Greek Elements in Buddhist Jatakas

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΕ ΒΟΥΔΙΣΤΙΚΕΣ JATAKA

Στέψη του Βασιλέως Sinhala - πρίγκηπα Vijaya (λεπτομέρεια από τοιχογραφία του σπηλαίου 17, Ajanta)

Ο Merlin Peris, ομότιμος καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Peradeniya, έχει συγκεντρώσει ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τους παραλληλισμούς και τις ομοιότητες μεταξύ Ελληνικών μύθων αφ' ενός και θεμάτων του Βουδιστικού βιβλίου pansiya panas jataka, αφ' ετέρου.[1] Τέτοια μυθολογικά 'στερεότυπα' εμφανίζονται οικεία στους λαούς στην Ανατολή αλλά και στην Δύση, καθένας δε από αυτούς φαίνεται να πιστεύει ότι οι θεμελιώδεις ρίζες των μυθικών πλοκών ανήκουν στους ίδιους από την αρχή του μύθου. Αυτά τα συγκρίσιμα θεματίδια αποδεικνύονται περισσότερα από ό,τι είχε αναγνωρισθεί πριν από αυτήν την έρευνα του Merlin Peris. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο Βουδισμός έχει διαμορφώσει σύνθετες αφηγήσεις χρησιμοποιώντας τα περισσότερα από αυτά τα στοιχειώδη θεματίδια. Ακολουθούν εννέα Jatakas με τα Ελληνικά παράλληλά τους:[2]

Munika Jataka - The Ox and the Calf (Δάμαλις καὶ βοῦς)

Makasa Jataka - The Bald Man and the Fly (Ο φαλακρός και η μύγα)

Rohini Jataka - The Bald Man and the Fly (Ο φαλακρός και η μύγα)

Virocana Jataka - The Fox and the Lion (Ἀλώπηξ καὶ καὶ λέων)

Kaka Jataka - The Hungry Dogs (Κύνες λιμώττουσαι)

Javasakuna Jataka - The Wolf and the Heron (Λύκος καὶ ἀρήν)

Culladhanuggaha Jataka - The Lion and the Hare (Λέων καὶ λαγωός)

Kakkuta Jataka - The Dog and the Cock (Κύων καὶ ἀλεκτρυὼν καὶ ἀλώπηξ ?)

Dipe Jataka - The Wolf and the Lamb (Λύκος καὶ ἀρνίον εἰς ἱερὸν καταφυγόν ?)

Ο φαλακρός και η μύγα

Σημειώνεται ότι υπάρχουν περί τις 550 jatakas (ή παραβολές) σχετικές με ζωές του Βούδα πρίν την τελευταία εμψύχωσή του, κατά την οποία θεωρείται ότι κατέκτησε την 'φώτιση' .. Αυτές οι ιστορίες ή παραβολές ανήκουν στο σώμα της Βουδιστικής πίστεως, εκπληρώνουν δε σκοπό διαφωτιστικό και προάγοντα την Βουδιστική πίστη. Ακόμη στην παραβολή το κατοίκου της Brahmaloka γίνεται αναφορά στην Saṁghāta η οποία παραβάλλεται πρός τις Συμπληγάδες,[3] ο Αισώπειος μύθος 'Ο γάιδαρος με το τομάρι του λιονταριού' (Ὄνος ἐνδυσάμενος λεοντῆν καὶ ἀλώπηξ) με την παραβολή 189, ενώ τον παράλληλό του διαθέτει και ο μύθος του τυφλού και του κουτσού![4]

ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΜΕ ΣΚΗΝΗ ΤΗΣ ΒΟΥΔΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗΑ Sivi/Sibi/Cibi/Sibhi ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΟΥΣΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΖΥΓΟ[4a]

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ VIJAYA

Τα αρχαία χρονικά συσχετίζουν την προέλευση του λαού των Sinhalese της Sri Lanka με την άφιξη του Πρίγκιπα Vijaya από μια περιοχή της ΒΑ ή ΒΔ Ινδίας και επομένως υποστηρίζουν την ύπαρξη δεσμών με την βόρεια Ινδία. Οι μαθητές της ινδικής ιστορίας θεωρούν ότι ο μύθος Vijaya θα πρέπει να ερμηνευτεί ως στηρίζων την θέση γιά την βόρεια ή έστω μεικτή καταγωγή των Sinhalese από τμήμα της Ινδίας.

Ο Merlin Peris σε απόσπασμα σχετικό με τις αναλογίες της παραβολής Vijaya με στοιχεία της Ελληνικής μυθολογικής παραδόσεως σημειώνει:[5]

Ο Perera παρατήρησε επίσης ότι η ιστορία του Vijaya φαίνεται να παρουσιάζει συγγένεια με αυτήν που περιγράφει την συνάντηση του Οδυσσέως με την Κίρκη,[6] την φυλάκιση των συντρόφων του από τους Κύκλωπες και την από μέρους του ανακάλυψή των από τις πατημασιές τους που τον οδήγησαν στην σπηλιά όπου ήταν κρυμμένοι (sic), και για τις Σειρήνες που δελεάζουν τους ναύτες με την βοήθεια της μουσικής παρασύροντάς τους στην μοίρα τους. Η Valāhassa Jātaka, ενώ είναι από μόνη της αξιοσημείωτη για το γεγονός ότι διαδραματίζεται στην Sri Lanka, αποκαλύπτει επίσης την ισχυρή επιρροή της Οδύσσειας επ' αυτής. Όμως, όπως θα επιδιώξω να δείξω, ο θρύλος της Vijaya, υιοθετώντας σειρά λεπτομερειών που μιμούνται στοιχεία ιστοριών των Ελλήνων, προέρχεται πληρέστερα και στενότερα από την μοναδική περιπέτεια του Οδυσσέα με την Κίρκη από οποιανδήποτε από τις Jātakas, υποδηλώνοντας έτσι ότι οι συγγραφείς του θρύλου είχαν πιο άμεση και στενή γνωριμία με το ελληνικό έπος, εν σχέσει με άλλες jātakas. Ο Perera όμως παραβλέπει χωρίς περαιτέρω σχόλια την αξιοσημείωτη ομοιότητα που (όπως πολλοί άλλοι που γνωρίζουν και τις δύο ιστορίες) παρατήρησε, αυτός και άλλοι, μεταξύ του θρύλου του Vijaya και των περιπετειών του Έλληνα ήρωα της Οδύσσειας, αφήνοντάς μας με την άποψη ότι, στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται γιά μιά σύμπτωση, μη απαιτούσα παραπέρα διερεύνηση. Αυτό που θα κάνω εδώ, λοιπόν, είναι να προβώ σε μια σύντομη ανασκόπηση των δύο ιστοριών και να δείξω ότι ο βαθμός παραλληλισμού καταδεικνύει ότι η σύμπτωση δεν είναι επαρκής ως ερμηνεία ..

Παρακάτω ο ίδιος σημειώνει (πάντα σε ελεύθερη απόδοση):[7] 

"Ο ήρωας ονομάζεται Mittavindaka",[8] λέει ο Επίσκοπος[9] "αλλά η περιγραφή του είναι "kalakanni", "ο άθλιος" ή "ο πάσχων", που είναι και η έννοια του ονόματος του Οδυσσέως.[10] Όταν ο Mittavindaka έβαλε το πλοίο στην θάλασσα, αυτό αντιμετώπισε δυσκολίες, με την ιστορία να εμφανίζεται παρόμοια με αυτήν του Οδυσσέως, όταν λέγεται ότι ο Αίολος του αρνήθηκε τη βοήθεια των ανέμων ... Ο Mittavindaka είχε εμπειρία κανιβάλων, οι οποίοι καταβρόχθισαν την οικογένειά του, καθ΄ όμοιον τρόπο με τον Οδυσσέα του οποίου τους συντρόφους κατέτρεξε ο Πολύφημος και Λαιστρυγόνες .. Όπως ο Mittavindaka τιμωρήθηκε διότι συνέλαβε δαιμονική αίγα, έτσι και ο Οδυσσέας υπέφερε διότι οι σύντροφοί του επιτέθηκαν στα βόδια του Ήλιου. Ο Mittavindaka μεταφέρθηκε σε τρία διαδοχικά ανάκτορα μαγισσών - νυμφών, ομοιάζοντας και κατά τούτο με τον Οδυσσέα που αποφεύγοντας τις Σειρήνες έφθασε στα ανάκτορα της Κίρκης και της Καλυψούς και εν συνεχεία στην γή των Φαιάκων. ... Αμφότεροι, άλλωστε, μετά από περιπετειώδεις περιπλανήσεις τελικώς αποκαταστάθηκαν. Όσον αφορά στην εμπειρία αμφοτέρων με τις νύμφες, λέγεται ότι και οι δύο διήλθαν μιάν περίοδο ευχαριστήσεως εναλασσόμενη με ταλαιπωρία, - μια ιδέα που εμφανίζεται πολλές φορές στην ελληνική μυθολογία, ιδίως στην περίπτωση του Ηρακλέους και των Διοσκούρων".

....

Ο Επίσκοπος ομολογεί ότι δεν έχει αξιοποιήσει στο έπακρο αυτά τα σημεία ομοιότητας, αλλά ότι είναι πάρα πολλά για να μην τραβήξει την προσοχή. Αισθάνομαι ότι έχει κάνει πάρα πολλά από αυτά και είμαι έτοιμος να παραδεχτώ την ομοιότητα των περιπετειών της Mittavindaka με εκείνες των Ο Οδυσσέας μόνο που τους βιώνουν να μετακινούνται από νησί σε νησί που κατοικούνται από ημίθεες κοπέλες, και επίσης λαμβάνοντας υπόψη τα αποδεικτικά στοιχεία της Valāhassa Jātaka, τα περιεχόμενα για τα οποία ο καλός επίσκοπος φαίνεται να μην γνώριζε τη στιγμή της γραφής του και φυσικά η ιστορία μας για τοn Vijaya .. 

Η ΥΨΙΠΥΛΗ ΣΤΗΝ VALÂHASSA JÂTAKA

Κόρη του Θόαντος και της Μύρινας, η Υψιπύλη είναι από την πλευρά του πατέρα της εγγονή του Διονύσου και της Αριάδνης. Από την μητρική πλευρά κατάγεται από τον Κρηθέα και κατά συνέπεια από τον Αίολο. Ο Θόας βασίλευε στην Λήμνο, τον καιρό που οι Λήμνιες αποφάσισαν να σκοτώσουν όλους τους άντρες. Πράγματι, επειδή οι Λήμνιες αδιαφορούσαν για την λατρεία της Αφροδίτης, η θεά τις τιμώρησε γι' αυτό προσβάλλοντάς τες με μια φοβερή μυρωδιά. Οι άντρες τους τις εγκατέλειψαν και αναζητούσαν αιχμάλωτες και ξένες. Για να εκδικηθούν οι γυναίκες του νησιού, κατέσφαξαν όλους τους άντρες. Μόνον η Υψιπύλη δεν δέχτηκε να σκοτώσει τον πατέρα της και την νύχτα της σφαγής τον έκρυψε σε ένα κιβώτιο[11] (άλλοι λένε πως τον έντυσε με τα κοσμήματα του αγάλματος του Διονύσου και τον οδήγησε το πρωί στη θάλασσα σαν να ήταν ο θεός, τον οποίο ήθελε να εξαγνίσει μετά τις σφαγές της νύχτας). Μέσα σ' αυτήν την αυτοσχέδια βάρκα τον έριξε στη θάλασσα και ο Θόας τελικά σώθηκε.

Επειδή η Υψιπύλη ήταν κόρη του παλαιού βασιλιά, οι Λήμνιες την διάλεξαν για βασίλισσά τους. Τότε έφτασαν στη Λήμνο οι Αργοναύτες. Ανάλογα με τους συγγραφείς, οι Λήμνιες, ή τους δέχτηκαν φιλόξενα ή πήραν τα όπλα στα χέρια και αντιτάχτηκαν στην απόβασή τους. Αλλά, όταν οι ήρωες υποσχέθηκαν να ενωθούν μαζί τους, εκείνες μαλάκωσαν την οργή τους. Η Υψιπύλη έγινε έτσι η ερωμένη του Ιάσονα. Τέλεσε τότε ταφικούς αγώνες, για να τιμήσει τον Θόαντα (που επίσημα θεωρούνταν νεκρός) και όλους γενικά τους Λημνίους που σφάχτηκαν. [...]

Πολλά από τα μόλις εκτεθέντα χαρακτηριστικά του μύθου της Υψιπύλης φαίνεται να αναπαράγονται στην Valāhassa Jātaka.[12]

Η άφιξη του Sinhala (τμήμα τοιχογραφίας από το σπήλαιο 17 του Ajanta, ο πρίγκηψ Vijaya απεικονίζεται σε αμφότερες τις ομάδες των ελεφάντων και των ιππέων)

ΤΟ ΕΦΕΥΡΗΜΑ ΤΟΥ ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ[13]

Ο Bana γράφει ότι κάποιος κυβερνήτης ονομαζόμενος Vatsapati, κατά την διάρκεια ταξιδιού του στο δάσος των ελεφάντων, φυλακίστηκε από έναν εχθρικό ηγέτη (Mahasena) και τους στρατιώτες του, οι οποίοι εξήλθαν από την κοιλιά ενός τεχνητού ελέφαντα. Ο Bana θεώρησε ότι αυτό το είδος επιθέσεως ήταν άδικο, και πράγματι φαίνεται να θυμίζει το τέχνασμα των Αχαιών με τον Δούρειο Ίππο. Μια παρόμοια ιστορία αφηγείται ο Somadeva. Ο Chandamahasena, ο ηγέτης του Ujjain,[14] μετά από συνεννόηση με τους υπουργούς του, δημιούργησε έναν μηχανικό ελέφαντα και μέσα του έβαλε μερικούς από τους πολεμιστές του. Στη συνέχεια, με τον μηχανικό ελέφαντα, ο Chandarnahasena κινήθηκε προς το βουνό Vindhya. Ο Vatsaraj, ο κυβερνήτης του Kausambi, κυνηγούσε λίγο πολύ μόνος του στο βουνό Vindhya. Ξαφνικά, είδε τον μηχανικό ελέφαντα και προχώρησε προς αυτόν. Πρέπει να σημειωθεί ότι το βουνό Vindhya ήταν διάσημο για τα κοπάδια ελεφάντων που έβοσκαν εκεί. Οι πολεμιστές της Chanciamahasena ξαφνικά ξεπήδηξαν έξω από τον μηχανικό ελέφαντα και περικύκλωσαν το Vatsaraj. Όταν τα νέα της συλλήψεως του Vatsaraj έφτασαν στον Kausarnbi, Rumnat, ο υπεύθυνος για τη χάραξη πολιτικής σε αυτό το βασίλειο απουσία του βασιλιά, υποστήριξε ότι μια μετωπική επίθεση στον Ujjain θα έβλαπτε την ίδια την ασφάλεια του Vatsaraj. Αντίθετα, ο Ujjain έπρεπε να δέχεται επίθεση μέσω kuta, μέθοδο η οποία βασίζεται στην εγκεφαλική και όχι στην μυϊκή δύναμη. Το σημείο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι τόσον ο Bana όσο και η Somadeva επαναλαμβάνουν την ιστορία. Επομένως, μια τέτοια τεχνική kutayucidba (ένα είδος εφευρήματος τύπου Δουρείου Ίππου) προφανώς χρησιμοποιήθηκε από τους μονάρχες της εποχής. Δεύτερον, η κατασκευή ενός κινητού ελέφαντα δείχνει την ύπαρξη υψηλού βαθμού μηχανικής ικανότητας μεταξύ των Ινδουιστών της βόρειας Ινδίας. 

Από την πλευρά του ο Foucher θεωρεί ότι το ανάγλυφο με την παράστασή του έχει υιοθετηθεί, παρμένο από την Ελληνο - Ρωμαϊκή παράδοση, Tabula Iliaca, προκειμένου αναδιαμορφούμενο να ενταχθεί σε Βουδιστικό πλαίσιο.[15] Πράγματι ο ερευνητής στο πρόσωπο του Λαοκόωντος αναγνωρίζει τον Βούδα - εν - δυνάμει ο οποίος επιχειρεί να σώσει την πόλη του, Kapilavistu, από την απειλή την οποίαν αντιπροσωπεύει ο μηχανισμός του Ίππου. Υπό την έννοια αυτή ο Foucher θεωρεί ότι το ανάγλυφο, γνωστού θέματος για τμήμα του πληθυσμού της Gandhara, έχει εδώ ενταχθεί ως τμήμα που εξιστορεί μιάν Βουδιστική παραβολή (jataka) από προηγούμενη ενσάρκωση του Βούδα!

Η ΜΗΔΕΙΑ ΣΤΟΝ ΜΥΘΟ VIJAYA[16]

Η Μήδεια είναι μια αξιοσημείωτη ελληνική τραγωδία του Ευριπίδου και αντιπροσωπεύει έναν ισχυρό γυναικείο χαρακτήρα. Η πλοκή του έργου αφορά στην εκδίκηση της Μήδειας, η οποία έχει προδοθεί από τον σύζυγό της Ιάσωνα. Ο Ιάσων προσβλέποντας στον βασιλικό θρόνο σκοπεύει να παντρευτεί μια νέα πριγκίπισσα και έτσι απορρίπτει την Μήδεια που εκδικείται την νέα γυναίκα και τον πατέρα της. Η δολοφονία της νέας νύφης γίνεται με την αποστολή δηλητηριασμένου νυφικού. Τότε, η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της για να πληγώσει τον Ιάσωνα. Το έπος της Μήδειας έχει μεγάλη ομοιότητα με τον θρύλο της Kuweanie. Η τελευταία υπήρξε μια γηγενής βασίλισσα στην αρχαία Sri Lanka, η οποία προδόθηκε από τον σύζυγό της Vijaya. Ο τελευταίος, όντας πρίγκιπας από άλλη χώρα,  πήρε το βασίλειο της αρχαίας Sri Lanka με την υποστήριξη της Kuweanie, η οποία φόνευσε τους συγγενείς της για αυτόν, όπως έκανε η Μήδεια για τον Ιάσωνα. Η Kuweanie αντιμετωπίζει το ίδιο πεπρωμένο με την Μήδεια αφού προδόθηκε από τον Vijaya και και εξορίστηκε με τον γιο και την κόρη τους. Ο τοπικός θρύλος της Kuweanie έχει μεταγραφεί σε μια ποικιλία θεατρικών στυλ στην Sri Lanka, συμπεριλαμβανομένων των Nadagam, Nurthi, και ενός συνδυασμού ρεαλιστικών και μη ρεαλιστικών θεάτρων.

Ο ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ ΣΤΗΝ MAHAPADUMA JATHAKAYA[17]

Η ιστορία του Ιππόλυτου δείχνει ομοιότητες με την προ-ζωή του Βούδα. Ο Ιππόλυτος είναι ο γιος του Θησέως που λατρεύει την παρθένα θεά Άρτεμη. Ο Θησέας είναι μακριά από το σπίτι, και η νεαρή νύφη του Φαίδρα, μητριά του Ιππολύτου, ερωτεύεται τον νεαρό και προσπαθεί να κρύψει το συναίσθημα της. Ο Ιππόλυτος την απορρίπτει και είναι πολύ θυμωμένος για την προδοσία της πρός τον πατέρα του. Η Φαίδρα αυτοκτονεί αφήνοντας ένα σημείωμα στον άνδρα της, όπου κατηγορεί ψευδώς τον Ιππόλυτο ότι την βίασε. Η τοπική ιστορία, Mahapaduma Jathakaya, από τη βουδιστική λογοτεχνία έχει σχεδόν παράλληλη εξέλιξη με τον Ιππόλυτο. 

Ο Ηρακλής πνίγει τον όφιν[18]

Η ΒΟΥΔΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ILLISA ΚΑΙ Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΜΦΙΤΡΙΩΝΟΣ[19]

Ο 'Αμφιτρύων', είναι η μόνη κωμωδία του Πλαύτου που περιλαμβάνει θεούς και μυθικά πρόσωπα, αφού το θέμα της δεν είναι παρμένο από την σύγχρονη ζωή, αλλά από την Ελληνική μυθολογία. Ο Ζεύς, θέλοντας να απολαύσει ερωτικά την Αλκμήνη, παίρνει την όψη του Αμφιτρύωνος, που λείπει στον πόλεμο, και προσποιείται ότι γύρισε. Ο Ερμής βοηθάει τον πατέρα του, μεταμορφωμένος κι αυτός σε ψευτο-Σωσία, δούλο του Αμφιτρύωνος, με αποτέλεσμα να επακολουθήσει μια σειρά απίστευτων παρεξηγήσεων και απίθανων κωμικών καταστάσεων. Η τραγι-κωμωδία του Πλαύτου φαίνεται να αντιγράφεται στην Βουδιστική παραβολή Illisa's Bump Jataka. Σημειώνεται ότι επί του ιδίου μύθου φαίνονται να βασίζονται δύο ακόμη τραγωδίες, απωλεσθείσες όμως, ο Αμφιτρύων του Σοφοκλέους και η Αλκμήνη του Ευριπίδου ..

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ..[20]

Στην ραψωδία 12 της Οδυσσείας, ο Οδυσσεύς περιπλανιέται στον κόσμο, προσπαθώντας να βρεί τον δρόμο του από την Τροία στο σπίτι του στην Ιθάκη. Αφού φύγει από τη Κίρκη, συναντά τρείς τερατώδεις τύπους γυναίκας, την μία μετά την άλλη: τις Σειρήνες, την Σκύλλα και (μετά την καταστροφική επίσκεψη στη Θρινακία) την Χάρυβδη.

Οι Σειρήνες τραγουδούν επιχειρώντας να δελεάσουν τους ναυτικούς στους θανάτους τους οδηγώντας τους στον θάνατο, η Σκύλα, που κατοικεί σε ένα βράχο στη μία πλευρά των Στενών, είναι ένα πολυκέφαλο τέρας που κατατρώει έξι από τους συντρόφους του ήρωα. η Χάρυβδις, η οποία ζει δίπλα στο βράχο από την άλλη πλευρά των Στενών, είναι επίσης καταστροφική. Η όλη ιστορία διαθέτει τα ακόλουθα κοινά στοιχεία με μύθους από τον μύθο της δημιουργίας και άλλα στοιχεία του μυθολογικού πλαισίου του Τροχού:

(α) Κοσμικά ταξίδια,

(β) Περιστροφή, ιδιαίτερα εν σχέσει με το υδάτινο στοιχείο,

(γ) Μεγάλα, στατικά και οδοντωτά θηρία,

(δ) Ζώα και τέρατα,

(ε) Χρονικό πλαίσιο της αφηγήσεως.

Από την άλλη από τον Alsdorf έχει γίνει συσχέτιση του Manohara-jewel της Vidhurapandita-jataka με την Ιλιακή Ασπίδα του Αχιλλέως, σημείο που έχει δεχθεί κριτική και από άλλους μελετητές.[21] 

SUSSONDI JATAKA (#360) - Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΓΑΝΥΜΗΔΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΑ - ΑΕΤΟ![22]

Η απαγωγή της βασίλισσας από τον Garuda

Ο Bodhisatta ήταν κάποτε βασιλιάς της Garuda. Συχνά έπαιρνε την μορφή ενός εξαιρετικά όμορφου νεαρού άνδρα και έπαιζε παιχνίδια με ζάρια με έναν βασιλέα. Η φήμη της ομορφιάς του απλώθηκε γύρω από το ανάκτορο και μια μέρα η πανέμορφη βασίλισσα σύζυγος ήρθε να τον δει. Τα βλέμματά τους συναντήθηκαν και ερωτεύτηκαν. Με τις υπερφυσικές δυνάμεις του, ο Garuda προκάλεσε μια οργισμένη καταιγίδα πάνω από την πόλη και μέσα στο σκότος έφυγε με τη βασίλισσα στο απομακρυσμένο νησιωτικό σπίτι του όπου ζούσαν ευτυχώς μαζί. Κανείς δεν ήξερε τι συνέβη στη βασίλισσα, οπότε ο Bodhisatta συνέχισε να παίζει ζάρια στο παλάτι.

Ο βασιλιάς έστειλε ένα από τα μικρά του για να βρει τη χαμένη βασίλισσα του, διατάζοντας τον να εξερευνήσει κάθε γη και θάλασσα μέχρι να τη βρει. Τελικά πήρε μιά θέση σε ένα εμπορικό πλοίο και ενώ βρισκόταν έξω στον ωκεανό, οι άνδρες του ζήτησαν να παίξει το λαούτο του για αυτούς. Τους προειδοποίησε ότι τα τραγούδια του ήταν τόσο ελκυστικά που θα ενθουσίαζαν τα ψάρια και το σκάφος θα ναυαγούσε, αλλά δεν τον πίστεψαν και επέμειναν. Καθώς τραγουδούσε και έπαιζε, τα ψάρια έφτιαξαν και ένα γιγαντιαίο θαλάσσιο πλάσμα πήδηξε από το νερό, πέφτοντας στο πλοίο και το χώρισε σε δύο.

Υπό την επίδραση των ισχυρών ανέμων ο αοιδός κατέληξε, επιπλέοντας σε μια σανίδα, στο σπίτι του Bodhisatta όπου η βασίλισσα της φυγής τον αναγνώρισε και τον υποδέχτηκε. Της είπε την ιστορία του για το πώς έφτασε στο νησί και αυτή τον έφερε πίσω στο σπίτι της για να τον φροντίσει. Έγινε εραστές, και κρύβονταν κάθε φορά που ο Bodhisatta ήταν στο σπίτι.

Μετά από ενάμισι μήνα, μερικοί έμποροι αποβιβάστηκαν στο νησί για να συλλέξουν νερό και καυσόξυλα και ο μικρός έπλευσε πίσω στο σπίτι μαζί τους. Ο βασιλιάς και ο Garuda ήταν στη μέση ενός παιχνιδιού με ζάρια όταν έφτασε στο παλάτι και είπε για την περιπέτειά του και ομολόγησε την αγάπη του για τη βασίλισσα σε ένα τραγούδι. Ο Bodhisatta  ήταν γεμάτος λύπη για το ότι δεν φρουρούσε επαρκώς την αγάπη του από τους άλλους άντρες και, τώρα που γνώριζε τι πονηρή γυναίκα ήταν, την έδωσε πίσω στον βασιλιά, και δεν επέστρεψε ποτέ ξανά στο ανάκτορο.

Η ΒΟΥΔΙΣΤΙΚΗ ΦΙΑΛΗ ΤΟΥ ΕΛΕΟΥΣ & ΤΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΑΦΘΟΝΙΑΣ ΤΟΥ ΤΑΝΤΑΛΟΥ[23]

Χέρι που κρατά Βουδιστική φιάλη[24]

Γνωρίζουμε πολλά θαυμάσια αντικείμενα που παράγουν ατελείωτο φαγητό. Τα κέρατα της αφθονίας είναι διάσημα και αποτελούν εικόνα ενός κέρατος της αίγας Αμάλθειας που τάισε το μωρό Δία. Ο Σεράπις είχε ένα καλάθι στο κεφάλι του για να συμβολίζει ότι διέθετε καλαμπόκι για τους ανθρώπους. Αυτός ο θεός ταυτίστηκε με τον βιβλικό Ιωσήφ, ο οποίος αποθήκευε το καλαμπόκι κατά την περίοδο της αφθονίας και το μοίραζε στα χρόνια του λιμού.

Ένας άλλος διάσημος πολλαπλασιασμός τροφής ήταν αυτός των ψωμιών και των ψαριών από τον Ιησού: χάρη στο θαύμα, πολλαπλασιάστηκαν πέντε ψωμιά και δύο ψάρια και τάισαν 5000 άτομα.

Εδώ θα συζητήσουμε έναν λιγότερο διάσημο πολλαπλασιασμό και ένα ελάχιστα γνωστό όργανο πολλαπλασιασμού, το κύπελλο του Ταντάλου. Θα δούμε ότι αυτό το θρυλικό κύπελλο σχεδιάστηκε σύμφωνα με το πρότυπο της 'φιάλης του ελέους' του Βούδα[25] και μαρτυρά τη γνώση των βουδιστικών πεποιθήσεων στο πρώτο ήμισυ του 3ου αιώνα μ.Χ. και έναν απροσδόκητο μετασχηματισμό της ινδικής σκέψεως μέσα στον ελληνικό πολιτισμό.

Η μόνη περιγραφή αυτού του μαγικού κυπέλλου είναι αυτή του Φιλοστράτου του Αθηναίου, στην Ζωή του Απολλωνίου Τυανέως, όπου αναφέρεται ένας λόγος του Ιάρχα, ηγέτου των Ινδών ασκητών:[26] «ταυτόχρονα αυτοί (οι Έλληνες ποιητές) αρνούνται το φαγητό και ποτό στον Τάνταλο, μόνο και μόνο επειδή ήταν καλός άνθρωπος και είχε την τάση να μοιράζεται με τους φίλους του την αθανασία που τους χάρισαν οι Θεοί. Και μερικοί από αυτούς κρεμούν πέτρες πάνω του, και βροχή προσβολές φοβερού είδους σε αυτόν τον θεϊκό και καλό άνθρωπο. και θα προτιμούσα να τον είχαν εκπροσωπήσει ως κολυμπώντας σε μια λίμνη νέκταρ, γιατί επανέλαβε άντρες με αυτό το ποτό ανθρώπινα και αβίαστα ». 

ή στο πρωτότυπο 

.. ... οἱ δέ γε σοφώτατοι ποιηταὶ ὑμῶν οὐδ᾽ εἰ βούλεσθε δίκαιοί τε καὶ χρηστοὶ εἶναι, ξυγχωροῦσιν ὑμῖν γενέσθαι. τὸν γὰρ Μίνω τὸν ὠμότητι ὑπερβαλόμενον πάντας καὶ δουλωσάμενον ταῖς ναυσὶ τοὺς ἐπὶ θαλάττῃ τε καὶ ἐν θαλάττῃ δικαιοσύνης σκήπτρῳ τιμῶντες ἐν Ἅιδου καθίζουσι διαιτᾶν ταῖς ψυχαῖς, τὸν δ᾽ αὖ Τάνταλον, ἐπειδὴ χρηστός τε ἦν καὶ τοῖς φίλοις τῆς ὑπαρχούσης αὐτῷ παρὰ τῶν θεῶν ἀθανασίας μετεδίδου, ποτοῦ τε εἴργουσι καὶ σίτου, εἰσὶ δὲ οἳ καὶ λίθους αὐτῷ ἐπικρεμάσαντες δεινὰ ἐφυβρίζουσι θείῳ τε καὶ ἀγαθῷ ἀνδρί, οὓς ἐβουλόμην ἂν μᾶλλον λίμνην αὐτῷ περιβλύσαι νέκταρος, ἐπειδὴ φιλανθρώπως αὐτοῦ καὶ ἀφθόνως προὔπινε.’ καὶ ἅμα λέγων ταῦτα ἐπεδείκνυ ἄγαλμα ἐν ἀριστερᾷ, ᾧ ἐπεγέγραπτο ΤΑΝΤΑΛΟΣ. ... 

Το κύπελλο του Ταντάλου.[27].

Ημιπολύτιμος αιματίτης με την μαγική επιγραφή: διψὰς Τάνταλε αἷμα πίε.[28] 

Πάντως εκδοχή του μύθου του Ταντάλου απαντά και στην Οδύσσεια (Od. 11. 582-592): 

Κι ἀκόμα εἶδα τὸν Τάνταλο, βαριὰ

τυραννισμένο·

ὡς τὸ πηγούνι στέκονταν μὲς στὰ νερὰ

τῆς λίμνης,

διψοῦσε, καὶ μήτε σταλιὰ νὰ πάρη δὲ

δυνόταν· μόνε, ἅμα ὁ γέρος ἔσκυβε νὰ πιῆ νὰ

ξεδιψάση,

κάτου ρουφιόταν τὸ νερὸ κι ἔφευγε, καὶ

στὰ πόδια

γύρω φαινόταν μαύρη γῆς, ξερόκαυτη ἀπ'

τὴ μοῖρα.

Καὶ δέντρα ἁψηλοφύλλωτα κρεμοῦσαν

τὸν καρπό τους,

ροϊδιές, ἀφράτες ἀπιδιές, μηλιὲς

καλοκαρποῦσες, συκιὲς μελόγλυκες, κι ἐλιὲς

φουντόκλωνες κι ἀνθάτες·

κι ἅμ' ἅπλωνε τὰ χέρια του καρπὸ νὰ

κόψη ὁ γέρος, οἱ ἀνέμοι παῖρναν τὰ δεντρὰ στῶ

συννεφιῶν τοὺς ἴσκιους. 

Θέτοντας έτσι, λόγω πρωίμου χρονολογίας, σε αμφισβήτηση την άποψη για δανεισμό του θέματος της φιάλης της αφθονίας από τον Βουδισμό ..

GHATA JATAKA (No. 454) & ΔΑΝΑΗ[29]

GHATA JATAKA (No. 454)

Στο πέρασμά του στην Ινδία, το ελληνικό μας μοτίβο της πριγκίπισσας στον πύργο αντανακλάται στο Ghata Jataka (Αρ. 454). Εξ ου και μια αποσυντιθέμενη εκδοχή παρέχει την πλοκή για την ιστορία της γέννησης του Κρίσνα. Στο jataka προβλέπεται από την πριγκίπισσα Devagabba ότι ένας γιος που θα γεννούσε θα έβαζε τέλος στη βασιλική γραμμή, δηλαδή σκοτώνοντας τα δύο αδέρφια της, τους θείους του. Έτσι τα αδέρφια «αποφάσισαν να την παντρευτούν σε κανέναν, αλλά να την κρατήσουν χωρίς σύζυγο και να αγρυπνεί: και της έχτισαν ένα δωμάτιο με μονή κολόνα (ekathunaka, ή αλλιώς ekatthambha pasada) για να ζήσει και της παρείχαν μια μερίδα -γυναίκα να την υπηρετεί, και ο άντρας της έκανε ρολόι».

Η Δανάη και το λουτρό χρυσού (πλευρά Α Βοιωτικού ερυθρόμορφου κρατήρα)[30]

Αλλά κάποια στιγμή ένας νεαρός άνδρας, ο Ουπασαγκάρα με το όνομα, απέκτησε πρόσβαση σε αυτήν, και με τη συναναστροφή τους η Ντεβαγκάμπα συνέλαβε, όχι μια φορά αλλά πολλές - αν και παραμένει αδιευκρίνιστο άν ήταν ο μεγαλύτερος γιος της εκείνος που προοριζόταν να εκπληρώσει την πρόβλεψη - προφητεία, όταν ρίχνει έναν τροχό (cakka =- cakrayudha) που αποκεφαλίζει και τους δύο θείους του.
Εκτός από τον πύργο, ή το πυργοειδές οικοδόμημα, στο οποίο περιορίζεται η πριγκίπισσα Ghata Jataka, δύο άλλες λεπτομέρειες της ιστορίας συνδέουν αδιαμφισβήτητα το μοτίβο της με αυτό του ελληνικού μύθου της Δανάης. Αυτά είναι, πρώτον, ο ιπτάμενος τροχός με τον οποίο ο γιος αποκεφαλίζει τα αδέρφια της μητέρας του. γιατί το βλέπω σαν έναν στενό παραλληλισμό με τον δίσκο που έριξε ο Περσέας που σκοτώνει τον Ακρίσιο. και δεύτερον, το ίδιο το όνομα της πριγκίπισσας, "Devagabba", που μεταφράζεται "θεός-έγκυος", αντανακλώντας (ακόμα και όταν η ίδια δεν είναι εμποτισμένη από θεό, όπως είναι η πριγκίπισσα στον πέτρινο πύργο του Tashkurgan) την εμπειρία του tbeir κοινό πρωτότυπο, η Ελληνοπούλα, η Δανάη, στην οποία κατέβηκε ο Δίας υπό την μορφή βροχής χρυσού.
Δεν υπάρχει λόγος να σκεφτόμαστε διαφορετικά από το ότι ο μύθος της Δανάης είχε φτάσει στην Ινδία στον απόηχο της ιστορικής εκστρατείας του Αλεξάνδρου στην Ινδία ή των πιο ειρηνικών επικοινωνιών που αποκατέστησε αυτή μεταξύ του ελληνιστικού κόσμου και της Ινδίας αμέσως μετά. Ούτε αυτό είναι τίποτα άλλο παρά ένα μόνο παράδειγμα από τα πολλά θέματα μύθων και ιστοριών από την ελληνική λογοτεχνία που έφτασαν στην Ινδία τους επόμενους αιώνες και έτυχαν της επεξεργασίας εντασσόμενα στον ιστό της ινδικής λογοτεχνίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Peris 2004a. Ανάλογη αλλά πιό συγκρατημένη είναι η άποψη της Appleton (Appleton 2007).

[2]. Βικιθήκη, s.v. Αισώπου Μύθοι (https://el.wikisource.org/wiki/%CE%91%CE%B9%CF%83%CF%8E%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CE%B9).

[3]. Āryaśūra [1895] 2010, p. 376; Derrett 2006, p. 237.

[4]. Derrett 2006, p. 237.

[4a]. Schlingloff 1987, p. 189.

[5]. Peris 1982, p. 45 κ.ε.

[6]. Bollée, W. 2008, p. 100, nn. 431, 432; Gordon White 2021, pp. 135-136. Παρατίθεται σχετικό απόσπασμα από την Johnston Largen: "Άλλωστε το θέμα με την Κίρκη φαίνεται ιδιαίτερα διαδεδομένο στην νότια και νοτιο-ανατολική Ασία, όπως αποδεικνύει ζωγραφισμένος κύλινδρος από το Νεπάλ στην ιδιοκτησία του Museum of Indian art, Berlin. Στην Ιαπωνία, αυτό το νησί των δαιμονικών γυναικών εμφανίστηκε στην λογοτεχνική και εικαστική κουλτούρα της ύστερης  περιόδου Heian και επί αιώνες μετά κατέλαβε μια διαρκή και εξελισσόμενη θέση στην Βουδιστική φαντασία.[59] Παραδοσιακά, αυτό το νησί περιγράφεται ως παραπλανητική παγίδα για άγνωστους ναύτες, ανάλογη με το νησί της Κίρκης στην ελληνική μυθολογία. Μόλις αποβιβάστηκαν στο νησί, οι ναυτικοί πίστεψαν ότι βρήκαν έναν παράδεισο όμορφων γυναικών, με τις οποίες στη συνέχεια ζευγάρωσαν για μια ζωή πολυτέλειας και ερωτισμού. Μόνο πολύ αργά συνειδητοποιούν ότι αυτές οι γυναίκες είναι δαίμονες, οι οποίοι τελικά θα τους καταναλώσουν και θα τους καταστρέψουν[60]" (Johnston Largen 2020, p. 49; Moerman 2009) 

[7].  Peris 1982, p. 52 κ.ε.

[8]. Pali Kanon, s.v. Mittavindaka. (http://www.palikanon.com/english/pali_names/me_mu/mittavindaka.htm)

[9]. Πρόκειται γιά τον Επίσκοπο του Colombo (Copleston  1886).

[10]. Το όνομα 'Οδυσσεύς', που προέρχεται από το ρήμα 'ὀδύσσομαι' (οργίζομαι, μισώ κάποιον) και σημαίνει εξοργισμένος, αλλά και ο μισούμενος από τους θεούς, αυτός που έδωσε αφορμές δυσαρέσκειας, το έδωσε ο παππούς του (από την πλευρά της μητέρας του), ο Αυτόλυκος (Οδύσσεια 19:405). Μπορεί επίσης να προέρχεται από το ρήμα 'ὀδυνάω' που σημαίνει 'προκαλώ πόνο' με την έννοια «αυτός που προκαλεί και αισθάνεται πόνο». Ο Οδυσσέας εξάλλου αισθάνεται έναν διαρκή πόνο πνευματικό ή/και σωματικό - προκαλεί δηλαδή πόνο σε κάποιον άλλο και παράλληλα κάποιος άλλος σ΄ αυτόν.

[11]. Κονιδάρης 2020, σημ. 5_41. Στην σχετική εξιστόρηση της Διώνης οι παραπάνω πληροφορούμαστε ότι τελικώς φυλακίστηκαν σε ορειχάλκινο λέβητα για δεκατρείς μήνες, μέχρις ότου σχεδόν διέβησαν το κατώφλι του θανάτου. Η συσχέτιση του Ταρτάρου με φυλακή διαθέτουσα χάλκειες θύρες επαναλαμβάνεται στην Θεογονία, Hes.Th. 726–735, ενώ στην άλλη πλευρά του Αιγαίου μύθος σχετικός με την εξαφάνιση του θεού Telepinu περιγράφει μια τελετουργία που αποσκοπούσε 

[12].  Peris 1982, p. 53. 

[13]. Kaushik Roy 2012, p. 147; Peris 1982, p. 54, n. 23.   

[14]. Περιοχή της ΒΔ Ινδικής (Madhya Pradesh), επικράτεια των Apraca, περί την είσοδο στην νέα εποχή, οι οποίοι ενεφάνισαν Ελληνική συσχέτιση!

[15]. Foucher 1950; Stewart 2017.

[16]. Tharanga Dandeniya 2016, pp. 42-43; Strathern 2013.

[17]. Tharanga Dandeniya 2016, p. 43, n. x.

[18]. RC-C-14536 légende Conception d'Hercule. Hercule enfant étranglant les serpents.

[19]. Peris 1997.

[20]. Allen 2020, pp. 167-168.

[21]. Alsdorf 1971; Schlingloff 1987, p. 271.

[22]. Azarpay 1995, pp. 118-119. Βλ. επίσης: <https://thejatakatales.com/sussondi-jataka-360/>.

[23]. Mastrocinque 2021.

[24]. Θραύσμα τοιχογραφίας του ε' αι. μ.Χ. από την Κοττάνη (Khotan, Xinjiang). Hand holding a Buddhist bowl. Fragment of a large mural painting dated to 5th century. Acquired by Sir Clarmont P. Skrine in 1924 at Khotan of Xinjiang.

[25]. Όπως αποδεικνύεται παρακάτω το υπόδειγμα απαντά ήδη στον Όμηρο, οπότε η πορεία δανεισμού είναι μάλλον αντίθετη ..

[26]. Philostr., Vita Apollonii 3.25.

[27]. The cup of Tantalus. Archaeological Museum in Zagreb, βλ. <https://www.ancient-origins.net/news-history-archaeology/practical-joke-or-practicing-restraint-drinking-vessel-turned-greedy-guests-021789?fbclid=IwAR0Qg7cieWBq2rzb5l5CfNtXpa5zSzrV20h8MsI0I0oYkmbhHsBQwLXgGQw>.

[28]. Hematite gem with the spell of Tantalus. Bibliothèque Nationale de France, Département des monnaies médailles et antiques.

[29]. Peris 1990. 

[30]. https://en.wikipedia.org/wiki/Dana%C3%AB#/media/File:Danae_gold_shower_Louvre_CA925.jpg

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.jstor.org/stable/23730784
Peris, M. 1980. "Greek Motifs in the Jatakas," Journal of the Royal Asiatic Society Sri Lanka Branch
New Series 25, pp. 136-183.

https://www.jstor.org/stable/23730733

Peris, M. 1982. “Greek Elements in the Vijaya Legend,” Journal of the Royal Asiatic Society Sri Lanka Branch (New Series) 26, pp. 43-66.

Peris, M. 2004a. Greek Story Motifs in the Jatakas, Amazon.

https://www.google.com/url?sa=i&url=http%3A%2F%2Fdlib.pdn.ac.lk%2Fbitstream%2F123456789%2F2471%2F1%2FMerlin%2520Peris%25202006.pdf&psig=AOvVaw19tQ7gfRfS-d9Y-TWllB24&ust=1638691864257000&source=images&cd=vfe&ved=2ahUKEwj2hf-E2cn0AhUEhXMKHb4eDQsQr4kDegQIARA5

Peris, M. 2004b. Mahawansa Studies Greek Myth in the Ancient Tradition, Godage International Publisher.

https://www.jstor.org/stable/23732411

Peris, M. 2011. "Yonasabhāgavatthu: That Greek Enclave in Anuradhapura," Journal of the Royal Asiatic Society of Sri Lanka, New Series 57, pp. 1-18.

Peris, M. 2006. "Greeks in the Mahawansa," The Sri Lanka Journal of the Humanities XXXII (1&2), pp. 1-22.

http://dlib.pdn.ac.lk/bitstream/123456789/1933/1/Merlin%20Peris%20Vol.XVI%20%201990.pdf

Peris, M. 1990. "To Tashkurgan and Panduwasnuvara: A Greek Myth on the Silk Routes," pp. 49-55.

Dehejia, V. 1990. "On Modes of Visual Narration in Early Buddhist Art," The Art Bulletin 72 (3), pp. 374-392.

https://www.jstor.org/stable/3045747

Μιχαλόπουλος, Π. 2002. Υψιπύλη (Πρόγραμμα της παραστάσεως, Αμφί-θέατρο), Αθήνα.
https://www.politeianet.gr/books/euripidis-amfi-theatro-spurou-a-euaggelatou-upsipuli-217232

Κονιδάρης, Δ. Ν. 2020. Οι Χετταίοι και ο κόσμος του Αιγαίου, Αθήνα.

Kaushik Roy. 2012. Hinduism and the Ethics of Warfare in South Asia: From Antiquity to the Present, New York.
https://books.google.gr/books?id=vRE3n1VwDTIC&pg=PA147&lpg=PA147&dq=The+Ujjain+Elephant+and+the+Trojan+Horse&source=bl&ots=zyP9mgUkwD&sig=ACfU3U1grrXo-8iPTDS7weV5JoEQja4GdQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjg3qnGsInuAhWPA2MBHTHbDFEQ6AEwBnoECAYQAg#v=onepage&q=The%20Ujjain%20Elephant%20and%20the%20Trojan%20Horse&f=false

unknown. 2015. "Scene from the Simhala Avadana Jataka Story, (Ajanta Caves,Gupta Period, 5th Century CE)," Art Treasures of India, <http://arttreasuresindia.blogspot.com/2015/11/scene-from-simhala-avadana-jataka-story.html> (7 January 2021).

Tharanga Dandeniya. 2016. "Translations and theatrical adaptations of Greek drama in Sri Lanka from 1990 to 2005 for the Sinhala readers and (multi-ethnic) audience (Project: Agamemnon)," Journal of Aesthetic and Fine Arts Journal 01 (1), pp. 34-57.

https://www.researchgate.net/publication/326056439_Translations_and_theatrical_adaptations_of_Greek_drama_in_Sri_Lanka_from_1990_to_2005_for_the_Sinhala_readers_and_multi-ethnic_audience

Appleton, N. 2007. "A place for the Bodhisatta: The local and the universal in jātaka stories," Acta Orientalia Vilensia 8.1, pp. 109–122.

http://dlib.pdn.ac.lk/bitstream/123456789/3033/1/Merlin%20Peris%201997.pdf

Peris, M. 1997. "Illisa's Bump and Ampitryon's Bowl: Divine Impersonation in a Greek Myth and an Indian Ja.Taka," The Sri Lanka Journal of the Humanities  xxiii (1 & 2), pp. 65-75.

Copleston, Bishop R.S.  1886. "Papers on the First Fifty Jatakas," Journal of the Ceylon Branch ofthe Royal Asiatic Society II, VIII, 28, pp. 112–115.

http://www.asiainstitutetorino.it/Indologica/volumes/vol34/02_Bollee.pdf

Bollée, W. 2008. “Folklore on the foot in pre-modern India,” Indologica Taurinensia 34, pp. 39-145.

https://books.google.gr/books?id=mcMIEAAAQBAJ&pg=PA136&lpg=PA136&dq=Homeric+Circe+in+SE+Asia&source=bl&ots=xnhFH0NG49&sig=ACfU3U2fjmb74iIwQq7C3U29nU-tpmiqLA&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiHgvj_1-buAhVIAmMBHXxfDqkQ6AEwG3oECAYQAg#v=onepage&q=Homeric%20Circe%20in%20SE%20Asia&f=false

Gordon White, D. 2021. Daemons Are Forever: Contacts and Exchanges in the Eurasian Pandemonium, Chicago / London. 

Johnston Largen, K. 2020. A Christian Exploration of Women's Bodies and Rebirth in Shin Buddhism, London.

https://books.google.gr/books?id=mxv-DwAAQBAJ&pg=PA49&lpg=PA49&dq=Circe+in+Buddhism&source=bl&ots=qIZH9H0VH6&sig=ACfU3U1WpWx7gEgaf1ohMP8ApwZgwH9zHQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjugeiE3ubuAhVSUcAKHYi5B-Q4FBDoATAJegQIBRAC#v=onepage&q=Circe%20in%20Buddhism&f=false

Moerman, D. Max. 2009. “Demonology and Eroticism: Islands of Women in the Japanese Buddhist Imagination,” Japanese Journal of Religious Studies 36 (2), Vernacular Buddhism and Medieval Japanese Literature, pp. 351-380.

Allen, N. J. 2020. Arjuna–Odysseus: Shared Heritage in Indian and Greek Epic, London and New York.

Alsdorf, L. 1971. "Das Jātaka vom weisen Vidhura," Wiener Zeitschrift für die Kunde Südasiens 15, Wien, pp. 23-56.

Schlingloff, D. 1987. Ajanta: Handbook of the Paintings. Narrative Wall-paintings II: Supplement, Ajanta Publications.

https://www.persee.fr/doc/crai_0065-0536_1950_num_94_4_78594

Foucher, A. 1950. “Le cheval de Troie au Gandhâra,” Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres 94, pp. 407–412.

Stewart, P. 2017. “A well near Hund,” in CLASSICAL ART RESEARCH CENTRE. GANDHARA CONNECTIONS, < https://www.carc.ox.ac.uk/XDB/ASP/blog.asp> (12 March 2021).

https://www.jstor.org/stable/25188645

Derrett, J. D. M. 2006. “Versatility, Angels and Space: The Meaning of Buddhist and Non-Buddhist Parallels,” Journal of the Royal Asiatic Society (Third Series) 16 (3), pp. 231-242.

https://www.ancient-buddhist-texts.net/English-Texts/Garland-of-Birth-Stories/Garland-of-Birth-Stories.pdf

Āryaśūra [1895] 2010. Jātakamālā or Garland of Birth-Stories, trans. J. S. Speyer, London. 

https://www.jstor.org/stable/24048818

Azarpay, G. 1995. “A Jataka Tale on a Sasanian Silver Plate,” Bulletin of the Asia Institute (New Series) 9, pp. 99-125.

Ghosh, S. 2007. “Transmigration of Legends between India the Hellenistic World: Two Cases,” in Kalhar (white Water-lily): Studies in Art, Iconography, Architecture, and Archaeology of India and Bangladesh, ed. G. Bhattacharya, G. J. R. Mervissen, M. Mitra and S. Sinha, New Delhi, pp. 124-127.

Summary: <https://www.jstor.org/stable/44155921?seq=1#metadata_info_tab_contents>

https://ancientnarrative.com/article/download/37684/35273/48460

https://ancientnarrative.com/article/view/37684

Mastrocinque, A. 2021. "Philostratus, the cup of Tantalus and the bowl of Buddha," Ancient Narrative 18, preliminary version, pp. 1-38.

https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-the-royal-asiatic-society/article/abs/vijaya-and-romulus-interpreting-the-origin-myths-of-sri-lanka-and-rome/E2F7716374E0D28F06E1ADDF6D609133

https://thuppahis.com/2018/03/19/alan-strathern-on-the-vijaya-story-as-a-variant-of-the-romulus-tale/

Strathern, A. 2013. "Vijaya and Romulus: Interpreting the Origin myths of Sri Lanka and Rome," Journal of the Royal Asiatic Society 24 (1), Published online by Cambridge University Press:  20 August 2013.

Schlingloff, D. 1987. Studies in the Ajanta Paintings: Identifications and Interpretations, Ajanta Publications. 

https://www.academia.edu/97636910/Jataka_Tales_H_T_Francis_Cambridge_University_Press_1916_Rare_Book_Society_of_India_?email_work_card=title

Francis, H. T. 1916. Jataka Tales, Cambridge University Press.

ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ: 150222

DOI: 10.13140/RG.2.2.11340.33920