Το Βασίλειο του Κωφήνος – Jibin και οι ανταγωνισμοί Σακών, Yuezhi, Ελλήνων και Han

Το Βασίλειο του Κωφήνος – Jibin και οι ανταγωνισμοί Σακών, Yuezhi, Ελλήνων και Han

Στην επίσημη ιστορία Hanshu των Han αναφέρεται η ύπαρξη κρατικής οντότητας υπό το όνομα Jibin ή Chi-pin.5_33 Το βασίλειο αυτό φαίνεται ότι ιδρύθηκε από τους Σάκες όχι ενωρίτερα από το 129 π.Χ.,5_34 μετά την εκδίωξή τους από τις κοιλάδες του ποταμού Ily και Chu λόγω των επιθέσεων των Yuezhi.5_35 Η επικράτεια της Jibin εκτιμάται περί την Γανδαρίτιδα,5_36 αρχαία περιφέρεια των παραποτάμιων κοιλάδων του Σουάτ, του Καμπούλ και του Ποδοχάρ στο σύγχρονο Πακιστάν και την δυτική Ινδία, πιθανώς δε περιελάμβανε και την Αλεξάνδρεια υπό τον Καύκασο (Begram ;). Στο τελευταίο αυτό σημαντικό μητροπολιτικό κέντρο, όπου αφθονούν τα Ελληνικά ή Ελληνίζοντα έργα τέχνης, έχουν ευρεθεί επίσης τεχνουργήματα (κιβώτια και φιάλες) στιλβωτά με ρητίνη της περιόδου των Han κ.ά.,5_37 τα οποία απετέλεσαν προϊόντα κύρους του Κινεζικού αυτοκρατορικού εργαστηρίου, το γεγονός δε έχει οδηγήσει τον Zhang και την Pirazzoli-t'Serstevens στην άποψη ότι η αριστοκρατία του Begram είχε κάποιες πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με τις δυναστείες των Δυτικών Han και Xin.5_38 Όπως φαίνεται λοιπόν η Αλεξάνδρεια υπό τον Καύκασο απετέλεσε κόμβο όπου συναντήθηκε, μεταξύ των άλλων, η Κινεζική και η Ελληνική επιρροή, αλλά, όπως θα δούμε παρακάτω, και το πολιτικό ενδιαφέρον τους. Μάλιστα σύμφωνα με τα προαναφερθέντα αρχεία Hanshu τεχνίτες από την Jibin (Gandhara ;) διακρίνονταν στην γλυπτική και οικοδομική δημοσίων κτιρίων, αυτή δε η ιδιαίτερη επίδοσή τους εξετιμάτο στην Κίνα όπου και έγινε χρήση των υπηρεσιών τους.5_39 Είναι εύλογο εν προκειμένω να θεωρήσουμε ότι τέτοιες ικανότητες δύσκολα θα μπορούσαν να έχουν αναπτύξει οι νομάδες Σάκες, μάλλον δε επρόκειτο για Έλληνες ή ντόπιους.

Η Jibin παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Κίνα λόγω της εγγύτητάς της προς την περιοχή δράσεως των νομαδικών φύλων της Κεντρικής Ασίας αλλά και προς τις κινεζικές στρατιωτικές φρουρές στο Pamir.5_40 Από το αρχείο Hanshu προκύπτει η ύπαρξη αντιπαλότητας μεταξύ Κίνας και Jibin όπως αποκαλύπτουν διάφορα γεγονότα. Έτσι στα αρχεία αναφέρεται εχθρική δράση του βασιλέα της τελευταίας Wutoulao, μάλλον του Σάκα Azilises (;), κατά των απεσταλμένων των Han. Μετά τον θάνατο του Azilises, την βασιλεία ανέλαβε ο γιος του Azes II, αναφέρεται δε ότι απέστειλε εκπροσώπους του στην Κίνα. Ίσως εις απάντηση αυτής της φαινομενικά φιλικής χειρονομίας, ο Wen Zhong, επικεφαλής Κινεζικού συνοριακού σταθμού, ανταποκρίθηκε με έναν δικό του απεσταλμένο από τη φρουρά του στην δυτική Κίνα. Ωστόσο, ο νέος ηγέτης της Jibin, σύμφωνα πάντα με τα αρχεία, ‘έμελλε επίσης να βλάψει’ τους Κινέζους απεσταλμένους. Ως αποτέλεσμα, ο Wen Zhong, προκειμένου να αντιμετωπίσει την απειλή, προχώρησε σε διαπραγματεύσεις με Έλληνα οικιστή – άποικο. Ο τελευταίος ονόματι Yimonfu, αποκαλείται υιός του βασιλέως των Rongqu, με την τελευταία λέξη να μεταγράφεται ως Yonaka ήτοι, πιθανώς, Ιωνικό – Ιώνων δηλαδή Ελλήνων.5_41 Ως αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων ο Έλληνας ηγέτης επετέθη στην Jibin και φόνευσε τον Azes II,5_42 εγκατεστάθη δε εκεί ως νέος ηγέτης με τις ευλογίες του Zhong και των Han εν γένει,5_43 αφού ενεδύθη την επίσημη σφραγίδα και την ταινία, κατά το κινεζικό τυπικό,5_44 ως υποτελής.5_45 

Ο Έλλην (Yavana) πολεμιστής του ιερού του Bharhut (Ινδία, πρώτος αι. π.Χ.)


Σημειώνεται ότι κυματίζουσες ταινίες διακοσμούσες την κεφαλή εν είδει διαδήματος απαντώνται σε παραστάσεις επί υφασμάτων στο Noin-Ula, φέρονται από την Αθηνά επί νομισμάτων του Μενάνδρου I Σωτήρος (155–130 π.Χ.), ενώ εντοπίζονται και επί νομισμάτων του Άζη ΙΙ.5_46 Αργότερα εμφανίζονται επίσης στην ενδυμασία Σασσανιδών βασιλέων, όπου ο συμβολισμός ισχύος καθίσταται εμφανής. Η συνήθεια, υιοθετηθείσα από τον Μέγα Αλέξανδρο, διαδόθηκε ευρύτατα χάριν αυτού κατά την Ελληνιστική περίοδο,5_47 ενετάχθη δε στην Γανδαρίτιδα τέχνη όπου απαντάται να στεφανώνει την κεφαλή του Βούδα, των bodhisattva, θεών, ευγενών και των εμπόρων στους πίνακες του Bamiyan (Αφγανιστάν), στις σπηλιές Kizil στο Xinjiang και στην Θροάνα (Dunhuang), ενώ ανευρίσκεται και στην κεντρική Ινδία να διακοσμεί την κόμη φύλακα – πολεμιστού του Bharhut.5_48 Παραδοσιακά, το διάδημα ήταν δεμένο στην πλάτη με έναν κόμβο, του οποίου τα άκρα αφήνονταν ελεύθερα. Η συνήθεια συσχετίζεται παραδοσιακά με τους νεοασσύριους βασιλείς, όμως έχει μακρύ παρελθόν και στο Μινωικό και Μυκηναϊκό Αιγαίο.5_49

Αναφορικά με την ταυτότητα του Yimonfu εκτιμάται βάσιμα ότι πρόκειται για τον Ερμαίο Σωτήρα, Έλληνα ηγεμόνα του Ινδο - Ελληνικού βασιλείου (50 έως το 30 π.Χ. ;), υιό του Αμύντα και της Καλλιόπης, τα δε σχετικά γεγονότα τοποθετούνται στο διάστημα 48 – 33 π.Χ.5_50 Μάλιστα σημειώνεται ότι ο Yinmufu (Ερμαίος ;) και ο πατέρας του5_51 πριν την ανάληψη της εξουσίας στην Jibin κατείχαν την Αλεξάνδρεια υπό τον Καύκασο (Begram ;).5_52 Στην πραγματικότητα, όπως οι Azilises και Azes II έτσι και ο Ερμαίος, κατηγορήθηκε ομοίως ότι επιτέθηκε σε απεσταλμένους των Han που επισκέπτονταν το ανάκτορό του, αποκαλύπτοντας ότι η αντιπαλότητα μεταξύ Κίνας και Jibin διατηρήθηκε και επί Ερμαίου. 

Τοιχογραφία του 8 αι. στα σπήλαια Mogao απεικονίζουσα τον αυτοκράτορα Wu (λατρεύοντα δύο Βουδιστικά αγάλματα) & το χρυσό άγαλμα του Xiutu[5_52a] 

Σημειώνεται ότι ο Ερμαίος αφού εξετέλεσε τον Azes II, επεξέτεινε την κυριαρχία του σε ολόκληρη την κοιλάδα του ποταμού Καμπούλ, συμπεριλαμβανομένης της Γανδαρίτιδας και των Ταξίλων,5_53 εκτιμάται δε ότι διατήρησε την εξουσία επί μακρόν, ήτοι έως τουλάχιστον το 19 μ.Χ.,5_54 για να πάρει την θέση του εν συνεχεία ο Gondophares και ο Kujula Kadphises. Επιπλέον, οι Ερμαίος και Kujula Kadphises (Qiujiuque στην Κινεζική), συνδεόμενοι ενδεχομένως με συγγενικούς δεσμούς εξ αγχιστείας, προέβησαν στην από κοινού έκδοση νομίσματος, στην εμπρόσθια όψη του οποίου υπήρχε η Ελληνική επιγραφή ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΣΤΗΡΟΣΣΥ ΕΡΜΑΙΟΥ στην δε άλλη ο τίτλος Yavugasa για τον Kujula Kadphises (ή Κοζουλου Καδφιζου / Κοζολα Καδαφες) σε Kharosthi.5_55 Πάντως άλλοι ερευνητές δεν συμφωνούν με την εκτίμηση αυτή, η δε επικρατούσα άποψη για την συγκεκριμένη περίπτωση όπως και για πολλές ανάλογες είναι ότι πρόκειται για νομίσματα - απομιμήσεις αυτών του Ερμαίου.5_56 Επισημαίνεται πάντως ότι ο τίτλος (Yavugasa) ο οποίος στα νομίσματα αποδίδεται στον Κοσσάνο είναι αυτός του κυβερνήτη και όχι του βασιλέως, με την ιδιότητα αυτή να έρχεται σε συμφωνία με την άποψη για συμμαχία του υπό τον Ερμαίο. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τον Yu, δείχνει ότι η σφαίρα επιρροής του Ερμαίου είχε επεκταθεί στην κοιλάδα του ποταμού Σουάτ (Swat) γειτνιάζουσα έτσι με την επικράτεια των Κοσσανών, αυτό δε φαίνεται να υποστηρίζεται επιπρόσθετα από το γεγονός ότι νομίσματα του Ερμαίου έχουν ανευρεθεί κυρίως στο Badakshan, Παροπαμισάδες (Paropamisadae στην άνω κοιλάδα του ποταμού Kabul), Γανδαρίτιδα (δυτικά του Ινδού) και Τάξιλα.5_57

Νόμισμα του Ερμαίου φέρον την επιγραφή BΑΣΙΛΕΩΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΕΡΜΑΙΟΥ (British Museum)

Άλλωστε ο ποταμός Καμπούλ ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες ως Κωφήν ή Κωφής, όπως αποδεικνύουν αναφορές του Στράβωνος, Strab. 15.1.27, αλλά και του Σουΐδα και του Στεφάνου Βυζαντίου.5_58 Σημειώνεται ότι το ίδιο το όνομα του ποταμού (και της ομώνυμης σύγχρονης πόλεως) έχει το Βεδικό ανάλογό του ως Kubha, αναφέρεται δε ότι συσχετίζεται με τον Ελληνικό Κάβουρα.5_59 Μιά άλλη ονοματική ερμηνεία συνδέει τον όρο με την φυλή Kamboja, ενώ σύμφωνα με τρίτη εκδοχή αυτός προέρχεται από το Σανσκριτικό कुब्ज (kambuja) που σημαίνει τον καμπούρη ή τον στραβό!5_60 Πρίν αφήσουμε αυτήν την περιπλάνησή μας στον ομιχλώδη τόπο των ονομάτων και των συσχετίσεών τους σημειώνουμε μόνο ότι στο Βουδιστικό έργο Majjhima Nikaya αναφέρεται επίσης η ύπαρξη στα ΒΔ της Ινδικής υποηπείρου κρατικής οντότητας ονόματι Kamboja (Cambodiya ή Kambojia) η οποία διέθετε παρόμοια χαρακτηριστικά με άλλη των Yona – Ιώνων, εμφανίζουσα και αυτή Ελληνική συσχέτιση! 

Η Yona και η γειτονική της Cambodiya (Kambojia) τοποθετούνται στα βορειοδυτικά της Ινδίας, έχουν διαφορετική κοινωνική οργάνωση από τα λοιπά κρατίδια της Ινδικής υποηπείρου, οι κάτοικοί τους έχουν άλλες συνήθειες και είναι γνωστοί για τις ικανότητές τους σχετικά με το άλογο. Αναφορά στο κράτος Yona καταγράφεται και στο ιερό κείμενο Chulla-Niddesa του πέμπτου αιώνος π.Χ., και πάλι μαζύ με την Cambodiya.

Τετράδραχμο με προτομή του Ερμαίου ή Kujula Kadphises

Αυτή η επαφή του Ελληνικού στοιχείου με τον Κινεζικό χώρο δεν ήταν βεβαίως η πρώτη ούτε η μόνη, ενδεικτικά δε εδώ αναφέρεται ότι ο Πανταλέων, βασιλεύς του Ινδο – Ελληνικού βασιλείου (190-180 π.Χ.;), είχε κυκλοφορήσει νομίσματα χρησιμοποιώντας νικέλιο προερχόμενο πιθανώς από Κινεζικά μεταλλεία! Ο λεγόμενος λευκός χαλκός (pakfong ή paitung) των Κινέζων φαίνεται παρόμοιας χημικής συστάσεως με νομίσματα νικελίου και του Ευθυδήμου, Ελληνο – Βακτριανού βασιλέα,5_21  γεγονός το οποίο εκτιμάται ως αποδεικτικό εισαγωγής της πρώτης ύλης από την Κίνα, υπό καθαρή μορφή (νικελίου) ή ως κράματος (χαλκού – νικελίου).

Νόμισμα του Πανταλέοντος από κράμα χαλκού και νικελίου (με προτομή του Διονύσου φέρουσα στεφάνι κισσού στα δεξιά και θύρσο στον αριστερό ώμο)

Άτλαντες στην τέχνη της Γανδαρίτιδας (Tapa-e Shotor, Stūpa 26; Tapa Kalān, Stūpa 95)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

5_33. Yan 2014-2015, pp. 130-131; Christopoulos 2012, pp. 34, 50, n. 58; Meakin,  p. 28, n. 130; Encyclopaedia Iranica, s.v. CH’IEN HAN SHU; Juping 2016, p. 102; Passehl 2015; Waugh 2003.

5_34. Loeschner 2008, p. 7; Yu 1998, p. 3. 

5_35. Yu 1998, pp. 149-150.

5_36. Tansen Sen 2016, p. 12, n. 6; Kuwayama 2006, p. 128, n. 14; Rienjang and Stewart 2019. 

5_37. Mehendale 1996, p. 50. Ο Vadime Elisseef χρονολογεί τα τεκμήρια κατά πάσα πιθανότητα στις αρχές του πρώτου αιώνα μ.Χ., αν και παρόμοια τεχνουργήματα του ίδιου εργαστηρίου ανασκαφέντα στην Κορέα, σε θέση Κινεζικού ενδιαφέροντος (Lelang ή Κορεατικό Nangnang), έχουν χρονολογηθεί ενωρίτερα! (Pirazzoli-t'Serstevens 2001, pp. 473-474, 479, n. 1). Αναφέρεται επίσης η ανασκαφή νομίσματος του Ευκρατίδου (Leese 1969, p. 7, n. 7) καθώς και υάλινου ομοιώματος τριήρους και ιχθύων (MG 21840, 19087, 19088, 19090, 19091 κ.ά.).

5_38. Zhang 2011, p. 1; Pirazzoli-t'Serstevens 2001, 478-479. 

5_39. Chen Li 2018, pp. 126-127, n. 88; Yu 1998, p. 149. Η πληροφορία προέρχεται από τα αρχεία Hanshu (ch. 96A). 

5_40. Tansen Sen 2016, p. 3.

5_41. Yang 1998. Με την ταυτοποίηση των Rongqu με τους Yonaki – Ίωνες – Έλληνες συμφωνούν πολλοί ερευνητές μαζύ και ο Tar.

5_42. Yu 1998, pp. 153-154.

5_43. Christopoulos 2012, p. 51; Τάμης 2013, σελ. 137; Tansen Sen 2016, p. 3. 

5_44. Yang 2014-2015, p. 131. 

5_45. Brown 1993, p. 281.

5_46. Βλ. σημ. 9_87.

5_47. Bopearachchi 2019, fig. 6; Carter 1968, p. 139. Ο Μέγας Αλέξανδρος φαίνεται επίσης να φοράει ένα τέτοιο διάδημα μετά την επικράτησή του επί του Δαρείου Γ’ το 330 π.Χ.

5_48. Bopearachchi 2019; Carter 1968, p. 139. Η επιγραφή που συνοδεύει το γλυπτό δηλώνει την συνειδητή αφοσίωση των γυναικών στον Έλληνα πολεμιστή, υπό την έννοια που μια παρόμοια ‘πατριαρχική’ αφοσίωση δηλώνεται πρωιμότερα σε υπόγειον τάφο από την εξελληνισμένη Παλμύρα (Sengupta n.d., p. 12, n. 21).

5_49. Gallou 2002, p. 328; Younger 1992, pp. 36-37, pls. XVIId, LXIVd, LXVa.

5_50. Yu [2004] 2013, pp. 104-105. Σημειώνεται πάντως ότι ο Χριστόπουλος ερμηνεύει τα γεγονότα ως διαμάχη μεταξύ Ερμαίου και Απολλοδότου ΙΙ (Wutulao) ήτοι μεταξύ Ελληνο – Βακτριανών και Ινδο – Ελλήνων (Christopoulos 2012, p. 53; Galiana 2019, p. 176, n. 120).

5_51. Yu 1998, pp. 153-157. Ίσως πατέρας του Yimonfu (Ερμαίου) ήταν κάποιος εκ των: Φιλόξενος, Νικίας, Ιππόστρατος ή Αμύντας.

5_52. Yu 1998, p. 157, n. 69.

5_53. Yu 1998, p. 153.

5_54. Yu 1998, pp. 159-160. Βλ. επίσης το κεφάλαιο 118 του αρχείου Hou Ηanshu

5_55. Yu 1998, p. 153, n .82. 

5_56. Chora, Puri, Das and Pradhan 2003, p. 125; Cribb 1984, p. 140, n. 36.

5_57. Yu 1998, p. 153, nn. 83, 84. Εκτενή μελέτη για την σημασία του τίτλου Yavugasa έχει εκπονήσει ο Cribb (Cribb 2018).

5_58. Suid., s.v. Κωφήν; St.Byz. s.v. Αραχωσία; PLEIADES/Ancient Places, s.v. Kabul River.

5_59. Waugh 2003; Pulleyblank 1963, p. 223; Bailey 1985, p. 10. 

5_60. Βλ. <https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_national_capital_city_name_etymologies >.

ΕΙΚΟΝΕΣ

Τοιχογραφία του 8 αι. στα σπήλαια Mogao απεικονίζουσα τον αυτοκράτορα Wu (λατρεύοντα δύο Βουδιστικά αγάλματα) & το χρυσό άγαλμα του Xiutu

Christopoulos 2022, p. 72, fig. 17. Τοιχογραφία του 8 αι. στο σπήλαιο 323 του Mogao απεικονίζουσα τον αυτοκράτορα Wu (λατρεύοντα δύο Βουδιστικά αγάλματα) & το χρυσό άγαλμα του Xiutu: <https://en.wikipedia.org/wiki/Jin_Midi#/media/File:HanWudiBuddhas.jpg> 

------------------

Μνημειακή γλυπτική από τον τάφο του στρατηγού Huo Qubing

Xingping City, Shaanxi. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Tomb_of_Huo_Qubing_Statue_of_a_horse_stepping_on_a_Xiongnu_warrior%2C_with_head_detail_of_the_Xiongnu_warrior.jpg/1920px-Tomb_of_Huo_Qubing_Statue_of_a_horse_stepping_on_a_Xiongnu_warrior%2C_with_head_detail_of_the_Xiongnu_warrior.jpg

------------------

Επίχρυση Ασημένια Ζώνη με Έλληνες Θεούς σε εμβλήματα

Πρόκειται γιά έκθεμα της εκθέσεως Qinghai Path: Silk Road in the 6-8 Centuries (https://www.chinasilkmuseum.com/zz/info_96.aspx?itemid=30684)

------------------

Έμβλημα με νύμφη από την ζώνη (αρ.) & Χρυσές πλακέτες με χαρακτικό φτερωτών γυναικών-μελισσών, πιθανώς των Θριών (δεξ.)

Οι χρυσές πλάκες του 7ου αι. π.Χ. ευρέθηκαν στην Κάμειρο της Ρόδου και φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο. BM reg. nr. 1860,0404.123.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Christopoulos, L. 2012. “Hellenes and Romans in Ancient China (240 BC – 1398 AD),” Sino-Platonic Papers 230, pp. 1-79.

Meakin, R. “Qiang 羌 References in The Book of Han 汉书, Part 2 (Chapter 79 to Chapter 99),” Qiang History – Translations, < https://www.academia.edu/11073162/Qiang_%E7%BE%8C_References_in_the_Book_of_Han_%E6%B1%89%E4%B9%A6_Part_2> (16 March 2019).

Passehl, M. 2015. “The Hellenistic dynasties in Bactria & India. Chronology & theoretical lineages,” < https://www.academia.edu/12853641/Bactrian_Greek_dynasties_ver._7_> (26 April 2019).

Waugh, D. C. 2003. “The Kingdom of Gaofu (Kabul),” Silk Road Seattle, < https://depts.washington.edu/silkroad/texts/hhshu/notes14.html> (27 April 2019).

Loeschner, Η. 2008. “Notes on the Yuezhi – Kushan Relationship and Kushan Chronology,” Oriental Numismatic Society 2008, p. 1-28.

Tansen Sen 2016. Buddhism, Diplomacy, and Trade: The Realignment of India–China Relations, 600-1400, Lanham.

Zhang, L. 2011. “Chinese lacquerwares from Begram: date and provenance,” International Journal of Asian Studies 8 (1), pp. 1–24.

Buddhue, J. D. 1953. “A Possible Explanation of the Nickel in Ancient Asiatic Coins,” Meteoritics and Planetary Science 1, < http://adsbit.harvard.edu/cgi-bin/nph-iarticle_query?bibcode=1953Metic...1...60B&db_key=AST&page_ind=0&data_type=GIF&type=SCREEN_VIEW&classic=YES> (abstract), pp. 60-61 (5 April 2019).

Pirazzoli-t'Serstevens, M. 2001. “Les laques chinois de Begram. Un réexamen de leur identification et de leur datation,” Topoi. Orient-Occident 11/1, pp. 473-484.

Chen Li. 2018. Han Dynasty (206BC–AD220) Stone Carved Tombs in Central and Eastern China, Oxford.

Τάμης, A. 2013. “Sino-Hellenic cultural influences from the Alexandrian Era in Asia,” στα Πρακτικά Συνεδρίου: Ο Αλέξανδρος, το Ελληνικό Κοσμοσύστημα και η Σύγχρονη Παγκόσμια Κοινωνία, Θεσσαλονίκη, σελ. 215-228.

Yu, Τ. [2004] 2013. “A History of the Relationship Between the Western & Eastern Han, Wei, Jin, Northern & Southern Dynasties and the Western Regions,” Sino-Platonic papers 131, pp. 1-378.

Pulleyblank, E. G. 1963. “The consonantal system of Old Chinese,” Asia Major 9, pp. 58-144, and 206-265.

Bailey, H. W. 1985. Indo-Scythian Studies, being Khotanese Texts VII, Cambridge University Press.

Kuwayama S. 2006. “Pilgrimage Route Changes and the Decline of Gandhāra,” in Gandharan Buddhism: Archaeology, Art, Texts, ed. P. Brancaccio and K. Behrendt, Vancouver: University of British Columbia Press, pp. 107-134. 

Wannaporn Rienjang, P. Stewart, eds. 2019. The Geography of Gandharan Art, Archaeopress Publishing.

Stančo, L. 2012. Greek Gods in the East. Hellenistic Iconographic Schemes in Central Asia, Prague.

Yu, Taishan. 1998. “A Study of Saka History,” Sino-Platonic Papers 80, pp. 1-225.

Chora, P. N., B. N. Puri, M. N. Das, and A. C. Pradhan. 2003. A Comprehensive History Of Ancient India, New Delhi.

Brown, D. M., ed. 1993. The Cambridge History of Japan I: Ancient Japan, USA.

Sanping Chen. 2011. "Two Notes on the Xiongnu Ancestry of the Authors of 'Hon-shu'," Central Asiatic Journal 55 (1), pp. 33-41. <https://www.jstor.org/stable/41928567>

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Το Ελληνικής συσχετίσεως κρατίδιο του Xiutu και η αριστοκρατία των Xianbei

Μνημειακή γλυπτική από τον τάφο του στρατηγού Huo Qubing

Σύμφωνα με το ιστοριογραφικό Βιβλίο των Han (Han Shu) οι βασιλείς των κρατιδίων Xiutu και Hunye, επι κεφαλής 'βαρβαρικών' φύλων Hu και δρώντες ως σύμμαχοι των Xiongnu,[N5_61] ήλεγχαν εδάφη του διαδρόμου του Gansu, δυσκολεύοντας την επικοινωνία μέσω του τμήματος αυτού της Οδού του Μεταξιού.[N5_62] Όμως το 121 π.Χ. ο Wudi (漢武帝 157–87 π.Χ.), αυτοκράτωρ των Han, απέστειλε εκεί τον στρατηγό Huo Qubing ο οποίος αφού υπέταξε τα δύο βασίλεια, άνοιξε τον κρίσιμο εμπορικό διάδρομο. Ως αποτέλεσμα οι ηττηθέντες βασιλείς επί κεφαλής δεκάδων χιλιάδων υποστηρικτών τους, κινδυνεύοντες τώρα από την μήνιν του αρχηγού των Xiongnu, αναγκάστηκαν να παραδοθούν στους Han,[N5_63] με αποτέλεσμα να ιδρυθούν πέντε υποτελή στους Han κρατίδια![N5_64] Η νίκη του κινέζου στρατηγού ήταν περιφανής, με αποτέλεσμα να συλληφθούν αιχμάλωτοι οκτώ χιλιάδες Hu και να παρθεί ως λάφυρο το φημισμένο χρυσό άγαλμα που ο Xiutu χρησιμοποιούσε για να λατρεύει τον ουρανό![N5_65] Σημειώνεται εδώ παρενθετικά ότι ο τάφος του στρατηγού κοσμείται από λίθινο άγαλμα ίππου επιβαλλομένου επί Xiongnu, αυτή δε η καινοτομία γλυπτής απεικονίσεως στον χώρο θεωρείται ως Δυτικό δάνειο στην Κίνα![N5_66]Το περίφημο χρυσό άγαλμα του Xiutu απεικονίζεται σε τοιχογραφία του 8 αι. των σπηλαίων Mogao, όπου επίσης εμφανίζεται ο αυτοκράτωρ Wu λατρεύων δύο Βουδιστικά αγάλματα.

Στο δεύτερο μέρος τής εργασίας του Διονυσιακές τελετουργίες και ο Χρυσούς Ζεύς της Κίνας ο Χριστόπουλος διερευνά το διάσημο χρυσό άγαλμα του βασιλέα Xiutu[N5_67] από το Gansu, με στόχο την διερεύνηση του πραγματικού ιστορικού του πλαισίου.[N5_68] Η ανακάλυψη της απεικονίσεως του αγάλματος του Xiutu ζωγραφισμένου σε τοιχογραφία των σπηλαίων Mogao του Dunhuang ρίχνει φως σε αυτό το ερώτημα και αποκαλύπτει μιαν ανύποπτη παρουσία στο Gansu την εποχή του Han Wudi, δηλαδή αυτήν των Ελληνοβακτριανών και των συμμάχων τους Σακών και Σογδιανών. Συνδέοντας αυτά τα γεγονότα με τα δώδεκα χρυσελεφάντινα αγάλματα που πάρθηκαν ως λάφυρα από τον Qinshi Huangdi περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα στην ίδια περιοχή, ανακαλύπτουμε ότι ένα βασίλειο των Ελληνο - Σακών (ή Ελληνο - Βακτριανών), που κυβερνούσε από περιτειχισμένες πόλεις, είχε έδρα στο κέντρο του Gansu και ήταν το πρώτο που ίδρυσε ο βασιλιάς της Βακτριανής Ευθύδημος Α'. Οι συνέπειες της ανακαλύψεως δεν σταματούν εδώ, γιατί υπονοείται επίσης μια συμμαχία μεταξύ του προαναφερθέντος πρώτου αυτοκράτορα των Qin και του βασιλείου των Ελληνο - Σακών του Gansu.

Στην ανάλυσή του ο Χριστόπουλος υποστηρίζει την πιθανότητα το όνομα Xiutu να αποτελεί το κινεζικό ισοδύναμο του συνήθους Ελληνιστικού βασιλικού τίτλου Σωτήρ,[N5_69] ενώ επιμένει να υπογραμμίζει την πιθανότητα ο βασιλεύς αυτός να μήν ήταν 'έθνικά' Xiongnu.[N5_70] Ο Jin Midi, υιός του Xiutu, κατέληξε ομοίως στην Κίνα των Han, όμως χάρις στην αφοσίωσή του στο καθήκον κατέληξε να αναδειχθεί σε έναν από τους στενότερους βοηθούς του αυτοκράτορα Wu και του δόθηκε ο μεταθανάτιος τίτλος του σεβαστού μαρκησίου (Jinghou).[N5_71]

Ο Jin Midi, μαζύ με τον νεώτερο αδελφό του Lun, ίδρυσαν μιά πολιτική φατρία η οποία διατήρησε τον εξέχοντα ρόλο της για πολλές γενεές![N5_72] Προβεβλημένα μέλη των φατριών των Jin & Ban γέννησαν σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής ζωής, αλλά και σημαντικούς καλλιτέχνες και ιστοριογράφους! [N5_73]

Μια ενδιαφέρουσα θεωρία που θα εξηγούσε ορισμένα από τα ελληνιστικά έθιμα και καλλιτεχνικές συσχετίσεις που έχουν διαπιστωθεί με τους Murong Xianbei προέρχεται από το έργο του Yao Weiyuan (姚薇元 1905–1985),[N5_74] όπου υποστηρίζεται ότι ο βασιλιάς Xiutu ήταν ο πρόγονος ορισμένων μελών της στρατιωτικής αριστοκρατίας των Xianbei. Άλλωστε και ο  Sanping Chen έχει ομοίως σημειώσει ότι ο Chen Yuan, μελετητής της καταγωγής του Lu Fayan από τους Xianbei, θεώρησε περίεργη αυτήν την 'βαρβαρική' προέλευση του συγγραφέα του Qieyun, μνημειώδους λεξικού ομοιοκαταληξιών Qieyun![Ν5_75] 

Επίχρυση Ασημένια Ζώνη με Έλληνες Θεούς σε εμβλήματα

Σχετική με τις προαναφερθείσες Ελληνιστικές καλλιτεχνικές συσχετίσεις των Xianbei θεωρείται χρυσή ζώνη τηρούμενη στο μουσείο Qinghai. Το Μουσείο χρονολογεί την ζώνη στην περίοδο της δυναστείας των Tang. Αλλά ο Χριστόπουλος σημειώνει σχετικά:[Ν5_76] 

Υπάρχει επίσης μια ασημένια επίχρυση ελληνιστική ζώνη με ελληνικές μυθολογικές μορφές, με ένθετους πολύτιμους λίθους, που βρέθηκε στο Qinghai Dulan (都蘭) και λέγεται ότι είναι από την Kushano- Σασσανιδική περίοδο (Εικόνα 30). Εκτίθεται στο Μουσείο Qinghai, όμως η απεικόνιση των θεοτήτων ως προφητικών νυμφών - μελισσών (Θριαί) και ο Διόνυσος την τοποθετεί μάλλον ενωρίτερα από τον τρίτο αιώνα μ.Χ. Γιατί οι Σασσανίδες, σε αυτή την αναπαράσταση, δεν θα είχαν χρησιμοποιήσει το κράνος ενός Ελληνοβακτριανού βασιλέα αντί για ένα κράνος πιο κοντά στις δικές τους πολιτιστικές αναφορές.. Το Dulan βρίσκεται στην περιοχή όπου κυβέρνησαν οι Murong Xianbei. Είναι επίσης πιθανό η ζώνη να κατασκευάστηκε ακριβώς εκεί, στο ελληνοσακικό βασίλειο του Gansu και όχι στην Βακτριανή.

προσθέτει δε στο υπόμνημα της εικ. 30:

Εικόνα 30. (α) Ελληνιστική αργυρόχρυση ζώνη 90 cm, Μουσείο Qinghai. Δύο μορφές του Διονύσου μοιάζουν να φυλάνε μια πόρτα, με τον θύρσο στη μέση. (β) Δύο φτερωτές ημι-νύμφες (Θριαί) κρατούν ένα στεφάνι (γ, δ). Ο ένας από τους δύο φορά εμφανώς κράνος Ελληνο - Βακτριανό (c). Ο βασιλιάς και η βασίλισσα κάθονται και κρατούν ένα στεφάνι, σύμβολο πλούτου, δυνάμεως, δόξας και αιωνιότητας. Φαίνεται να κρατούν στα γόνατά τους την ίδια ζώνη με στρογγυλά τμήματα (ε). Όλες οι μορφές έχουν το ένα χέρι στο στομάχι και με το άλλο κρατούν ένα στεφάνι (c, d).

Έμβλημα με νύμφη από την ζώνη (αρ.) & Χρυσές πλακέτες με χαρακτικό φτερωτών γυναικών-μελισσών, πιθανώς των Θριών (δεξ.)

Ανακεφαλαιώνοντας για τον Xiutu μπορούμε να αναφέρουμε ότι αυτή η αινιγματική και σημαντική προσωπικότητα στην κινεζική ιστορία ήταν πιθανόν ελληνικής καταγωγής. Είχε έναν γιο ονόματι Μίντι (Ρίντι), ο οποίος αργότερα θα λάβει το επίθετο «Χρυσός Midi» από τον Wudi, τον αυτοκράτορα των Han (157–87 π.Χ.). Σύμφωνα με την Hanshu, επίσημη δυναστική ιστορία των πρώιμων Hanους Han, ο βασιλιάς Xiutu είχε την πρωτεύουσά του σε μια από τις μετέπειτα κινεζικές «δέκα περιφέρειες του Wuwei» των Han και έχει περιγραφεί ως βασιλέας των Xiongnu από τους περισσότερους ιστορικούς.[Ν5_77] Σύμφωνα με τη wikipedia, wikipedia, s.v. Jin Midi, ο Midi γεννήθηκε το 134 π.Χ. σε μια βασιλική οικογένεια, συμμαχική των Xiongnu, υπήρξε δε πιθανώς ελληνοβακτριανής καταγωγής και κυβερνούσε το κεντρικό Gansu. Ήταν ο κληρονόμος του βασιλιά Xiutu (Soter/Σωτήρ), ενός από τους σημαντικότερους βασιλείς που υπηρετούσαν υπό τον Gunchen Chanyu, ανώτατο ηγεμόνα των Xiongnu. Μετά το θάνατο του Gunchen το 126 π.Χ., τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Yizhixie. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο βασιλιάς του Xiutu και ένας άλλος μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς Hunxie, ανέλαβαν να υπερασπιστούν τα νοτιοδυτικά σύνορα των Xiongnu ενάντια στη δυναστεία Han - στο σύγχρονο κεντρικό και δυτικό Gansu. Αυτό ακριβώς το άτομο, ο Jin Midi, μαζί με τον Xiutu υπήρξαν οι γενετικοί ιδρυτές της διάσημης οικογένειας Ban.[Ν5_78]

Σύμφωνα με τον Sanping Chen, αυθεντία στον κινεζικό πολιτισμό και ιστορία, η οικογένεια:

.... οικογένεια παρήγαγε όχι μόνο τον Ban Biao (3-54), τον Ban Gu (32-92) και τον Ban Zhao (περίπου 49-περίπου 120), το τρίο πατέρα-γιου-κόρης που έγραψε την πρώτη δυναστική ιστορία της Κίνας Hanshou αλλά και ο εξαιρετικά τολμηρός και ικανός διπλωμάτης στρατηγός Ban Chao (33-103), ο οποίος μόνος του (σύμφωνα με πληροφορίες με δύναμη μόνο 36 συναδέλφων τυχοδιώκτες) επανίδρυσε την κυριαρχία των Han στην Κεντρική Ασία (γνωστή τότε ως Δυτικές Περιφέρειες) μετά την καταστροφή υπό τον τραγικό υποκριτή Wang Mang (45 π.Χ.-23 μ.Χ.). Το κατόρθωμα του Chao συνεχίστηκε περαιτέρω από τον γιό του Ban Yong, γεννηθέντα μάλιστα στην Κεντρική Ασία.

..

Η ιστοριογραφία που συνεγράφη από την οικογένεια Ban άσκησε σαφώς μεγάλη επιρροή στην αποκατάσταση της Κομφουκιανής σκέψεως η οποία ήταν ριζικά προσανατολισμένη προς την αρετή και υπήρξε φιλοπαραγωγική και φιλοαγροτική, και αν η ανάγνωση της ιστορίας από τον Hill είναι σωστή, φαίνεται ότι το έπραξε με τόση επιείκεια που κατέστη κοινή λογική για τις επόμενες περιόδους.

Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα θεωρία, που θα εξηγούσε μερικά από τα ελληνιστικά έθιμα και αναφορές τέχνης που υπάρχουν μεταξύ των Murong Xianbei, ο Yao Weiyuan (1905–1985) υποστηρίζει ότι ο βασιλιάς Xiutu ήταν και ο πρόγονος ορισμένων μελών της στρατιωτικής αριστοκρατίας Xianbei![Ν5_79] Τα μέλη αυτής της «εθνοτικής» ομάδας υποτίθεται ότι έχουν μακροχρόνια επιρροή στην Κίνα αφού κατείχαν εξέχουσες θέσεις στην κινεζική αριστοκρατία.[Ν5_80] Υπό αυτή την έννοια, η ελληνική συνεισφορά στην κινεζική πνευματική ιστορία μπορεί να αναγνωριστεί ότι διέθετε έναν επιπλέον δρόμο για την πραγματοποίηση της πολιτιστικής επικοινωνίας που διευκόλυνε την πολιτιστική ανταλλαγή! Όμως η εισαγωγή του Βουδισμού στην αρχαία Κίνα ήταν ένα άλλο σημαντικό μονοπάτι - δίοδος για τη διάχυση των καλλιτεχνικών χαρακτηριστικών της ελληνο-ινδικής τέχνης Gandhara καθώς και των σχετικών θρησκευτικών - φιλοσοφικών συλλήψεων του Βουδισμού.

[N5_61]. Christopoulos 2022, p. 70. Βλ. επίσης την μετάφραση της Rachel Meakin του Qiang 羌 References in the Book of Han 汉书 Part 1 & 2.

[N5_62]. Meakin (part 1), n. 74.

[N5_63]. Meakin (part 1), p. 17; Christopoulos 2022, p. 70. Επί του θέματος αναφέρονται περισσότερες εκδοχές: Zhongxiao Wang 2015, p. 113; Byung Ho Lee 2011, p. 143, nn. 26-28; Wontack Hong 2012, p. 233; Miller 2009, p. 114.

[N5_64]. Zhongxiao Wang. 2015, p. 113; Miller 2009, p. 114, n. 4; Di Cosmo. 2009, p. 204.

[N5_65]. Miller 2009, p. 114, n. 38.

[N5_66]. Duan Qingbo 2023, fig. 9.

[N5_67]. Πάντως περιέργως και ασαφώς έχει υποστηριχθεί (Whitfield 2012, p. 189, nn. 33-35) ότι ο όρος Putu (Podo: 蒲圖)  ήταν ένας από τους πολλούς όρους - τρόπους μεταφράσεως του όρου Buddha στην κλασική Κινεζική. Άν και ο όρος Fotuo (Bulta: 佛陀) χρησιμοποιείτο πιό συχνά, υπήρχαν και άλλοι όροι όπως Futu (Budo: 浮屠), Fotu (Buldo: 佛圖), Putu (Podo 蒲圖) και Xiutu (Hyudo: 休屠).

Αναφορά στον Χρυσό Άνδρα υπάρχει επίσης στον: Dubs 1937, n. 19. 

[N5_68]. Christopoulos 2022, p. 1.

[N5_69]. Christopoulos 2022, p. 70.

[N5_70]. Σύμφωνα με τον Χριστόπουλο (Christopoulos 2022, p. 69) το έργο “Records of the Grand Historian, Collected Annotations” (Shiji Jijie 史記集解), μεταφρασμένο από τον James R. Ware, διατυπώνει σαφώς το ενδεχόμενο ότι ο Xiutu δεν ήταν ένας Xiognu από την Μογγολία. 

[N5_71]. Byung Ho Lee 2011, p. 143, nn. 26-28; Miller 2009, p. 114, n. 39.

[N5_72]. Sanping Chen 2011, p. 35, n. 5.

[N5_73]. Sanping Chen 2011. Επιγραμματικά αναφέρουμε τους: Ban Biao, Ban Gu και Ban Zhao, τριάδα απο τον πατέρα, υιό και την κόρη του, οι οποίοι συνέγραψαν την ιστοριογραφία Han-shu. Κόρη του πρώτου είναι και η Ban Zhao, μαθηματικός, αστρονόμος, συγγραφέας και διδάσκαλος των αριστοκρατισσών κ.α.

[N5_74]. Christopoulos 2022, pp. 74-75, nn. 100-102. Πρόκειται για το βιβλίο Yao Weiyuan 2013.

[N5_75]. Sanping Chen. 2011, p. 36.

[N5_76]. Christopoulos 2022, p. 99, fig. 30.

[Ν5_77]. Christopoulos 2022.

[Ν5_78]. Sanping Chen 2011, p. 33.

[Ν5_79]. Christopoulos 2022, pp. 74-75.

[Ν5_80]. Sanping Chen 1996.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Sanping Chen 2011

The Ban family 

Readers of China's early imperial history cannot help being impressed by the exceptional talents in the Ban family of the Later Han dynasty, known also as the Eastern Han (25-220). The family produced not only Ban Biao, (3-54), Ban Gu (32-92) and Ban Zhao (ca. 49—ca. 120), the father-son-daughter trio that authored China's first ever dynastic history Han-shu, but also the extraordinarily daring and capable diplomat-general Ban Chao (33-103), who singlehandedly (reportedly with a force of only 36 fellow adventurers) re-established the Han domination in Central Asia (known at the time as the Western Regions) after the debacle under the tragicomic pretender Wang Mang (45 BC-23 AD). Chao's exploit was further carried on by his Central Asia-born son Ban Yong. Ban Biao's daughter Ban Zhao, a strong mathematician and astronomer in completing Han-shu, was a respected tutor of princesses and imperial consorts and was later reverentially known as Cao Dagu ("Grand Dame Cao," after her husband's family name). She also happened to be one of the earliest known female authors in Chinese history, responsible for such classics like Nujie (Lessons for Women). According to Hu Han-shu (84.2785),[1] she even played an important political role during the regency of Empress Dowager Deng. 

Han-shu, not the earlier work Shi-ji authored by Sima Qian (ca. 145-90 BC), set the standard model for posterity, to be followed in all subsequent dynasties. As such, this first dynastic history and its authors have been the subject of intensive studies for nearly two millennia. For example,

[NEXT PAGE IS 34]

by the time of early Tang, Yan Shigu (581-645) already list of twenty-two prominent commentators and annotators (Yen's introduction to Han-shu, 4-6). They have been followed by thousands of scholars since. Yet hardly any scholar over the ages has mentioned the Xiongnu ancestry of, much less its impact on, the Ban family.[2]

Perhaps even more surprisingly, this "Barbarian" ancestry is clearly documented in the words of the author himself of the Han-shu appraisal (zan 9.298) of Emperor Yuan (reign 48-33 BC) as follows: 

My maternal grandfather and his brother were Palace Attendants under Emperor Yuan. He told me that Emperor Yuan was multi-talented and wrote beautiful seal characters.... 

The Later Han dynasty scholar Ying Shao first observed, quite correctly, that the author of this Han-shu chapter was Ban Biao. Ying then identified Biao's maternal grandfather as Jin Chang. Yan Shigu, the most famous Tang dynasty annotator of Han-shu, agreed with this identification.[3] Later, the great Song dynasty historian Sima Guang (1019-1086) in Zizhi tongiian (hereafter ZZTJ: 9.951) directly cited the passage under the name Ban Biao. Now, the entire Jin clan to which Ban Biao's grandfather Jin Chang belonged was of unmistakable Xiongnu ancestry. 

This prestigious clan started with Jin Midi (134-86 BC), who was originally the heir apparent of the king of the Xiutu, a well-known branch of the Xiongnu. The family name Jin ("gold") allegedly came firorn the gold statue, the Xiutu king used in sky-worshiping rituals.[4] Midi later became a prisoner-of-war and slave at the Han court (Han-shu 68.2959-2967). Through loyal service and by good luck, he won the favour..

[NEXT PAGE IS 35]

of Emperor Wu  (reign 141-87 BC), rose to a prominent position and was even made a noble toward the end of his life. Together with his younger brother Lun, they sired a political clan that remained prominent for many generations. Jin Chang, the maternal grandfather of Ban Biao, was the grandson of Lun, as shown by the extended family tree. [5]

    Incidentally, the influential Jin clan has also been the subject of numerous studies. Yet to my best knowledge, no author, particularly from the enlightened modern era,[6] has mentioned the clan's contribution, via matrimony, to China's patrimony by giving birth to the extraordinarily multitalented Ban family. Such negligence is but a reflection of the persisting male-chauvinism in Chinese historiography. 

    I draw two observations from the Xiongnu ancestry of the Ban family. First at personal level, it is very difficult to argue that this "Barbarian" pedigree had nothing, neither culturally nor biologically, to do with the Ban family's outstanding exploits, literary as well as military. In addition to Ban Biao's not-insignificant political role in the chaotic process leading to the establishment of the Later Han, Ban Gu, the principal author of Han shu, had an unmistakable interest in military and frontier affairs. In fact, this led to his personal participation in expeditions against the Xiongnu. This involvement would eventually lead to Gu's imprisonment and premature death when the commander Dou Xian (?-92) of the expeditions fell out of imperial favour. 

[NEXT PAGE IS 36]

Γενεαλογικό δένδρο με γεννήτορα τον Xiutu

The Bans' matrimonial relation with a former "Barbarian" clan is in fact quite consistent with the family's own quasi-nomadic ancestry on the paternal side. According to Ban Gu's long autobiographic account in Han-shu (100.4197-4234), the Ban family originated in the southern state of Chu (and the name Ban meant "tiger" in the Chu language), but lived on the northern frontier for generations since the Qin unification. Their forefathers were engaged in animal husbandry and stock breeding, and owned "thousands of herds of cattle and horses." It is not accidental that Ban Gu described his ancestors' frontier exploits, especially the "martial arts vigilantism," with apparent pride. 

    The late Chinese scholar Chen Yuan once studied the Xianbei ancestry of Lu Fayan, the author of Qieyun! He found it rather peculiar that the author and the first annotator of this monumental early medieval Chinese dictionary of rhymes both turned out to have Xianbei 

[NEXT PAGE IS 37]

lineages (Lu was in fact a Chinese "Bulgar"). Similarly, one may wonder to what extent the Xiongnu ancestry impacted the Ban family's literary achievements, At the very least, as Ban Biao himself acknowledged, this family connection allowed some first-hand observations of the Former Han courts to be passed on to the authors of the dynasty's very history. 

    The second observation is that, from a broad perspective, the Ban family tree helps reveal the heavy presence of Xiongnu and other "Barbarian" personalities at the service of the Former Han, whose roles in and contributions to the then unprecedented achievements of the dynasty have yet to be fully recognized. 

    As an apparent example, without the help and guide of his loyal assistant Tangyi Fu, of Xiongnu ethnicity (Shi-ji 123.3159; Han-shu 61.2689), Zhang Qian (?-114 BC) arguably would not have achieved his historic breakthrough in Central Asia. Shi-ji and Han-shu are infact filled with many such Xiongnu and similar "Barbarian" personalities who became loyal subjects of the Han court.[8] In the other direction, many Han people found greener pastures to the north of the Great Wall, and worked for the Xiongnu regime. Several rose to prominent positions on the Steppe, just like the Bans' maternal forefathers at the Han court. 

    This two-way traffic reveals a much narrower cultural gap between the two sides, newly divided by the Great Wall, than in later times. Many a person felt equally at home on either side of this divide. As recorded by Shi-ji and Han-shu, quite a few military leaders served the Han and the Xiongnu alternatively. The situation was not unlike that between ancient Greece and the Achaemenid Persian empire. Despite the ferocious wars between the two sides, numerous Greeks found employment and/or refuge at the Persian court. Even Thernistocles, the Athenian leader and principal architect of the war of 480 BC against the armies of Xerxes I that included the heroic Battle of Thermopylae and the decisive Battle of Salamis, "ended his life as a Persian subject, married to a Persian wife and speaking the Persian language."[9] 

[NEXT PAGE IS 38]

The situation in my view was partly a carryover from the Warring States period, when all states competed to attract the best talents from across the Sinitic world and beyond, thus creating a "international" (interstate at the minimum) human resources market. For individuals, the call was often crude egoism — getting the highest bid and realizing the greatest potential for one's talent, with little loyalty to (and few qualms about betraying) one's home state. This is best exemplified by the two politicians, namely Shang Yang (ca. 390-338 BC) and Li Si (?-208 BC), who were most responsible for the Qin's final success in conquering all other states. Neither was a Qin native (Shi-ji 68.2227, 87.2539), and Li Si actually came from the Chu it — the Qin' s archrival. 

    It also reflected the triumph of meritocracy over aristocracy in early China, a long process started in the Warring States period, and crystallized in the famous calling by Chen Sheng (?-208 BC) in launching his peasant uprising against the :in tyranny: "There are no hereditary clans of kings, nobles, generals and chancellors!" The Former Han, founded mostly by people without noble ancestries, continued this rnerito-cratic tradition.[10] Such was the environment in which many Xiongnu and other "Barbarian" figures found employment. 

    Pushing the subject even further, one wonders if the advantage of cross-breeding, both genetic and cultural, was the secret of the great successes of the Former Han. After all, Alexander the Great, as a Hellenized Macedonian, was such a cultural hybrid., and the decay of the Later Han and the Jin was accompanied by the solidification of a new, endogamous aristocratic class. 

The Ma family 

One critical event that helped propel the Bans' Xiongnu forefathers to prominence was Jin Midi's timely impediment, in 88 BC, of two certain Ma brothers' conspiracy and attempt on the life of Emperor Wu (ZZTJ 22.743-744). The brothers, Ma Heluo and Ma Tong, were both consequently executed. But Tong happened to be the great-grandfather of another prominent person of the Later Han, namely General Ma Yuan (14 BC-49 AD) (Hou Han-shu 24.827). Yuan became famous for openly "shopping around" for a worthy lord to serve under (Hou Han-shu 24.830), 

[NEXT PAGE IS 39]

and played a much more significant role than Ban Biao did in the founding of the Later Han dynasty. His other exploits included the re-conquest of northern Vietnam, an expedition that became a popular legend and a frequent topic of Chinese classic poetry afterwards. The contemporary importance of the Ma family, though, had a lot to do with the fact that Yuan's daughter later became a powerful empress dowager (Hou Han-shu 10a.407— 413). 

    My contention is that the Ma clan very likely had a Xiongnu or similar "Barbarian" ancestry too.        First, just like the name Jin ("gold"), the clan represented the first attestation of the surname Ma ("horse") in China. The apparently self-claimed origin of this surname is that it came from the title Mafujun "the lord lord who tamed horses;" ZZTJ 5.157) of the famous general Zhao She of the Warring States period." One may ignore the coincidence that horse happens to be the animal most critical to nomadic life, and that horse-riding in China, as elaborated in Creel's essay, had an apparent "Barbarian" origin. One may also discount the suspiciously close similarity of this Ma ancestry story to later claims of Sinitic lineage by many Xianbei personalities in early medieval period. One can disregard as well the complications related to the fact that Zhao She's son was responsible for the catastrophic defeat at the Battle of Changping in 260 BC, in which virtually an entire cohort of adult males of the state of Zhao perished (ZZTJ 5.168-170). The alleged origin of the family name was in none other than the frontier region of mixed Sinitic and "Barbarian" traditions and populations. For one thing, it was where King Wuling of the Zhao (?-295 BC) first adopted the Xiongnu dress for mounted archery (..). It is also where the "Barbarian" traits long lingered. For example, King Wuling himself died the typical and excruciating death of a Steppe khan by patricide (ZZTJ 4.119). The region was still known at Han time for its very un-Sinitic sexual mores.[12] 

[NEXT PAGE IS 40]

    Secondly, the names of the Ma brothers have their peculiarities. Foremost, Heluo (archaic pronunciation *gâlâ, ancient pronunciation ghâlâ, had absolutely no meaning whatsoever in Chinese, and must be transcribing some non-Chinese word. It can then be linked to the Old Turkic word oghul "boy, son," widely attested in personal names from early medieval period onward. To the argument that the Turkic term appeared only many centuries lacer, I note that the contemporary Xiongnu language already contained the word juci for noble daughters,[14] that corresponded with little doubt to the Old Turkic root qi`viriziz for "daughter, girl." It is very hard to imagine an asymmetric situation regarding the basic kinship terms in which the Old Turkic "son, boy" root were not part of the Xiongnu language. Moreover, naming a person simply as "son, boy" was attested by the noted Xiongnu monarch Erchanyu ("Boy chanyu;" Shi-ji 110.2914). 

        The name of the other brother has its share of curiosities. The seemingly authentic Sinitic name Tong (archaic pronunciation *t'ung, ancient pronunciation tung)[15] makes a very distasteful, if not outright ridiculous, combina-tion with the family name Ma, as matong meant "horse dung" during the Han period (Hou Han-shu 81.2691-2692). And this was long before the fashion of opprobrious names brought in by Buddhism. Intriguingly, the two brothers' names together make a near-perfect rendition of the Old Turkic term tun oghul "firstborn [son]," attested in early medieval period.[16] This leads me to speculate that the alleged younger Tong had in fact been the elder brother, or that the two brothers were firstborn twins. One observes that naming children by their birth order is a timehonoured tradition in East Asia. Even Confucius' name Zhongni indicated his status as a second-born son to his father. On the other hand, naming a son "firstborn" is attested from the archaic Sinitic name Bo on down to the popular modern Japanese personal name Taro. 

    The last piece of this puzzle is the role brother Ma Tong played in helping crush the coup d'etat launched by the heir apparent .. of Emperor Wu in 91 BC. A key step of the coup plan of the disgruntled imperial prince was the mobilization of the crack Xiongnu cavalry units 

[NEXT PAGE IS 41]

serving as palace guards. It was none other than Ma Tong who rushed to warn the "Barbarians" (..) that the mobilization order was forged and should not be obeyed (Han-shu 66.2881; ZZTJ 22.730), thus foiling this critical part of the coup and causing its final collapse. This crucial errand of communication at such a life-and-death juncture is the clearest indication that Ma Tong was conversant in hu (at the time referring primarily to the Xiongnu) language. 

    My final observation is the extraordinary fact that the Xiongnu cavalry units represented the most powerful palace guards ensuring the safety of the Han emperor and central government, during a period of the fiercest wars between the Han and the Xiongnu. In modern parlance, it is almost like re-cruiting a battalion of former Iraqi Republican Guard soldiers to guard the White House. This again substantiates my proposition regarding the artificial divide between the Sinitic and nomadic worlds at the time.          ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ανακεφαλαιώνοντας - Μιλώντας για τον Xiutu μπορούμε να αναφέρουμε ότι αυτή η αινιγματική και σημαντική προσωπικότητα στην κινεζική ιστορία ήταν πιθανόν ελληνικής καταγωγής. Είχε έναν γιο ονόματι Μίντι (Ρίντι), ο οποίος αργότερα θα λάβει το επίθετο «Χρυσός Midi» από τον Wudi, τον αυτοκράτορα των Han (157–87 π.Χ.). Σύμφωνα με την Hanshu, επίσημη δυναστική ιστορία των πρώιμων Hanους Han, ο βασιλιάς Xiutu είχε την πρωτεύουσά του σε μια από τις μετέπειτα κινεζικές «δέκα περιφέρειες του Wuwei» των Han και έχει περιγραφεί ως βασιλέας των Xiongnu από τους περισσότερους ιστορικούς. (Χριστόπουλος 2022) Σύμφωνα με τη wikipedia, wikipedia, s.v. Jin Midi, ο Midi γεννήθηκε το 134 π.Χ. σε μια βασιλική οικογένεια, συμμαχική των Xiongnu, υπήρξε δε πιθανώς ελληνοβακτριανής καταγωγής και κυβερνούσε το κεντρικό Gansu. Ήταν ο κληρονόμος του βασιλιά Xiutu (Soter/Σωτήρ), ενός από τους σημαντικότερους βασιλείς που υπηρετούσαν υπό τον Gunchen Chanyu, ανώτατο ηγεμόνα των Xiongnu. Μετά το θάνατο του Gunchen το 126 π.Χ., τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Yizhixie. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο βασιλιάς του Xiutu και ένας άλλος μεγάλος βασιλιάς, ο βασιλιάς Hunxie, ανέλαβαν να υπερασπιστούν τα νοτιοδυτικά σύνορα των Xiongnu ενάντια στη δυναστεία Han - στο σύγχρονο κεντρικό και δυτικό Gansu. Αυτό ακριβώς το άτομο, ο Jin Midi, μαζί με τον Xiutu υπήρξαν οι γενετικοί ιδρυτές της διάσημης οικογένειας Ban (Sanping Chen 2011).

Σύμφωνα με τον Sanping Chen, μια αυθεντία στον κινεζικό πολιτισμό και ιστορία, η οικογένεια:

.... οικογένεια παρήγαγε όχι μόνο τον Ban Biao (3-54), τον Ban Gu (32-92) και τον Ban Zhao (περίπου 49-περίπου 120), το τρίο πατέρα-γιου-κόρης που έγραψε την πρώτη δυναστική ιστορία της Κίνας Hanshou αλλά και ο εξαιρετικά τολμηρός και ικανός διπλωμάτης στρατηγός Ban Chao (33-103), ο οποίος μόνος του (σύμφωνα με πληροφορίες με δύναμη μόνο 36 συναδέλφων τυχοδιώκτες) επανίδρυσε την κυριαρχία των Han στην Κεντρική Ασία (γνωστή τότε ως Δυτικές Περιφέρειες) μετά την καταστροφή υπό τον τραγικό υποκριτή Wang Mang (45 π.Χ.-23 μ.Χ.). Το κατόρθωμα του Chao συνεχίστηκε περαιτέρω από τον γιό του Ban Yong, γεννηθέντα μάλιστα στην Κεντρική Ασία.

..

Η ιστοριογραφία που συνεγράφη από την οικογένεια Ban άσκησε σαφώς μεγάλη επιρροή στην αποκατάσταση της Κομδουκιανής σκέψεως η οποία ήταν ριζικά προσανατολισμένη προς την αρετή και υπήρξε φιλοπαραγωγική και φιλοαγροτική, και αν η ανάγνωση της ιστορίας από τον Hill είναι σωστή, φαίνεται ότι το έπραξε με τόση επιείκεια που κατέστη κοινή λογική για τις επόμενες περιόδους (Sanping Chen 2011).

Σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα θεωρία, που θα εξηγούσε μερικά από τα ελληνιστικά έθιμα και αναφορές τέχνης που υπάρχουν μεταξύ των Murong Xianbei, ο Yao Weiyuan (1905–1985) υποστηρίζει ότι ο βασιλιάς Xiutu ήταν και ο πρόγονος ορισμένων μελών της στρατιωτικής αριστοκρατίας Xianbei! (Χριστόπουλος 2022). Τα μέλη αυτής της «εθνοτικής» ομάδας υποτίθεται ότι έχουν μακροχρόνια επιρροή στην Κίνα αφού κατείχαν εξέχουσες θέσεις στην κινεζική αριστοκρατία (Sanping Chen 1996). Υπό αυτή την έννοια, η ελληνική συνεισφορά στην κινεζική πνευματική ιστορία μπορεί να αναγνωριστεί ότι διέθετε έναν επιπλέον δρόμο για την πραγματοποίηση της πολιτιστικής επικοινωνίας που διευκόλυνε την πολιτιστική ανταλλαγή! Όμως η εισαγωγή του Βουδισμού στην αρχαία Κίνα ήταν ένα άλλο σημαντικό μονοπάτι - δίοδος για τη διάχυση των καλλιτεχνικών χαρακτηριστικών της ελληνο-ινδικής τέχνης Gandhara καθώς και των σχετικών θρησκευτικών - φιλοσοφικών συλλήψεων του Βουδισμού.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
https://www.academia.edu/9180831/Qiang_%E7%BE%8C_References_in_the_Book_of_Han_%E6%B1%89%E4%B9%A6_Part_1

Meakin, R., ed. Qiang 羌 References in the Book of Han 汉书 Part 1, <https://www.academia.edu/9180831/Qiang_%E7%BE%8C_References_in_the_Book_of_Han_%E6%B1%89%E4%B9%A6_Part_1> (22 Nov. 2023).

https://www.academia.edu/11073162/Qiang_%E7%BE%8C_References_in_the_Book_of_Han_%E6%B1%89%E4%B9%A6_Part_2

Meakin, R., ed. Qiang 羌 References in the Book of Han 汉书 Part 2 (Chapter 79 to Chapter 99), <https://www.academia.edu/11073162/Qiang_%E7%BE%8C_References_in_the_Book_of_Han_%E6%B1%89%E4%B9%A6_Part_2> (22 Nov. 2023).

https://sino-platonic.org/complete/spp326_dionysian_rituals_china.pdf

Christopoulos, L. 2022. "Dionysian Rituals and the Golden Zeus of China," Sino-Platonic Papers 326, pp. 1-123.

https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A2889950/view

Zhongxiao Wang. 2015. World Views and Military Policies in the Early Roman and Western Han Empires, Univ. of Leiden.

https://terebess.hu/zen/10_Culture_web.pdf

Whitfield, R., ed. 2012. Korean Buddhist Culture. Accounts of a Pilgrimage, Monuments, and Eminent  Monks (Collected Works of Korean Buddhism 10), Korea.

https://deάκιepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/89783/bhlee_1.pdf

Byung Ho Lee 2011. "Forging the Imperial Nation: Imperialism, Nationalism, and Ethnic Boundaries in China’s Longue Durée" (diss. Univ. of Michigan). 

http://www.hongwontack.pe.kr/homepage1/data/1231.pdf

Wontack Hong. 2012. East Asian History. A Tripolar Approach, Korea.

https://www.jstor.org/stable/4527117
Dubs, H. H. 1937. The "Golden Man" of Former Han Times," T'oung Pao (second series) 33 (1), pp. 1-14.

Carter, M. L. 1992. "Scythian Royal Legend from Ancient Uḍḍiyāna," Bulletin of the Asia Institute (New Series) 6, pp. 67-78.

https://www.jstor.org/stable/4527092

Holmgren, J. 1983. "The Lu Clan of Tai Commandery and Their Contribution to the T'o-pa State of Northern Wei in the Fifth Century," T'oung Pao (Second Series)  69 (4/5), pp. 272-312.

https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-chinese-history/article/sinowestern-cultural-exchange-as-seen-through-the-archaeology-of-the-first-emperors-necropolis/3F6506262A9ED57C9DC3827EEAA6B230?fbclid=IwAR3XwNYNN0XlW6oV-sRobG0vsd_yaspjJvGAg30thvbCWjYgwFqz_Nck4uA

Duan Qingbo. 2023. "Sino-Western Cultural Exchange as Seen through the Archaeology of the First Emperor's Necropolis," Journal of Chinese History 中國歷史學刊 7 (1), pp. 21 - 72.

https://www.jstor.org/stable/40593813

Nicola Di Cosmo. 2009. "Han Frontiers: Toward an Integrated View," Journal of the American Oriental Society 129 (2), pp. 199-214 .

https://books.google.gr/books/about/%E5%8C%97%E6%9C%9D%E8%83%A1%E5%A7%93%E8%80%83.html?id=UZJ6oAEACAAJ&redir_esc=y

https://book.douban.com/subject/25818349/

Yao Weiyuan. 2013. Έρευνα για το Επώνυμο του Χου στις Βόρειες Δυναστείες (Αναθεωρημένη έκδοση), 北朝胡姓考（修訂本), Wuhan University Press

Wong, Wai Kwan. 2019. "Steppe and local identities on the frontier of the State and Empire of Qin during the 7th to 3rd centuries BC" (diss. Univ. of Oxford).

https://core.ac.uk/download/pdf/76382562.pdf

Miller, B. K. 2009. "Power Politics in the Xiongnu Empire" (diss. Univ. of Pennsylvania).

εμπλουτισμένο απόσπασμα από το βιβλίο Ο ΚΙΝΕΖΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΠΛΕΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: 221123