Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΠΑΡΕΣΧΕ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ (και) ΣΤΟΝ LUCA GIORDANO

 Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΠΑΡΕΣΧΕ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ (και) ΣΤΟΝ LUCA

GIORDANO

Άγιος Μιχαήλ (Der hl. Michael (Luca Giordano, 1663, Berlin, Gemäldegalerie)

Είναι εκπληκτικό το πώς διαφοροποιείται η άποψη του πίνακα "Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ καταβάλλει τον Σατανά" του Giordano όταν το βλέπεις από κοντά και μακριά: όσο πιο κοντά πλησιάζει κανείς ενώπιον της παραστάσεως (ή ακόμα και όταν γονατίσουμε ενώπιον της), τόσο εντονότερα εμφανίζεται να κυριαρχεί το κάτω τμήμα με τους διαβόλους. Ο άγγελος μπορεί να κυριαρχήσει μόνον όταν ατενίζουμε το έργο από απόσταση. Επιπλέον, σε αντίθεση με τον Reni και Raphael, αυτό σημαίνει ότι ο ουρλιάζων διάβολος δείχνει υπέρτατο πάθος με τις χειρονομίες και την στάση του σώματός του. Μαζί με το χέρι που τυλίγεται ως φίδι, εδώ χρησιμοποιούνται εικονογραφικές φόρμουλες που μας θυμίζουν το διάσημο σύμπλεγμα του Λαοκόωντος. Αυτό ισχύει για το ιδιαίτερα υπογραμμισμένο μοτίβο του θώρακα. Το σύμπλεγμα του Λαοκόωντος έχει προταθεί από τους θεωρητικούς της τέχνης της Αντι - Μεταρρυθμίσεως ως το υπέρτατο σχετικό υπόδειγμα (Exemplum dolorosis) για την απεικόνιση σκηνών με μάρτυρες, και αυτό λόγω της εκφράσεως του πόνου, υιοθετήθηκε δε ως υπόδειγμα και για την παράσταση του υποφέροντος Χριστού. Το γεγονός ότι ο Giordano επανέρχεται σε αυτό το υπόδειγμα για την απεικόνιση του Σατανά του μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι ο Lucifer υπήρξε αρχικώς ένας από τους ανώτερους αγγέλους, ο πρώτος των χερουβείμ - ο πιο όμορφος και ισχυρός από όλους, αλλά ο οποίος ανατράπηκε λόγω της ανυπακοής του πρός στον Θεό. Σύμφωνα με τον Andreas Haus, ο γωνιακός αριστερός βραχίονας του διαβόλου θα μπορούσε επίσης να είχε αναληφθεί από το Ρωμαϊκό άγαλμα του Μεθυσμένου Σατύρου (Barberian Faun μπρρ..!) το οποίο αντιγράφει Ελληνιστικό της Σχολής της Περγάμου (220 π.Χ.), εντάσσοντας έτσι την μορφή στην κατηγορία των ζωόμορφων ανδρών όπως ο Μαρσύας ..

Μεθυσμένος Σάτυρος (Barberian Faun!!)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Schnabel, N. 2021. "Endkampf der Engel – „Der hl. Michael“ von Luca Giordano (1663)," <http://syndrome-de-stendhal.blogspot.com/> (30 January 2021).