ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΙΑΠΩΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ NARA (7/8 αι.) & ΟΙ ΕΜΜΕΣΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ΣΤΟ ΔΡΑΜΑ, ΤΗΝ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ, ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ κ.α.Περίληψη
Η μελέτη αυτή εξετάζει τη
διαμόρφωση της ιαπωνικής ταυτότητας κατά την περίοδο Nara (7ος–8ος αιώνας) και
τη σημασία των έμμεσων ελληνικών επιρροών στην τέχνη, την ιδεολογία, την
αρχιτεκτονική και το δράμα. Μέσω ιστορικών και συγκριτικών αναλύσεων, διερευνάται
ο τρόπος με τον οποίο στοιχεία του ελληνιστικού πολιτισμού, μεταδιδόμενα μέσω
της Κεντρικής Ασίας, της Ινδίας και της Κίνας κατά μήκος των Δρόμων του
Μεταξιού, ενσωματώθηκαν στον ιαπωνικό πολιτισμό. Παραδείγματα περιλαμβάνουν
εικονογραφικές και αρχιτεκτονικές ομοιότητες —όπως η «έντασις» στους κίονες του
ναού Hōryū-ji, θεατρικές μορφές όπως οι μάσκες Gigaku με πιθανή ελληνιστική
προέλευση, καθώς και μυθολογικούς παραλληλισμούς μεταξύ μορφών όπως ο Ηρακλής
και ο Kongō Rikishi ή ο Οδυσσέας και ο Yuriwaka. Η Νάρα, ως ανατολικό άκρο της
Οδού του Μεταξιού, αποτέλεσε σημείο πολιτισμικής σύντηξης όπου συνυπήρξαν ο
Σιντοϊσμός και ο Βουδισμός, διαμορφώνοντας τη βάση του ιαπωνικού συγκρητισμού.
Το άρθρο καταδεικνύει ότι η περίοδος αυτή δεν ήταν μόνο εσωτερική φάση εθνικής
συγκρότησης, αλλά και αποτέλεσμα μακραίωνων διαπολιτισμικών αλληλεπιδράσεων που
ενοποιούν την Ανατολή και τη Δύση σε ένα κοινό πνευματικό και αισθητικό
υπόβαθρο.
Abstract
This study examines the formation of Japanese identity
during the Nara period (7th–8th century) and the significance of indirect Greek
influences on art, ideology, architecture, and drama. Through historical and
comparative analysis, it explores how elements of Hellenistic
culture—transmitted through Central Asia, India, and China along the Silk
Roads—were integrated into Japanese civilization. Examples include iconographic
and architectural parallels, such as the entasis of the columns at Hōryū-ji
Temple; theatrical forms like the Gigaku masks with possible Hellenistic
origins; and mythological correlations between figures such as Heracles and
Kongō Rikishi or Odysseus and Yuriwaka. Nara, as the eastern terminus of the
Silk Road, became a center of cultural synthesis where Shintoism and Buddhism
coexisted, forming the basis of Japanese religious syncretism. The paper argues
that this period was not merely an internal phase of national formation but
also the result of long-standing intercultural exchanges that unified East and
West within a shared spiritual and aesthetic foundation.
ΓΕΝΙΚΑ
Η από μέρους των Ιαπώνων διανοουμένων
διαμόρφωση ευνοϊκής στάσεως & απόψεως απέναντι στην αρχαία Ελλάδα τοποθετείται
χρονολογικά στην Ιαπωνία μετά την διαπίστωση από τον Αμερικανό ιστορικό τέχνης
Ernest Fenollosa (1853–1908) των τυπικών υφολογικών ομοιοτήτων μεταξύ της
ελληνιστικής τέχνης και της πρώιμης ιαπωνικής γλυπτικής τέχνης.[n1b1] Πράγματι σε μια ομιλία που
εκφώνησε στο κοινό στην πόλη Νάρα το 1888, ο Fenollosa δήλωνε:[n1b2]
Έχουμε άφθονες αποδείξεις ότι η προέλευση του ιαπωνικού πολιτισμού, δηλαδή
το αποτέλεσμα της ανατολικής εξαπλώσεως του πολιτισμού, προκλήθηκε από την
εισβολή στην ανατολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενός Έλληνα, ένα γεγονός που άφησε
έναν σπόρο πολιτισμού στην Ινδία. Από εκεί, [ο Ελληνισμός] ταξίδεψε στην Κίνα
και το Goguryeo, φτάνοντας τελικά στην Ιαπωνία. Η λεπτή μοντελοποίηση των
γλυπτών που υπάρχει ακόμα και σήμερα παρέχει την απόδειξη ότι η καθαρότητα της
σκέψεως της ιαπωνικής τέχνης δεν διαφέρει από αυτήν της ελληνικής τέχνης... Η
τέχνη της είναι εφάμιλλη με αυτήν της Ευρώπης... Όποιος επιθυμεί να δει
αντικείμενα από αυτό το μακρινό παρελθόν πρέπει να έρθει στη Νάρα για να τα
δει. Η Νάρα είναι το μουσείο της Κεντρικής Ασίας. Η εξερεύνηση της αρχαίας ιστορίας
της Ιαπωνίας μέσω της μελέτης αντικειμένων στη Νάρα δεν διαφέρει από την
προσπάθεια των Ευρωπαίων μελετητών να μάθουν για τα αρχαία γεγονότα μελετώντας
τις ρωμαϊκές αρχαιότητες.15
Ο ίδιος έφτασε στο σημείο να
αναγορεύσει την ιαπωνική τέχνη εκπρόσωπο του ανατολικού άκρου της ελληνιστικής
επιρροής, αναφερόμενος δε στις τοιχογραφίες στο
Hōryūji, σημείωνε:[n1b3]
Έχουμε σχεδόν σίγουρα μια πραγματική, αν και μακρινή, γενετική σύνδεση [με την Ελλάδα]
O αντίκτυπος και η υποδοχή του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στην Ιαπωνία, έχει
μελετηθεί από την ακαδημαϊκή κοινότητα με ιδιαίτερη έμφαση στη μετάφραση και
ερμηνεία ελληνικών κλασικών έργων από Ιάπωνες μελετητές στα τέλη του 19ου και
του 20ού αιώνα. Κεντρική θέση κατέχουν οι Aoki Iwao και Kubo Masaaki, οι οποίοι
μετέφρασαν την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου του Θουκυδίδη από τα αρχαία
ελληνικά στα ιαπωνικά κατά τη διάρκεια και μετά τον Πόλεμο του Ειρηνικού.[n1b4]
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του
αντικτύπου αποτελεί το πολιτικό μυθιστόρημα Sebe meishi. Keikoku bidan
(Νέοι Πολιτικοί της Θήβας: Εμπνευσμένα Παραδείγματα Καλής Πολιτικής Άσκησης,
1883-84), γραμμένο από τον Yano Ryūkei στα πρώτα χρόνια της εποχής Meiji της
Ιαπωνίας, όταν πολλοί διανοούμενοι εστρέφοντο στις δυτικές ιδέες και θεσμούς
για να βρουν εμπνευσμένα πολιτιστικά και πολιτικά υποδείγματα για μια
εκσυγχρονισμένη Ιαπωνία. Στο πολιτικό μυθιστόρημα του Yano, οι πράξεις του
Πελοπίδα και του Επαμεινώνδα στη Θήβα αντικατοπτρίζουν εκείνες των Ιαπώνων
μεταρρυθμιστών, οι οποίοι στόχευαν στην εφαρμογή μιας συνταγματικής διακυβερνήσεως
στη χώρα τους. Στην απεικόνιση του Πελοπίδα και του Επαμεινώνδα, ο Yano αντλεί
στοιχεία από Βρετανούς ιστοριογράφους, και ιδιαίτερα από τον George Grote, και
διασκευάζει τους δύο Έλληνες χαρακτήρες, ώστε οι Ιάπωνες αναγνώστες να τους
γνωρίσουν καλύτερα.[n1b5]
Signs of
the Intangible by
Miro Ito (Body-mind-scapes from 1400 years of performing arts in Japan)
Από
την άλλη οι αναγνωριζόμενες ή υποτιθέμενες ομοιότητες μεταξύ των δύο πολιτισμών
περιλαμβάνου στοιχεία της θεογονίας,[n1b6] αλλά και μύθους όπως όπως αυτός
του Ορφέως και ο αντίστοιχος του Izanagi,[n1b7] του Οδυσσέως και Yuriwaka,[n1b8] της Xi Wangmu / Amaterasu-ōmi-kami και της Δήμητρας[n1b9] αλλά και γενικότερες αναλογίες
με ότι χαρακτηρίζεται ως ινδο-ευρωπαϊκή κληρονομιά εν γένει![n1b10] Ιδιαίτερο ενδιαφέρον μεταξύ
αυτών παρουσιάζει ο παραλληλισμός και η συσχέτιση της Δήμητρας – Κυβέλης με την
Χεττιτική και Μινωική Kubaba –
Κυβήβη, την Βασίλισσα Μητέρα της Δύσεως (Xi Wangmu) και της Ιαπωνικής Amaterasu![n1b11] Παραλληλισμοί, όμως, και
ομοιότητος έχουν αναζητηθεί και στο επικό λογοτεχνικό είδος ως καλλιτεχνική
έκφραση που υπάρχει στην Ιαπωνία, και αν και η δομή των κειμένων δεν ακολουθεί
τα κλασικά πρότυπα των ελληνικών ποιημάτων, άλλα χαρακτηριστικά τα φέρνουν πιο
κοντά σε αυτά.[n1b12]
Μια
συγκεκριμένη βουδιστική θεότητα ονόματι Gobujo αντιπροσωπεύεται σε αρκετούς
βουδιστικούς ναούς στην Ιαπωνία που χρονολογούνται από τον όγδοο αιώνα και
μετά. Προερχόμενη από τη Νάρα, η χαρακτηριστική της απεικόνιση παρέμεινε
σταθερή ανά τους αιώνες σε άλλους ναούς στην Ιαπωνία, χαρακτηριζόμενη από το
ότι φορούσε πανοπλία σαν αυτή των κινεζικών και τοχαρικών απεικονίσεων της
δυναστείας Tang, κρατούσε ένα ιαπωνικό σπαθί katana στο δεξί χέρι και έφερε
δέρας κεφαλής ελέφαντα τοποθετημένο στο κεφάλι. Τα κεφάλαια 1-3 αυτού του
άρθρου εντοπίζουν τον τρόπο με τον οποίο η θεότητα δημιουργήθηκε από την εικόνα
και τη λατρεία του Δημητρίου της Βακτριανής, μετά την κατάκτηση της Ινδίας και
λόγω της υποστήριξεώς του προς τους Βουδιστές της Ινδίας, μαζί με τη μετάδοση
της φήμης του ανά τους αιώνες στις βουδιστικές σούτρες. Στο κεφάλαιο 4, θα
διερευνήσουμε επίσης άλλους σχετικούς μύθους, λατρείες και έθιμα στην Ιαπωνία,
ειδικά βουδιστικά θεατρικά έργα, τα οποία επίσης προήλθαν από τους Ινδοέλληνες
και ταξίδεψαν σε όλη τη λεκάνη Tarim και την Κίνα πριν φτάσουν στο αρχιπέλαγος
στο ανατολικότερο σημείο του Δρόμου του Μεταξιού - δηλαδή, το Kyushu και τη
Νάρα.[n1b13]
ΝΑΡΑ, Η ΠΡΩΤΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗ
ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΤΕΡΜΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΙΟΥ[n1]
Η
αρχαία Νάρα ήταν κάποτε το ανατολικό τέρμα των Δρόμων του Μεταξιού.
Οι
εμπορικοί δρόμοι από την Αλεξάνδρεια στον νότο, από την Κωνσταντινούπολη προς
την Θεοδοσία στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας στα βόρεια, από την Αθήνα και την
Ρώμη στα δυτικά, σε όλη τη διαδρομή στο Chang'an και Luoyang στα ανατολικά
είναι συχνά γνωστά συλλογικά ως "Οδοί του Μεταξιού".
Ένας
κλάδος αυτού του 'δρόμου' εκτεινόταν ανατολικότερα στις θάλασσες μέχρι το
Naniwa-tsu (Οσάκα) και από εκεί συνέχιζε στην Asuka (Nara) μέσω μιας πλωτής
οδού.
Η
Nara διατηρεί υπολείμματα του ελληνιστικού πολιτισμού τα οποία έφτασαν στην
Ιαπωνία αφού διέσχισαν την Ευρασιατική Ήπειρο. Περί τα μέσα του 6ου αιώνα, ο
Βουδισμός έφτασε και απέκτησε βαθιές ρίζες στην Nara όπου ο Σιντοϊσμός και ο
Βουδισμός συνυπάρχουν ακόμη και σήμερα. Αυτός ο 'Δρόμος του Μεταξιού'
χρησίμευσε ως ένας υπέροχος πολιτιστικός διάδρομος για 14 αιώνες πνευματικής
παραδόσεως.
Η
άφιξη του Βουδισμού και της συνακόλουθης εικονογραφίας του στην Ιαπωνία στα
μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ. χρησιμεύει ως μια δραματική διαχωριστική γραμμή για την
εξέταση της ιστορίας της ιαπωνικής οπτικής εκφράσεωςς. Με την έλευση του
Βουδισμού, μια τεράστια ποικιλία ήδη ώριμης εικονογραφίας και καλλιτεχνικής
τεχνικής αφομοιώθηκε με ταχύτητα. Αυτή η στιγμή καθόρισε την πορεία της
αναπτύξεως της ιαπωνικής τέχνης. Αυτό που προηγήθηκε της εισαγωγής του
Βουδισμού είναι ένα ζήτημα περίπλοκων και συνεχώς αναθεωρούμενων αρχαιολογικών
καταστάσεων.[n3]
Στην
Nara, οι αναμνήσεις της γεννήσεως της Ιαπωνίας ως έθνους από τον 7ο έως τον 8ο
αιώνα —καθιερώνοντας το πρώτο γνωστό κεντρικά διοικούμενο κράτος στο ιαπωνικό
έδαφος— είναι ακόμα ζωντανές, τόσον ως υλική όσον και ως άυλη πολιτιστική
κληρονομιά, συνδεδεμένες με την σοφία και τα μεγάλα ιδανικά των προκατόχων
τους.
Αξιοσημείωτη
άλλωστε είναι η σχετική άποψη του Toynbee σύμφωνα με την οποία: "Στην
μέγιστη έκτασή του, ο ελληνισμός είχε επεκταθεί με λατινική ενδυμασία δυτικά ως
τη Βρετανία και το Μαρόκο, και με βουδιστική ενδυμασία, στα ανατολικά ως την
Ιαπωνία".[n5]
Σύμφωνα
με το υλικό που εξετέθη με την ευκαιρία της σχετικής εκθέσεως στο Βυζαντινό
Μουσείο εκτιμάται ότι:[n7]
Ο θεός του ανέμου: Βορέας (τέχνη της Gandhara, Hadda,
αριστερά), Θεός του ανέμου από το Kizil του λεκανοπεδίου Tarim (7ος αι.,
μέσον). Θεός του ανέμου Fujin (Ιαπωνία, 17ος αι., δεξιά)
Αν
αναζητούσαμε έναν πολιτιστικό σύνδεσμο που να συνδέει την Ρώμη, δυτικότερο άκρο
της Οδού του Μεταξιού, με την Nara, θα μπορούσε να βρεθεί στα έργα γλυπτικής
τέχνης του όγδοου αιώνα, τα οποία ενσωματώνουν τα ιδανικά του ανθρώπινου
πνεύματος καθώς και στις ελεύθερες και ζωντανές κινήσεις που επηρεάστηκαν από
το κλασικό ύφος της αρχαίας Ελλάδος.
Fukūken-saku Kannon [n9]
Μερικά
παραδείγματα θα ήταν: Βουδιστικά αγάλματα επηρεασμένα από τον Ελληνιστικό
πολιτισμό, ο Βούδας Vairocana του οποίου οι ρίζες μπορούν να εντοπιστούν κατά
μήκος της Οδού του Μεταξιού στο αρχαίο Ελληνο - Βακτριανό Βασίλειο. Το Fukūkensaku
Kannon, γλυπτό σύμπλεγμα στο Todai-ji της Nara, το οποίο
ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να έχει ελληνική προέλευση μέσω του Shiva, μιας
από τις κύριες ινδικές θεότητες, που πιθανώς συνδέεται με τον Ηρακλή της
Ελληνικής μυθολογίας. Οι μάσκες Gigaku των οποίων η προέλευση ανάγεται στο
θέατρο της αρχαίας Ελλάδος, έφτασαν μέχρι την Ιαπωνία διά της 'Οδού του
Μεταξιού μέσω της Οάσεως', ενώ αναμειγνύονται με τη λαογραφία και τον χορό των
Σογδιανών (οι οποίοι υπήρξαν μεσάζοντες στις εμπορικές διαδρομές) και διάφορα
θέατρα με μάσκες κατά μήκος των Διαδρομών του Μεταξιού τόσον από ξηράς όσο και
από την θάλασσα.
Πράγματι
όπως σημειώνει ο Christopoulos:
Ο René Sieffert είχε ήδη γράψει το 1997 ότι αυτές οι μάσκες και τα θεατρικά
έργα μπορεί να προέρχονταν από την ελληνιστική Κεντρική Ασία, αλλά όπως και οι
περισσότεροι συγχρόνοι του, δεν μπορούσε να παραδεχτεί ότι οι ίδιοι οι Έλληνες
ήταν η κύρια αιτία για την εξάπλωση αυτών των Διονυσιακών λατρειών και εθίμων
από τις ελληνικές πόλεις που καθιερώθηκαν στην Κεντρική Ασία, την Ανατολική
Κεντρική Ασία και την Ινδία. Οι άνθρωποι που συμμετείχαν σε αυτά τα φεστιβάλ,
από την Ινδία, την Κεντρική Ασία, την Κίνα έως την Ιαπωνία, ήταν πράγματι
επίσης Ινδοί, Σάκες, Σογδιανοί, Πάρθοι, Τοχάροι, Κινέζοι, αλλά αυτές οι
θρησκευτικές Διονυσιακές εορτές αρχικά θεσμοθετήθηκαν από τους Έλληνες και το
θέατρό τους και ξεκίνησαν από αυτούς από την εποχή της πολιτιστικής ανάμειξης
της Κεντρικής Ασίας κατά τις ελληνοβακτριανές, ινδοελληνικές και κουσανά
περιόδους που έχω ήδη περιγράψει σε προηγούμενα άρθρα που αναφέρονται παρακάτω
(και στο σημ. 6).[n10]
ΑΡΧΑΙΟ ΓΛΥΠΤΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ι, ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΤΟΥ
ΕΛΛΗΝΟ-ΙΝΔΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ? (200-185 π.Χ.) ως φύλακα του Κόσμου - Weltenhüter, in the ancient capital Nara- 奈良市 of Japan, inside a Buddhist Temple![n11]
Στην
ίδια έκθεση υποστηρίχθηκε: [n13]
Οι
φωτογραφίες των θεατρικών μασκών Gigaku από τον βουδιστικό ναό Todaiji στηn
Nara της Ιαπωνίας, παρουσιάζονται στην τρέχουσα έκθεση. Αυτές οι μάσκες
πιστεύεται ότι προέρχονται από το αρχαίο κωμικό ελληνικό θέατρο και μαρτυρούν
τις πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις και επιρροές που δημιουργήθηκαν ως αποτέλεσμα
επαφών κατά μήκος της αρχαίας εμπορικής οδού του Δρόμου του Μεταξιού που
συνδέει την Κίνα με την Ελλάδα.
1895
illustration of gigaku masks belonging to Horyu-ji temple in Nara. PUBLIC
DOMAIN
Σύμφωνα με την
εισαγωγή - παρουσίαση του ως άνω βιβλίου:[n15]
Για
πολλά χρόνια, η φωτογράφος και συγγραφέας, Miro Ito εξερευνά σημεία του
άυλου καθώς χρησιμοποιεί την φωτογραφική μηχανή της για να
απαθανατίσει στην φωτογραφική της σειρά μεταμορφώσεις στην κουλτούρα του
σώματος, αποκαλώντας αυτήν την σειρά 'σώμα - νούς - τοπία προσευχής και
αφιερώσεως' καθώς και εκφράσεις. του διαφωτισμού, συμπεριλαμβανομένων
βουδιστικών αγαλμάτων και αντικειμένων λατρείας που αναφέρονται ως Εθνικοί
Θησαυροί και Σημαντική Πολιτιστική Περιουσία της Ιαπωνίας.
Η
Ito έχει επίσης εξερευνήσει την ιστορία των ιαπωνικών παραστατικών τεχνών
και την καταγωγή τους από τους αρχαίους Δρόμους του Μεταξιού.
Από
το Gigaku, το παλαιότερο γνωστό ευρασιατικό θέατρο με μάσκες που έφτασε στην
Ιαπωνία πριν από 1400 χρόνια — από το οποίο μόνο μερικές μάσκες σώζονται σήμερα
— μέχρι τον χορό Bugaku και την κουλτούρα της μάσκας που ενσωματώνει διάφορες
αρχαίες ανακτορικές παραστατικές τέχνες και μουσική — που τώρα δεν λειτουργεί
στην ηπειρωτική Ασία, στο θέατρο Noh[n16]
που εξελίχθηκε σε θεατρικό δράμα τον 14ο/15ο αιώνα, στην σύγχρονη avant-garde
Butoh: μια αναζήτηση για την ψυχή ως αιώνιο φως στην κουλτούρα του σώματος. Η
Ito έχει απεικονίσει την άυλη πλευρά της πνευματικότητας και την έχει
μετατρέψει σε φωτογραφικά αριστουργήματα. Αυτό το φωτογραφικό άλμπουμ που
μεταφέρει ένα μέρος του ταξιδιού του συγγραφέα στο σώμα-σύμπαν λειτουργεί ως
κατάλογος που συνοδεύει την παγκόσμια περιοδεύουσα έκθεση Signs of the
Intangible. Πρόκειται για ένα χαρτοφυλάκιο με νέα και αδημοσίευτα έργα,
συμπεριλαμβανομένου του Quick Silver (υδράργυρος), μια συνεργασία με τον
χορευτή Ko Murobushi του Butoh, που έγινε η επίσημη εικόνα της Μπιενάλε της
Βενετίας (τμήμα χορού) το 2006 — συνοδευόμενο από τα πρόσφατα καλλιτεχνικά
δοκίμια του συγγραφέα.
Αυτό
το άλμπουμ φωτογραφιών προσκαλεί τους θεατές να βυθιστούν στα 1400 χρόνια
ιαπωνικής φυσικής έκφρασης, που φωτίζεται από το αιωνόβιο φως της ανταλλαγής
Ανατολής-Δύσης κατά μήκος των Δρόμων του Μεταξιού.
💠
Προοπτική που δεν έχει ξαναπαρουσιαστεί!
Η
μοναδικότητα αυτής της παρουσιάσεως τονίζει αυτήν η άνευ προηγουμένου προοπτική
για το πώς αλληλεπιδρούν αυτές οι εξαιρετικές υλικές ή άυλες τέχνες και
παραδόσεις: γλυπτά του 8ου αιώνα επηρεασμένα από τον ελληνιστικό πολιτισμό όπως
οι μάσκες Gigaku[n17] και Bugaku που ήλθαν στην Ιαπωνία τον 6/7ο αιώνα μέσω των
αρχαίων Δρόμων του Μεταξιού, των θεατρικών παραστάσεων Noh και των πολεμικών
τεχνών Kobudo με την 600χρονη παράδοσή τους καθώς και με παραστάσεις σύγχρονου
χορού όπως το Butoh.
Μεγαλωμένο
σε ένα περιβάλλον λατρείας της φύσεως (Σιντοϊσμός) όπου τα πάντα θεωρούνται ως
εκδήλωση του kami, και επηρεασμένο από τον Βουδισμό, το βασικό στοιχείο εδώ
είναι η συνέχεια της αφιερωτικής παράδοσης σαφώς εμφανής μέσα στη μοναδικά
ιαπωνική μορφή του Σιντο-Βουδιστικού συγκρητισμού που υπάρχει από τότε τον 7ο
αιώνα.
ΤΟ ΠΤΕΡΩΤΟ ΚΑΛΥΜΜΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΙΑΠΩΝΑ Vaisravana
ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟΥ ΕΡΜΗ! (A Concrete
Evidence of Greek Influence upon Japanese Buddhist Art--A Comparison of
Wing-headdress between Hermes and Vaisravana, Katsumi TANABE)
💠
Εμπνεύσεις που μπορούν να ξεκλειδώσουν το σώμα
Αυτό
το βιβλίο παρουσιάζει τοπία διανοητικά και σώματος υφασμένα από «μακρινή αλλά
στενή έκφραση του σώματος»[n19], για τα οποία 1400 χρόνια ιαπωνικών
παραστατικών τεχνών χρησιμεύουν ως παράδειγμα—από Gigaku/Bugaku έως Nogaku,
Butoh, μέχρι σύγχρονο χορό, ακόμη και στις μικτές τέχνες του θεάματος.
Ελπίζουμε
ότι τα Σημάδια του Άυλου[n21] μπορούν να παρέχουν αναλαμπές
αποδείξεων για την ανταλλαγή Ανατολής-Δύσης — που πηγαίνει πίσω αιώνες — και
την μακρά ιστορία των ιαπωνικών παραστατικών τεχνών, ενόσω επιδιώκετο ένας
δρόμος προς τη φώτιση ενσωματωμένη στα βαθιά στρώματα του ιαπωνικού πολιτισμού.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ
ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ[n23]
ΑΡΧΑΙΑ
ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΝΑΟΣ HORYUJI
Itō Chūta, “Hōryū-ji kenchiku ron”[n24]
Ο
ναός Horyaji κτίστηκε στις αρχές του εβδόμου αιώνα.
Κάποτε καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά, αλλά ξανακτίστηκε στη σημερινή του
μορφή μεταξύ του τέλους του εβδόμου και των αρχών του ογδόου αιώνα. Ο Haryfiji
είναι αυτή τη στιγμή η παλαιότερη ξύλινη κατασκευή στην Ιαπωνία και πιθανώς ο
παλαιότερος ξύλινος ναός στον κόσμο. Λέγεται συχνά ότι οι Horyaii επηρεάστηκαν
από την αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική. Πώς θα μπορούσε να μεταφερθεί ο ελληνισμός
σε έναν βουδιστικό ναό στην Άπω Ανατολή; Αναμφίβολα, για ένα άτομο που το ακούει
αυτό για πρώτη φορά, αυτό θα φαινόταν κάπως αμφίβολο. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι
ο Horyiiji θεωρείται πολύ Ελληνικός. Μια διατομή των πυλώνων που
χρησιμοποιούνται στο Horyaii δείχνει ότι είναι στρογγυλοί. Οι κολώνες, δηλαδή,
είναι στρογγυλές κολόνες. Ωστόσο, δεν είναι εντελώς ευθείες στήλες. Το μέσο
σημείο κάθε στήλης τείνει να καμπυλώνεται προς τα έξω. Αυτό είναι ιδιαίτερα
αισθητό στους πυλώνες της Πύλης Churnon και του Kondo (Κεντρική Αίθουσα). Στην
αρχιτεκτονική ορολογία αυτό αναφέρεται ως dobari στα ιαπωνικά. Μερικές φορές
χρησιμοποιείται και ο Ελληνικός όρος έντασις.[n25] Αυτή η τεχνική της διογκώσεως
στο μέσο των κιόνων παρατηρήθηκε επίσης στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική.
Γενικά θεωρείται ότι αυτή η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε για να κάνει το εξωτερικό
μιας κατασκευής να φαίνεται οπτικά σταθερό. Αυτό σήμαινε αρχικά ο όρος έντασις.
Ο όρος αρχικά χρησιμοποιήθηκε για να αναφερθεί στην αρχαία δυτική
αρχιτεκτονική, αλλά έχει επίσης μεταφραστεί στα ιαπωνικά για να περιγράψει τις
στήλες Horyuji. Πράγματι, οι στήλες Horyuji μοιάζουν πολύ με τις ελληνικές
στήλες. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που η διόγκωση στις στήλες του Horyuji
αναφέρεται συχνά ως έντασις. Αυτές οι στήλες είναι που κάνουν τους
ανθρώπους να λένε ότι το Horyuji επηρεάστηκε από την αρχαία Ελλάδα.
Σε
κάθε περίπτωση, δεν σφάλλουμε όταν αναφέρουμε ότι αυτή η ερμηνεία είναι ευρέως
γνωστή και αποδεκτή. Σίγουρα υπάρχει κάτι σε αυτή την ιστορία που προσελκύει
κόσμο. Γι' αυτό η δύναμη που κατέχει αυτή η ιστορία, παρόλο που αγνοείται από
τους ακαδημαϊκούς, παραμένει ισχυρή. Από πού προήλθε λοιπόν αυτή η εξήγηση;
Σίγουρα οι ρίζες αυτής της ιδέας μοιάζει να είναι ενδιαφέρουσες. Αυτή η θεωρία
λέγεται γενικά ότι είναι η ιδέα του Itō Chuta, ενός ιστορικού αρχιτεκτονικής. Ο
Itō το ανέφερε για πρώτη φορά στην εργασία του "Horyuji
kenchikuron" (A Study of Horyuji Architecture, 1893). Αυτό επρόκειτο να
καταστεί γενικώς αποδεκτή δήλωση που έπρεπε να αναφέρεται όταν σχολιάζαμε την
σύγχρονη ιαπωνική αρχιτεκτονική. Αυστηρά μιλώντας, δεν είναι απολύτως σωστό να
πούμε ότι αυτή η ιδέα επινοήθηκε αποκλειστικά από τον Itō. Ο Ishii Keikichi,
ιστορικός αρχιτεκτονικής, διακήρυξε μια παρόμοια θεωρία σε πολύ προγενέστερο
στάδιο. Αυτή η ιστορία μιας προόδου προς την Ανατολή προελθούσα από τον
Ελληνισμό είχε επίσης προταθεί στον Itō από τον καλλιτέχνη Okakura Tenshin.
Είναι η πραγματεία Ites, ωστόσο, που είναι πιο διάσημη για τη συσχέτιση των
κιόνων Horyuji με την αρχαία Ελλάδα. Ήταν ο Itō που έκανε τους ανθρώπους να το
συνειδητοποιήσουν, που ήταν η πραγματική πηγή αυτής της ιστορίας. Ας ρίξουμε
μια ματιά σε μερικά από τα έργα του Itō χωρίς να εξετάσουμε πραγματικά τις
λεπτομέρειες της ιστορίας της θεωρίας του....
Στην
αρχαιο-ελληνική κοιτίδα αποδίδονται όμως και άλλα στοιχεία της αρχιτεκτονικής
κληρονομιάς της Ιαπωνίας, εμφανισθέντα κυρίως κατά την λεγομένη διαμορφωτική
περίοδο. Το οκταγωνικό σχήμα αναθηματικών κτιρίων της Nara αλλά και ο λεγόμενος
'ουράνιος θόλος' συνδέονται μέσω Κίνα και Βουδισμού με μήτρα κατά πάσαν
πιθανότητα συνδεόμενη με την αρχαία Ελλάδα![n26]
Η ΑΠΟΨΗ
ΤΟΥ Ortolani ΓΙΑ ΤΟ ΙΑΠΩΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ[n27]
Όποια
και αν είναι η άμεση προέλευση των μασκών και των παραστάσεων gigaku,[n28] αρκετά ερωτήματα σχετικά με την
απομακρυσμένη προέλευσή τους παραμένουν ανοιχτά. Μια μελέτη των χαρακτηριστικών
των μασκών gigaku αποκαλύπτει ότι αντιπροσωπεύουν μύθους και τύπους που σίγουρα
δεν είναι κινέζικοι. Οι μάσκες προσώπου φαίνεται να συνδέονται με την
ξυλογλυπτική τέχνη των Σκυθών. Οι μάσκες κεφαλής έχουν προκαλέσει πολλές
απόπειρες με σκοπό να αποδειχθεί η ύπαρξη μιας γέφυρας μεταξύ του θεάτρου της
Κίνας και της Ιαπωνίας, και του θεάτρου της Ελλάδας και της Ρώμης, σε όλη την
Εγγύς Ανατολή και την Ινδία. Στην πραγματικότητα, μια στενή σύγκριση ή κάποιες
μάσκες gigiaku με όψιμες ρωμαϊκές κωμικές μάσκες παρουσιάζει μερικές
εντυπωσιακές ομοιότητες. Μια υπόθεση βλέπει στο επεισόδιο του Konron, των
γυναικών του Wu και του Rikishi μια μεταμόρφωση ενός ελληνικού μύθου.[n29]
Προσωπείο Gigaku του Konron, 9ος αι.[n31]
Σημειώνεται
ότι υπάρχουν δύο αρχέτυποι χαρακτήρες παλαιστών, ο Kongō (金剛)
ή ο "Vajra- yakṣa" που είναι με το στόμα ανοιχτό, και ο Rikishi (力士)
που είναι με κλειστό στόμα. Αυτοί οι δύο λέγεται ότι είναι ανάλογοι με τα δύο
αγάλματα του Niō ή των φυλάκων πύλης που αντίστοιχα σχηματίζουν τα ανοιχτά και
κλειστά σχήματα A-un στο στόμα τους.
Ο ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΒΟΥΔΑ Kongo Rikishi ΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΤΟΥ
ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ? [Kongo
Rikishi, the guardian god in Todaiji, Nara 金剛力士像（吽形][n33]
ΗΡΑΚΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ (Life size wooden statues of the Niō Guardians at
Sanjūsangen-dō, a Buddhist temple in Kyoto, Japan. 12th
century CE, Kamakura Period)[n35]
Η
Ήρα και η Ίρις θα μπορούσαν να αποτελούν τα πρότυπα για τις γυναίκες του Wu, οι
σάτυροι για τον Konron, ο Ηρακλής για τον Rikishi. Η πιθανότητα μιας μακράς
γραμμής επιρροών που εκτείνεται από την Εγγύς Ανατολή έως την Ιαπωνία — όπου
ταξίδεψαν νομαδικοί πληθυσμοί που συνδύαζαν την δυτική τέχνη της ξυλογλυπτικής
προσωπείων με την ινδική μυθολογία και την βουδιστική πίστη — παραμένει τόσο
συναρπαστική και όσο η εκπληκτική παρουσία μιας ελληνικής μοντελοποιήσεως ενός
πυλώνα στον ναό Horyi.iji της Nara, ή η ανακάλυψη στην Ιαπωνία του φτερωτού
αλόγου, πιθανώς διακοσμητικό θέμα του Πηγάσου, σε διακοσμητικά σχέδια σύγχρονα
του gigaku.[n37]
Gojo, προσωπείο Gigaku γυναίκας (θησαυρός του ιερού
Hōryū-ji)[n39]
Η
ΚΙΡΚΗ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ & ΤΗΝ ΝΟΤΙΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ ..[n41]
Circe
Invidiosa, an 1892 painting by John William Waterhouse that shows the Greek
mythological character Circe poisoning water in order to turn her rival into a
monster. ...
...
Ο Perera παρατήρησε επίσης ότι η ιστορία του Vijaya φαίνεται να παρουσιάζει
συγγένεια με αυτήν που περιγράφει την συνάντηση του Οδυσσέως με την Κίρκη,[3a]
την φυλάκιση των συντρόφων του από τους Κύκλωπες και την από μέρους του
ανακάλυψή των από τις πατημασιές τους που τον οδήγησαν στην σπηλιά όπου ήταν κρυμμένοι
(sic), και για τις Σειρήνες που δελεάζουν τους ναύτες με την βοήθεια της
μουσικής παρασύροντάς τους στην μοίρα τους. Η Valāhassa Jātaka, ενώ είναι από
μόνη της αξιοσημείωτη για το γεγονός ότι διαδραματίζεται στην Sri Lanka,
αποκαλύπτει επίσης την ισχυρή επιρροή της Οδύσσειας επ' αυτής. Όμως, όπως θα
επιδιώξω να δείξω, ο θρύλος της Vijaya, υιοθετώντας σειρά λεπτομερειών που
μιμούνται στοιχεία ιστοριών των Ελλήνων, προέρχεται πληρέστερα και στενότερα
από την μοναδική περιπέτεια του Οδυσσέα με την Κίρκη από οποιανδήποτε από τις
Jātakas, υποδηλώνοντας έτσι ότι οι συγγραφείς του θρύλου είχαν πιο άμεση και
στενή γνωριμία με το ελληνικό έπος, εν σχέσει με άλλες jātakas. Ο Perera όμως
παραβλέπει χωρίς περαιτέρω σχόλια την αξιοσημείωτη ομοιότητα που (όπως πολλοί
άλλοι που γνωρίζουν και τις δύο ιστορίες) παρατήρησε, αυτός και άλλοι, μεταξύ
του θρύλου του Vijaya και των περιπετειών του Έλληνα ήρωα της Οδύσσειας,
αφήνοντάς μας με την άποψη ότι, στην καλύτερη περίπτωση, πρόκειται γιά μιά
σύμπτωση, μη απαιτούσα παραπέρα διερεύνηση. Αυτό που θα κάνω εδώ, λοιπόν, είναι
να προβώ σε μια σύντομη ανασκόπηση των δύο ιστοριών και να δείξω ότι ο βαθμός
παραλληλισμού καταδεικνύει ότι η σύμπτωση δεν είναι επαρκής ως ερμηνεία ..
Άλλωστε το θέμα με την Κίρκη φαίνεται ιδιαίτερα διαδεδομένο στην νότια και
νοτιο-ανατολική Ασία, όπως αποδεικνύει ζωγραφισμένος κύλινδρος από το Νεπάλ
στην ιδιοκτησία του Museum of Indian art, Berlin.[n42]
Επίσης: The Buddha's life-story has been told in many forms,
but the earliest sources (in Pali and Chinese) were made available in French by
Andre Bareau in 1963. Using Bareau, I study the story in the light of
Indo-European cultural comparativism. The Founder's experiences between leaving
home and making his early converts are compared with those of Odysseus as he
travels from Circe's home to Nausicaa's. Two trifunctional comparativist
analyses by Georges Dumezil are set within a pentadic framework. Despite their
differences, the two stories are sufficiently similar to suggest that much of
the scriptural narrative derives from early Indo-European epic. {Allen
2000}
..
...
στην Ιαπωνία, αυτό το νησί των δαιμονικών γυναικών εμφανίστηκε στην λογοτεχνική
και εικαστική κουλτούρα της ύστερης Heian περιόδου και για αιώνες μετά κατέλαβε
μια διαρκή και εξελισσόμενη θέση στην βουδιστική φαντασία.[59] Παραδοσιακά,
αυτό το νησί περιγράφεται ως παραπλανητική παγίδα για άγνωστους ναύτες, ανάλογη
με το νησί της Κίρκης στην ελληνική μυθολογία. Μόλις αποβιβάστηκαν στο νησί, οι
ναυτικοί πίστεψαν ότι βρήκαν έναν παράδεισο όμορφων γυναικών, με τις οποίες στη
συνέχεια ζευγάρωσαν για μια ζωή πολυτέλειας και ερωτισμού. Μόνο πολύ αργά
συνειδητοποιούν ότι αυτές οι γυναίκες είναι δαίμονες, οι οποίοι τελικά θα τους καταναλώσουν
και θα τους καταστρέψουν[60] ... {Johnston
Largen 2020; Moerman 2009} ..
ΟΔΥΣΣΕΥΣ
ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ, Odysseus-Yuriwaka. Woodblock print by Utagawa Kuniyoshi
(Japanese: 歌 川 国芳,
1797–1861), 1852[n43]
ΚΑΙ
ΟΙ ΑΠΟΗΧΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΗΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ..
ΑΛΛΟΣ ΕΝΑΣ ΔΡΑΚΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ, ΝΕΩΤΕΡΟΣ ΑΥΤΟΣ[n43]
Το
Kennin-ji είναι Βουδιστικό
ιερό που ανήκει στην σέχτα Zen,
ιδρύθηκε δε το 1202. Μιά παράδοση που ξεκίνησε ή, έστω, επηρεάστηκε ισχυρά από
την Ελληνιστική εικόνα του κήτους στην Ιαπωνία του 1200 μ.Χ. έλαβε την παραπάνω
εξαίρετη μορφή ..
Ο Ιπποκράτης στο Ιατρικό και Οδοντιατρικό Πανεπιστήμιο
του Τόκιο[n45]
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΕΠΙΡΡΟΗ ΣΤΟ SHAOLIN?
..[n47]
Η
Ελληνική ηρωική παράδοση φαίνεται να υπήρξε σημαντική στα πλαίσια της
αριστοκρατίας της Κεντρικής Ασίας, ιδιαίτερα δε οι αγώνες δυνάμεως και μάχης
και ο ο αθλητισμός συνδυάστηκαν με την φιλοσοφική πτυχή του Ηρακλέους, όπως και
με τους Κυνικούς. Ο περίφημος ναός Σαολίν (Shaolin si 少林寺), με τους μαχητικούς μοναχούς του
αφιερωμένους στον Vajrapani–Jingang (金剛), απετέλεσε το αποτέλεσμα μιας
ελληνοβουδιστικής αθλητικής-θρησκευτικής παραδόσεως που αναμειγνύεται επίσης με
κινεζικά στοιχεία. Αυτή η ιδιαίτερη επιρροή μεταδόθηκε στην Ιαπωνία, έτσι ώστε,
κατά την περίοδο Nara,
οι άγριοι πολεμιστές μοναχοί του ναού Kofukuji (興福寺)
ασκούσαν τις πολεμικές τέχνες και ασκήσεις δυνάμεως υπό την εξουσία του Jingang (Κονγκό 金剛). Η Αθηνά, ο Έρως, ο Ηρακλής και ο
Δίας λατρεύθηκαν αργότερα από τους Κοσάνους όπως στην πρώην Ελληνοβακτριανή
Αυτοκρατορία. Ο Βορέας, θεός του ανέμου, έγινε ο θεός Wardo στην αυτοκρατορία Kushana, και εξακολουθεί να λατρεύεται
στην Ιαπωνία ως Fujin (風神), με την πιο διάσημη παράστασή του
ζωγραφισμένη στον ναό Kennin-ji (建仁寺) στο Κιότο. Κατά την διάρκεια των
τελετών ταφής τους, οι Κοσάνοι συνέχισαν το ελληνικό έθιμο να εισάγουν ένα
νόμισμα στο στόμα των νεκρών για να πληρώσουν τον Χάροντα για να διασχίσει τη
Στύγα στον Άδη (τάφοι Τίλυα-Τεπέ). Ο «άδειος θρόνος» που χρησιμοποιείται για
την λατρεία του Βούδα στην Γκαντάρα είναι πιθανώς η συνέχεια του «άδειου
θρόνου», που συνήθως τοποθετείται στα γυμναστήρια των ελληνιστικών πόλεων και
χρησιμοποιήθηκε νωρίτερα για να λατρεύουν τους θεοποιημένους ηγεμόνες των Σελευκιδών.
Η ελληνική δίκοπη 'κοπίς', η μαχαίρα (μαχαίρα) ή 'κουρίκος', που έφεραν οι
Ελληνομακεδόνες κατακτητές, είχε χρησιμοποιηθεί νωρίτερα από τους ήρωες της
Ιλιάδας για να σφάζουν ζώα για θυσία. Οι Gurkhas του Νεπάλ, με καταγωγή από το
Ρατζαστάν, συνεχίζουν σήμερα να χρησιμοποιούν το ελληνικό σπαθί για αυτοάμυνα
και θυσίες ζώων στο Νεπάλ, και χρησιμοποιείται επίσης στη Βιρμανία (το σπαθί
που ονομάζεται Ghuraka)
και στη νότια Κίνα (ευρυγώνιο σπαθί εκεί ονομάζεται kachadao 咔刹刀).
Το «Sutra on Mindfulness Through Breathing Exercises» (Anpanshouyi jing 安般守意經) γράφτηκε από τον An Shigao (安世高), τον Πάρθιο αριστοκράτη, στο
Λουογιάνγκ το 144 μ.Χ. Αυτό το κείμενο ίσως υποδεικνύει επίσης την αρχική
ελληνική ονομασία για την αναπνοή, Το "anapneo", μεταφράζεται ως ānāpāna στα ινδικά και anpan (安般) στα κινέζικα. Πολλές άλλες
παραδόσεις από την Κεντρική και Ανατολική Ασία θα μπορούσαν επίσης να
προστεθούν σε έναν μακρύ κατάλογο θρησκευτικών εθίμων και τεχνών που έχουν
αφομοιωθεί πλήρως από την Ανατολική Ασία πληθυσμοί επηρεασμένοι από
ελληνοβουδιστικές παραδόσεις.
ΑΝΑΦΟΡΕΣ - ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[n1b1]. Almut-Barbara Renger
and Xin Fan 2019, p. 7.
[n1b2]. Hiroshi Nara 2019, p.
180.
[n1b3]. Hiroshi Nara 2019, p.
180.
[n1b4]. Chiara Ghidini 2024.
[n1b5]. Chiara Ghidini. 2013.
[n1b6]. Laila Omar Abbas 2023.
[n1b7]. Manning 2021. Βλ. όμως
και Christopoulos 2025, p. 36.
[n1b8]. Christopoulos 2025, p.
41.
[n1b9]. Christopoulos 2025,
pp. 36-54.
[n1b10]. Atsuhiko Yoshida 1977.
[n1b11]. Κονιδάρης 2020, σελ. 70 κ.ε., σημ. 4_28, 4_29, Kárpáti 1993. Στην
Xi Wangmu η Elfriede R. Knauer αναγνωρίζει Ελληνιστική
καταγωγή! (Christopoulos
2025, p.
41).
[n1b12]. Mina Isotani 2023. Βλ. αποσπάσματα:
5
Ωστόσο, παρόλο που ο McCullough
επισημαίνει αποκλίνοντα χαρακτηριστικά μεταξύ του ελληνικού έπους και του Heike monogatari, μας φαίνεται ότι η πληθυντική
διάσταση του όρου «έπος» δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό του ως τέτοιου — όπως και
το Joivedé.
Άλλωστε, το Heike
παρουσιάζει επίσης μια σειρά από άλλα χαρακτηριστικά που ιστορικά έχουν
χρησιμεύσει για να χαρακτηρίσουν το είδος: το μυθικό ταξίδι του ήρωα, την
καταγραφή ιστορικών γεγονότων και την κατασκευή της αντιπροσωπευτικής
κουλτούρας. Ο João L. de Oliveira τόνισε την επέκταση του όρου και
την πολλαπλότητα των μορφών που απέκτησε το έπος τον 19ο αιώνα, αντλώντας
έμπνευση από το *Έπος ως Είδος* του Richard P. Martin:
Εν
ολίγοις, η διαδικασία μέσω της οποίας ένα έργο γίνεται «έπος» πρέπει να
θεωρείται ένα ολοκληρωμένο κοινωνικό γεγονός, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων,
την αλληλεπίδραση με το κοινό, την οργανική μουσική και την πράξη της ιππασίας.
Το δυναμικό της είναι τεράστιο και φιλόδοξο, καθώς περιλαμβάνει την άρθρωση των
κοινωνικών πτυχών ενός πολιτισμού, από τις ιστορίες προέλευσής του έως τα
ιδανικά συμπεριφοράς, τη δομή του και τη σχέση του με τη φύση. Ο Μάρτιν
καταλήγει εύστοχα στο συμπέρασμα ότι το έπος, ως είδος, «παρέχει ένα ευρετικό
εργαλείο για τη βελτίωση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, αλλά [ότι] η
πραγματική του αξία έγκειται στην ικανότητά του να δημιουργεί, μέσω δημόσιων
αφηγήσεων, μέσω ευρέων διαπολιτισμικών δημοσιεύσεων στις οποίες κομμάτια
ατομικής ζωής ταιριάζουν μεταξύ τους και αποκτούν νόημα» (MARTIN, 2008, σελ. 16-18).
6
Ομοίως, ο Octavio Paz, αναφερόμενος στην ελληνική
περίοδο, εξηγεί τον διάλογο που καθιερώθηκε μεταξύ ποίησης και ιστορίας:
Τα
λόγια του ποιητή, ακριβώς επειδή είναι λόγια, είναι δικά του και άλλων. Ωστόσο,
προηγούνται οποιασδήποτε ημερομηνίας: αποτελούν μια απόλυτη αρχή. Χωρίς το
σύνολο των περιστάσεων που ονομάζουμε Ελλάδα, ούτε η Ιλιάδα ούτε η Οδύσσεια θα
υπήρχαν. αλλά χωρίς αυτά τα ποιήματα, η ιστορική πραγματικότητα που ήταν η
Ελλάδα δεν θα υπήρχε. Το ποίημα είναι ένα ύφασμα από τέλεια χρονολογήσιμες
λέξεις και μια πράξη πριν από όλες τις ημερομηνίες: η αρχική πράξη με την οποία
ξεκινά κάθε κοινωνική ή ατομική ιστορία. Η έκφραση μιας κοινωνίας και,
ταυτόχρονα, το θεμέλιο αυτής της κοινωνίας, η συνθήκη της ύπαρξής της. (PAZ, 2009, σ. 52).
Η
έκφραση της κοινωνίας και η συνθήκη της ύπαρξής της είναι συνυφασμένες στην
αφήγηση, μέσω γλωσσικής αλληλεπίδρασης. Ακολουθώντας τον Paz, και παρόλο που το Heike monogatari δεν συμμορφώνεται με την κλασική
επική μορφή, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η αφήγηση του παρελθόντος κατασκεύασε
και επιβεβαίωσε τη μορφή του σαμουράι και το ταξίδι του σύμφωνα με τις επικές
παραδόσεις του παρελθόντος.
28
Στόχος αυτού του άρθρου ήταν να παρουσιάσει το επικό λογοτεχνικό είδος ως
καλλιτεχνική έκφραση που υπάρχει στην Ιαπωνία. Υποστηρίξαμε ότι ακόμη και αν η
δομή των κειμένων δεν ακολουθεί τα κλασικά πρότυπα των ελληνικών ποιημάτων,
άλλα χαρακτηριστικά τα φέρνουν πιο κοντά σε αυτά. Εξετάσαμε τον μύθο και τη
διαμόρφωση του συμβολισμού των σαμουράι, από το Heike Monogatari έως το περιεχόμενο των νέων μέσων.
Τέλος, βασιστήκαμε στη θεωρία του Joseph Campbell για το ταξίδι του ήρωα για να
υποστηρίξουμε ότι ο ήρωας του Musashi παίζει ρόλο παρόμοιο με αυτόν των
κανονικών επικών ηρώων.
[n1b13]. Christopoulos 2025,
p. 2.
[n1]. https://japan-authentic-heritage-initiative.org/en/films-en/cinepoetry-en/
[n3]. Brittanica, s.v.
Japanese Art (https://www.britannica.com/art/Japanese-art/Formative-period)
[n5]. Toynbee 1981, p. 44.
[n7]. https://www.byzantinemuseum.gr/en/temporary_exhibitions/older/?nid=2371
[n9]. https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Statue_of_Fuk%C5%ABkensaku_Kannon_of_Hokked%C5%8D,_T%C5%8Ddaiji#/media/File:Todaiji_Monaster_Fukuken-saku_Kannon_of_Hokke-do._Todai-ji.jpg
golden hollow lake, H 3.64 m,
and two devas, raw clay. Late 8th century Hokke-dō, Todai-ji. The Bodhisattva
Fukuken-saku (or -jaku), a form of Avalokiteśvara venerated since the 6th
century in Japan, corresponds to the Indian Amoghapasha Lokeshvara. Described
in a text of 709, it comes in various forms, the most common to four arms. With
his characteristic attribute, the noose, he implements his vow to save all
beings. By his side, Bon-ten (Brahman) and Taishaku-ten (the emperor of
heaven), two of the twelve devas.
[n10]. Christopoulos 2025, p.
43.
[n11]. Le Coq 1925, p.
63, fig. 83. Christopoulos 2025.
[n13]. https://www.byzantinemuseum.gr/en/museum_news/press_releases/?nid=2374
[n15]. Miro Ito 2023.
[n16]. Ενδιαφέρον σχετικώς το βιβλίο
της Smethurst
για την Δραματική δράση στην Ελληνική τραγωδία και το θέατρο Noh (Smethurst 2013,
Επισκόπηση
AI; επίσης: https://bmcr.brynmawr.edu/2014/2014.01.61/):
Το
βιβλίο της Smethurst, ‘Δραματική Δράση στην Ελληνική Τραγωδία και το Θέατρο Νω:
Διαβάζοντας με και πέρα από τον Αριστοτέλη’, συγκρίνει την ελληνική τραγωδία
και το ιαπωνικό θέατρο Νω εφαρμόζοντας αριστοτελικές έννοιες και στις δύο
παραδόσεις. Το κείμενο χρησιμοποιεί τις ιδέες του Αριστοτέλη για την πλοκή και
τη δράση για να αποκαλύψει νέες γνώσεις τόσο για τα «genzai» ή ρεαλιστικά έργα
του Νω όσο και για τις ελληνικές τραγωδίες του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Η
ανάλυση της Smethurst υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο και οι δύο μορφές
χρησιμοποιούν την πλοκή και την παράσταση με παρόμοιους τρόπους, όπως η εμπλοκή
ενός τρίτου ηθοποιού στα ελληνικά έργα και ένας τρίτος ηθοποιός ή ηθοποιός που
βγαίνει από τον χαρακτήρα στα έργα του Νω για να δημιουργήσει δραματική δράση.
Βασικά
θέματα και επιχειρήματα
Αριστοτελική
οπτική: Το βιβλίο χρησιμοποιεί την Ποιητική του Αριστοτέλη ως πλαίσιο για την
ανάλυση του ιαπωνικού δράματος Νω, και συγκεκριμένα των ρεαλιστικών (genzai)
έργων του.
Κοινές
αρχές: Η Smethurst υποστηρίζει ότι τόσο η ελληνική τραγωδία όσο και το δράμα Νω
μοιράζονται μια συμβιωτική σχέση μεταξύ πλοκής και παράστασης. Για παράδειγμα,
και οι δύο παραδόσεις χρησιμοποιούν έναν τρίτο ηθοποιό για να τονίσουν κρίσιμα
σημεία της πλοκής.
Διαθεματική
σύγκριση: Η σύγκριση προσφέρει νέες προοπτικές και για τις δύο παραδόσεις. Το
έργο του Νω εξετάζεται μέσα από ένα κλασικό πλαίσιο, ενώ οι ελληνικές τραγωδίες
επαναξιολογούνται λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της ερμηνείας του Νω.
Εστίαση
στη δράση: Ο πυρήνας της ανάλυσης είναι η έννοια της «δραματικής δράσης», η
οποία είναι κεντρική και στις δύο δραματικές μορφές, όπως συζητείται στο έργο
του Αριστοτέλη.
Συγκεκριμένα
παραδείγματα: Το βιβλίο εξετάζει πώς συγκεκριμένα στοιχεία, όπως η εμπλοκή ενός
τρίτου ηθοποιού σε κορυφαίες στιγμές στις ελληνικές τραγωδίες, αντικατοπτρίζουν
τις τεχνικές ερμηνείας που συναντώνται σε ορισμένα έργα του Νω.
Συνάφεια:
Το έργο είναι πολύτιμο για τους μελετητές και των δύο παραδόσεων και για όσους
ενδιαφέρονται για το παγκόσμιο θέατρο, καθώς διερευνά πώς δημιουργείται η
συναισθηματική ένταση και η δραματική δράση σε διαφορετικά θεατρικά πλαίσια.
[n17]. Tsaras,
Chrysafidis, Giouzepas 2016, p. 51, n. 12. Υπάρχουν
πολλές αναφορές για την προέλευση των μασκών του θεάτρου Noh που εστιάζουν στην
ομοιότητα με τις γκροτέσκες κωμικές μάσκες της ελληνιστικής εποχής. Η σημείωση αναφέρεται στο: Benito Ortolani, International Bibliography of
Theatre, 1985, σελ. 326.
[n19].
Ρητό του Ko Murobushi, που υπήρξε Ιάπωνας χορευτής και χορογράφος
εθεωρείτο δε ως ο κορυφαίος κληρονόμος του αρχικού οράματος του Butoh του
Tatsumi Hijikata.
[n21].
Παρουσιάστηκαν και στο Ελληνικό Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο!
[n23]. Shoichi Inoue
2000, pp. 129-130.
[n24]. Vimalin
Rujivacharakul 2017, fig. 1 (Kenchiku zasshi, vol. 7, November 1893, p.
327). <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Comparison_between_Horyuji_temple_and_Greek_temple.png>
[n25]. Christopoulos 2025, p.
24.
[n26]. Shatzman
Steinhardt 2011, pp. 57-59; Κονιδάρης 2020, σελ. 65-71. Ακολουθεί μεταφρασμένο το σχετικό
απόσπασμα από την Shatzman Steinhardt:
Το
ερώτημα για την απόδοση των μονόροφων αναθηματικών οκταγωνικών αιθουσών της
Ιαπωνίας σε κινεζική πηγή μας ξαναφέρνει στα ερείπια από το Sul-Tang Luoyang
{ήτοι στο ανακτορικό κέντρο των δυναστειών Sui, Tang, Five Dynasties & Song
dynasties}. Η οκταγωνική αίθουσα στον δικό της περίβολο στο βόρειο τμήμα της
πόλεως του ανακτόρου Luoyang μπορεί επίσης να ήταν αναμνηστική - τιμητική.
Κανένα
από τα οκτάπλευρα κτίρια δεν αναφέρθηκε στη μελέτη του Alexander Soper την
σχετική με τις οκταγωνικές και θολωτές οροφές που υψώνονται πάνω από αυτά τα
είδη κτιρίων. Αναγνώρισε τη σημασία του Kogurya στο άρθρο του το 1947 σχετικά
με τον Ουράνιο Θόλο (Dome of Heaven) στην Ασία.[143] Ο Soper έγραψε ως
απάντηση στην μελέτη του Karl Lehmann για τον τύπο της οροφής εκτός Ασίας δύο
χρόνια νωρίτερα, όπου οι οροφές, ιδιαίτερα με αναπαραστάσεις ουράνιων σωμάτων,
από το Βυζάντιο έως την περίοδο του ιταλικού μπαρόκ αποδείχθηκε ότι είχαν πηγές
στην αρχαία Ρώμη, στην επαρχιακή Ρώμη και, όπως πρότεινε, στην αρχαία
Αίγυπτο.[144] Ο Soper ξεκίνησε από την Mathura και συνέχισε προς διάφορες
κατευθύνσεις, πηγαίνοντας τον αναγνώστη του στην Εσωτερική Μάνταλα των Δύο Κόσμων,
στους ναούς των σπηλαίων του Bamiyan και του Kizil, τα Σπήλαια Mogao, τους
τάφους Koguryo και τις οροφές ναών Ming (1368-1644). Με ασυνήθη τρόπο, ο Soper
δεν σκέφτηκε την περιοδοποίηση. Αντίθετα, προσπάθησε να αποδείξει ότι ένα
χαρακτηριστικό της Δυτικής αρχιτεκτονικής "διείσδυσε προς τα ανατολικά
πολύ πέρα από τα όρια της ρωμαϊκής εξουσίας ή του ορθόδοξου χριστιανισμού»[145]
Έγραψε, περαιτέρω, ότι οι ομοιότητες με το δυτικό υλικό είναι δύσκολο να μην
αποδοθούν στον "άμεσο δανεισμό".[146] Ο Soper πρότεινε ότι οι
Βουδιστές έχτισαν τους Θόλους του Ουρανού επειδή ήρθαν σε [ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ 58]
επαφή με το θεματολόγιο της ελληνορωμαϊκής αρχιτεκτονικής κατά την περίοδο
Gandhara.[147] Δεν ανέφερε τον Josef Stryzgowski (1862-1941), αλλά η διατριβή
του είναι πολύ κοντά στην μήτρα των απόψεων του τελευταίου: εστιάζοντας στην
ινδική βουδιστική, παλαιοχριστιανική, πρώιμη ισλαμική ή βυζαντινή τέχνη, ο
Strzygowski κατάφερε αναπόφευκτα να φέρει τον αναγνώστη του πίσω στην αρχαία
Ελλάδα, πηγή της μεγαλύτερης τέχνης του πολιτισμού.[148]
Είτε
από τη γραφίδα του Staygowski είτε του Franz Boas (1858-1942) είτε άλλων
διαχυτικών {ΣτΜ: οπαδών της μεταφοράς επιρροών δια διαχύσεως} που έγραφαν από
την δεκαετία του 1920 έως την δεκαετία του 1940 που υποστήριζαν τον
ηλιοκεντρισμό[149], οι ιδέες ακολούθησαν την Δαρβινική χρήση της λέξης εξέλιξη
με επικίνδυνους τρόπους. Οι θεωρίες τροφοδοτούν τις έννοιες της εθνοκαθάρσεως
από την μια πλευρά, της αποικιοκρατίας από την άλλη και του οριενταλισμού από
την άλλη, όλες με την κατανόηση μιας ανώτερης πηγής που εξαπλώνεται, άλλοτε
σκόπιμα και άλλοτε λόγω της εγγενούς υπεροχής του, σε «κατώτερους» πολιτισμούς
. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ο Alexander Soper ή ο Karl Lehmann διάβαζαν
την πολιτιστική ανθρωπολογία της εποχής τους. Ωστόσο, ως καθηγητής στην Columbia,
το έργο του Boas ήταν ευρέως γνωστό στις ΗΠΑ και είναι πιθανό να ήταν γνωστό
στους μελετητές την τρίτη, τέταρτη και πέμπτη δεκαετία του 1900.[150] Δεν
μπορεί κανείς να αγνοήσει ότι υπήρχαν ατζέντες σε διασταύρωση - η πολιτιστική
συγκριτική έρευνα στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, αυτές οι ατζέντες και οι
εξίσου δυσάρεστοι πολιτικοί τόνοι της ιαπωνικής έρευνας στις ίδιες δεκαετίες με
τις οποίες ξεκινήσαμε αυτή τη μελέτη, αναμφίβολα υπήρξαν παράγοντες απουσίας
σπουδών στην Ανατολική Ασία ή ευρύτερων ασιατικών θεμάτων κατά τις πιο
πρόσφατες δεκαετίες. Όπως αποδεικνύεται, μερικά από τα πιο χρήσιμα υλικά για
την κατανόηση του έκτου αιώνα στην αρχιτεκτονική της Ανατολικής Ασίας
μελετήθηκαν για πρώτη φορά από τους Toyo-ists και συμπεριλήφθηκαν ως απόδειξη
του Dome of Heaven στη μελέτη του Soper. Ανάμεσά τους υπάρχουν οροφές σε
σπηλιές της περιοχής Kucha που ορισμένοι πιστεύουν τώρα ότι είναι ήδη από τον
τέταρτο αιώνα, σύγχρονα με τους τάφους Koguryo, και σε σπηλιές στο Bamiyan
(εικ. 49-52 και βλ. εικ. 20).
Οι
οπτικές ομοιότητες των θολωτών οροφών και των οροφών με ενσωματωμένα οκτάγωνα
στην περιοχή Kucha και αλλού στο Xinjiang, το Bamiyan και τους τάφους Koguryo
είναι τόσο εντυπωσιακές σήμερα όσο ήταν όταν ο Soper έγραψε γι αυτούς πριν από
εξήντα τέσσερα χρόνια.[151] Εκείνη την εποχή και μέχρι τη δεκαετία του 1980, η
Ρώμη εθεωρείτο ότι ήταν η πηγή τους, επειδή τα ανώτατα όρια θεωρούνταν
φαινόμενα της μετά τους Han εποχής, που χρονολογήθηκαν στον τέταρτο αιώνα το
ενωρίτερο.[152] Όχι μόνον τα εσωτερικά των λαξευμένων στον βράχο τάφων στο
Sichuan αποδεικνύουν ότι στοιχεία από τα παλαιότερα ξύλινα κτίρια της Ιαπωνίας
- μακροί βραχίονες, διακόσμηση σε σχήμα σύννεφου σε μακρούς βραχίονες και
κεντρικοί πυλώνες - εντοπίζονται στην περίοδο των Ανατολικών Han, αλλά ότι οι
θολωτές και οκταγωνικές οροφές, όπως επίσης και χαρακτηριστικά στοιχεία ξύλινων
αιθουσών κάτω από αυτές, επίσης προέρχονται / εντοπίζονται στους Han. Στην
πραγματικότητα η οροφή απαντάται σε διδιάστατη μορφή στην περίοδο Xin (8-23)..
[n27]. Ortolani 1990, p. 36.
[n28]. Christopoulos 2025, p.
43.
[n29]. Η μάσκα (BM 1957,1120.1) είναι
αυτή του βαρβάρου Konron, ο οποίος στο δράμα προσπαθεί αδέξια να ερωτοτροπήσει
με την υπέροχη Go-Jo, πριγκίπισσα του Κινέζικου βασιλείου του Wu.
https://www.britishmuseum.org/collection/object/A_1957-1120-1
https://en.wikipedia.org/wiki/Gigaku}
[n31]. Gigaku Mask of a Konron,
9th century, Philadelpeia Museum of Art (Acc. Nr. F1918-2-1),
<https://philamuseum.org/collection/object/103212>
[n33]. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02fXccy12nxh9LtZT3Pq4WCQxsek3MNiJSm7mQf8Ls3CtjhUpWZRgNKvszd7jN5pdYl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZVuvKjG-yUTJPbGqTM_HXjWHoTzw85slOYl0ZAukNPNaxAsnBJB0ZGmdlIJ862BZZ6FUgqxStWsV98ZGpi3gJNNd1mYMZO2V2eFUnlGLLs1gqKMvWahlFmigwykLVdvGGY&__tn__=%2CO*F
[n35]. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02LdN4Nd15z7oQYRkHADfhq6jw5YcvZXyuZWqfvdiqeMqtQ57S4SAviehdC9pnZR6Xl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZVT71LvTvVTzLAZi-FTAlbZRIzsottFhivdtLRBb1FvKE5Pqq3SGgie-kObKVGn9nWdkScRMQaKJSTEpIrBmncZjWoulQXbdBcRcG8ym1qgczvxCfx83aBEFwdmQUT0qhk&__tn__=%2CO%2CP-R
[n37].
Ortolani 1990, p. 36, n. 6. Σημειώνεται επίσης ότι έμπροσθεν του
ναού Tachibana-dera (Tachibana Temple) υπάρχει ένα χάλκινο άγαλμα
αλόγου που ονομάζεται Kurokoma (Μαύρος Πήγασος) που ήταν το αγαπημένο άλογο που
ο Shōtōku Taishi χρησιμοποιούσε για να ιππεύσει σε διάφορες τοποθεσίες για να
διαδώσει τον Βουδισμό. Λέγεται επίσης ότι ο Πρίγκιπας πήγαινε συχνά με αυτό το
άλογο στην Ikaruga (ναός Hōryū-ji) και ότι το άλογο είχε θαυματουργές δυνάμεις,
συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας να πετάει. Με τον Shōtoku Taishi στην πλάτη
του, ο Kurokoma πέταξε για τρεις ημέρες και σε όλη τη χώρα, χωρίς να κουραστεί.
Ο Shōtoku Taishi ανήγειρε ένα πέτρινο μνημείο γιά το άλογο, το οποίο σχολίασε
αργότερα ο μεγάλος βουδιστής μοναχός Kōbō Daishi (774-835) κατά τη διάρκεια του
ταξιδιού του στον ναό Tachibana. Βλ.
<https://en.japantravel.com/nara/asuka-03-tachibana-temple/2186>.
[n39]. https://disco.teak.fi/asia/gigaku-buddhist-mask-theatre/
[n41]. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02GbyuKX8i4WMhw9btHbRpp9b3ysYmEdEvVHJYGaaFk2Kn6o1dtXpv6suH4Y7RCmcNl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZWg9GRSA7wef0Gc2hsVboGwf3TMNcWuWhe5ZbVQiaAoNuPA87obb1f8SnWCuzobeBcDyf07VVXm4srL-KaIMppxXbxjhl7eAr43WciJwHMVu4g9AJj6Ci_Vw3dii0HHIzk&__tn__=%2CO%2CP-R
[n42]. Κονιδάρης 2025.
[n43]. Christopoulos 2025.
[n44]. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0zz5pxPcBEbyPasmwDXovBRmZtt8UfpkaWW6vLLcJpuk1qmQCLzC5qUe17itBTRgcl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZUdFfMaZfgZCpyXu_sbQx2EFbrOu7QACwu-0DddtUVdHCoHO5FgpCK4rXBZIRHxWixgKI7ao7j7dFLNAa63aj5NygatdcdEz2JfUeQuiLp3cNOjNg01PZt86rHBRs0ejg4&__tn__=%2CO*F
[n45]. https://greecejapan.com/o-ippokratis-sto-iatriko-kai-odontiatriko-panepistimio-toy-tokio/?fbclid=IwAR0pvEl-_8HL7xiDGpSwyhdNVQInV9rauBNnrA8UQ07L73YJryEswQWNNm0
[n47]. Christopoulos 2012, pp. 56-57, n. 96.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://books.google.gr/books?id=8-OilJCX1moC&printsec=frontcover&hl=el#v=onepage&q&f=false
https://oceanofpdf.com/Fetching_Resource.php
Mair, V. H., ed. 2006. Contact
and Exchange in the Ancient World, Honolulu: University of Hawai’i Press.
https://www.jstor.org/stable/j.ctvvmxg4.7
Knauer, E. R. 2006. “The Queen
Mother of the West: A Study of the Influence of Western Prototypes on the
Iconography of the Taoist Deity,” in Contact and Exchange in the Ancient
World, ed. V. H. Mair, pp. 62-115.
Smethurst, M. J. 2013. Dramatic Action in Greek Tragedy and Noh:
Reading with and beyond Aristotle. Greek Studies: Interdisciplinary Approaches,
Lanham.
https://japan-authentic-heritage-initiative.org/en/product/on-demand-photobook/
Miro Ito. 2023. Signs of the Intangible: Body-mind-scapes from 1400
years of performing arts in Japan
Signs of the Intangible, Japan Authentic Heritage Initiative.
https://www.jstor.org/stable/25791051
Shoichi Inoue. 2000.
"Interpretation of Ancient Japanese Architecture: Focusing on Links with
World History," Japan Review 12, International
Conference: The Global Meaning of Japan: European and Asian Perspectives,
pp. 129-143.
https://www.mukogawa-u.ac.jp/~iasu2016/pdf/iaSU2016_Proceedings.pdf
Tsaras, G., E.
Chrysafidis, D. Giouzepas. 2016. "Traditional Noh Theatre
and Ancient Greek Tragedy: Comparative Study towards a common
Performance," Archi-Cultural Interactions through the Silk Road.
4th International Conference, Mukogawa Women’s University, Nishinomiya,
Japan, July 16-18, 2016, Proceedings, ed. iaSU2016 JAPAN Publication Committee,
pp. 49-52.
https://books.google.gr/books?id=ge8cWl8OT3gC&printsec=frontcover&hl=el#v=onepage&q=Greek&f=false
Ortolani, B. 1990. The
Japanese Theatre: From Shamanistic Ritual to Contemporary Pluralism,
Princeton University Press.
Li Qiang. 2019. Silk Road: The Study of Drama
Culture (Series on China’s Belt and Road Initiative III),
trans. Gao Fen, New Jersey.
Toynbee, A. J. 1981. Greeks and Their Heritage,
Oxford.
Η
ΜΑΣΚΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΟ ΣΤΗΝ KHOTAN KAI - ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΣΟΓΔΙΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ
ΒΟΥΔΙΣΜΟΥ ΩΣ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ..
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid022y5hcZhkyF4Zc4xtT5LmMeJiD1ivhWCaRuZkcBYjHdNiKjHPF3C83q3A45qGSXD2l&id=100052896971032&__cft__[0]=AZUlvmBR-fZJndW939PUrVl6iDmss2PiqaP8MCdBEmVY9HsySe9ZV9NUufN8giaIwXKgE-Ut3CdwdMMMEZ2YMGe5RVSy2y3-iKddidUlLSCiE9Q5Dz4-yP268KNOOq1SHgY&__tn__=%2CO%2CP-R
https://himalaya-arch.com/images/lettre-du-toit-du-monde/Lettre-TDM-ENGLISH-29.pdf?fbclid=IwAR00I57I2jjl5png-gamOCZdLolCprwf2I49AwwmViw-mnnsgQppkhoOXVI
Pannier, F. 2019. "Study of the diffusion of a
type of mask through Greece, India and Japan," Lettre du Toit du
Monde 29, pp. 1-15.
https://sino-platonic.org/complete/spp326_dionysian_rituals_china.pdf
Christopoulos, L. 2022. "Dionysian Rituals and
the Golden Zeus of China," Sino-Platonic Papers 326, pp.
1-123.
https://www.researchgate.net/publication/297836660_Demonology_and_Eroticism_Islands_of_Women_in_the_Japanese_Buddhist_Imagination
D. Max. 2009. “Demonology and Eroticism: Islands of
Women in the Japanese Buddhist Imagination" Japanese Journal of
Religious Studies 36(2), pp. 351-380.
https://books.google.gr/books?id=mxv-DwAAQBAJ&pg=PA176&lpg=PA176&dq=A+Christian+Exploration+of+Women%27s+Bodies+and+Rebirth+in+Shin+Buddhism+%26+Moerman,+D.+Max.+2009.+%E2%80%9CDemonology+and+Eroticism:+Islands+of+Women+in+the+Japanese+Buddhist+Imagination%22+..&source=bl&ots=qJZKfH3QG3&sig=ACfU3U0a72JRPEhZkqIlZ5MnRvahpckqlg&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwivuIuw-62GAxV01wIHHfVGAEgQ6AF6BAgJEAM#v=onepage&q=A%20Christian%20Exploration%20of%20Women's%20Bodies%20and%20Rebirth%20in%20Shin%20Buddhism%20%26%20Moerman%2C%20D.%20Max.%202009.%20%E2%80%9CDemonology%20and%20Eroticism%3A%20Islands%20of%20Women%20in%20the%20Japanese%20Buddhist%20Imagination%22%20..&f=false
Johnston
Largen, K. 2020. A
Christian Exploration of Women's Bodies and Rebirth in Shin Buddhism,
Lanham / Boulder / London / New York.
Itō Chūta, 1893. Hōryū-ji kenchiku ron (A
Study of Horyuji Architecture).
https://www.researchgate.net/publication/297836660_Demonology_and_Eroticism_Islands_of_Women_in_the_Japanese_Buddhist_Imagination
https://dokumen.pub/the-japanese-buddhist-world-map-religious-vision-and-the-cartographic-imagination-9780824890056.html
Moerman, D. Max. 2009. “Demonology and Eroticism:
Islands of Women in the Japanese Buddhist Imagination" Japanese Journal of
Religious Studies 36(2), pp. 351-380.
ΤΟ
ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΛΙΘΩΝ ΔΙΑΤΕΤΑΓΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ (pearl
roundel)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0KBGo5nknaKzZBgXqGeGtBTS3QQYyKMBZten5MEHmsiAELYsPefpYqaaxsU2qgCktl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZV3rXv_juoMp-c5lMO4_ZFpzSteACv2FrgdRojifMKE0qQWtetjXJ4Xu1Gd53acDaCLBhe0T7ry-5tzY4Ficw2OnscB8ottkf5Q8f2nQIhg2g&__tn__=%2CO%2CP-R
ΗΡΑΚΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ (Life size wooden statues of the Niō Guardians at
Sanjūsangen-dō, a Buddhist temple in Kyoto, Japan. 12th century CE, Kamakura
Period)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02LdN4Nd15z7oQYRkHADfhq6jw5YcvZXyuZWqfvdiqeMqtQ57S4SAviehdC9pnZR6Xl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZVT71LvTvVTzLAZi-FTAlbZRIzsottFhivdtLRBb1FvKE5Pqq3SGgie-kObKVGn9nWdkScRMQaKJSTEpIrBmncZjWoulQXbdBcRcG8ym1qgczvxCfx83aBEFwdmQUT0qhk&__tn__=%2CO%2CP-R
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid02UPraSdHRWiruNAmNupChSYPpEvWfLid9keHuBKf3Tjuv7fgEe19tQqbey3nNuzaFl&id=100052896971032&__cft__[0]=AZUkv-gWPy698HqpflBcdpx3_2sDSt4JaKH9tUuD8ARqOiMwzq03mEg0Iko4maa5TJvcW2e7ehFILa77c1eILgOjAHj7JZ2pf5CipxjodXZ5CeeuvM0ou0YNV0PlVaD9unk&__tn__=%2CO%2CP-R
Naga-Gurulu Raksha Performance: Kandyan masked
dance-drama of Sri Lanka .. O ΑΠΟΗΧΟΣ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΟΥ ΓΑΝΥΜΗΔΗ
ΑΠΌ ΤΟΝ ΔΙΑ - ΑΕΤΟ !
http://dsr.nii.ac.jp/toyobunko/VIII-5-B6-1/V-1/page/0067.html.ja
Albert von Le Coq. 1925. Bilderatlas zur Kunst
und Kulturgeschichte MittelAsiens, Germany.
https://journals.openedition.org/abe/11028?lang=en
Vimalin Rujivacharakul. 2017.
"The Buddha’s Europe (or Should It Be Europe’s Buddha? How 'Europe' was
Transformed through the Study of Buddhist Architecture," ABE
Journal [Online] 11, URL: http://journals.openedition.org/abe/11028;
DOI: https://doi.org/10.4000/abe.11028
Κονιδάρης,
Δ. Ν. 2020. Ο Κινεζικός πολιτισμός και οι Ελλαδικές επιδράσεις,
Αθήναι.
Κονιδάρης,
Δ. Ν. 2025. “Ελληνικά στοιχεία σε Βουδιστικές Jataka, β' έκδ.,” < https://www.researchgate.net/publication/392502325_ELLENIKA_STOICHEIA_SE_BOUDISTIKES_JATAKA_b'_ekd> (10 Νοε. 2025).
DOI: 10.13140/RG.2.2.15527.46240
https://www.jstor.org/stable/23075959
Shatzman Steinhardt, N. 2011.
"The Sixth Century in East Asian Architecture," Ars
Orientalis 41, pp. 27-71.
https://dokumen.pub/qdownload/routledge-handbook-of-asian-theatre-978-0-415-82155-1.html
Siyuan Liu, ed. 2016. Routledge Handbook of
Asian Theatre, London & New York.
https://brill.com/display/book/edcoll/9789004370715/BP0009.xml
https://www.kochi-u.ac.jp/information/2019032000030/files/190320ronbun.pdf
Hiroshi Nara. "An Adoring
Gaze: The Idea of Greece in Modern Japan," in Receptions of Greek
and Roman Antiquity in East Asia, pp. 175–201.
https://www.academia.edu/96715767/Receptions_of_Greek_and_Roman_Antiquity_in_East_Asia
Babb, J. 2020. Rev. of A.-B.
Renger and Xin Fan, Receptions of Greek and Roman antiquity in East
Asia, in Global Intellectual History (Routledge), pp. 1-3.
https://www.academia.edu/44909217/Roman_and_Early_Byzantine_finds_from_the_Japanese_Archipelago_a_critical_survey
Bartłomiej szymon szmoniewski, B. 2020. "Roman
and Early Byzantine Finds from the Japanese Archipelago – A Critical
Survey," SPRAWOZDANIA ARCHEOLOGICZNE 72/2, pp. 117-141.
https://ora.ox.ac.uk/objects/uuid:079dc17f-d425-443b-ba5d-381bb0c4914f
Allen, N. J. 2000. "Scripture and epic: a
comparativist looks at the biography of the Buddha," Visvabharati
Quarterly N.S. 9, pp. 51-62.
Katsumi Tanabe. 1995. "A Concrete Evidence of Greek Influence upon
Japanese Buddhist Art--A Comparison of Wing-headdress between Hermes and
Vaisravana," 東洋文化, pp.
Christopoulos, L. 2012. “Hellenes and Romans in
Ancient China (240 BC – 1398 AD),” Sino-Platonic Papers 230, pp. 1-79.
https://dokumen.pub/qdownload/receptions-of-greek-and-roman-antiquity-in-east-asia-9004340122-9789004340121.html
Almut-Barbara Renger and Xin
Fan, eds. 2019. Reception of Greek and Roman Culture in East Asia,
Amsterdam: Brill.
https://www.researchgate.net/publication/357041428_Making_Modern_Knowledge_of_Traditional_Carpentry_in_China_and_Japan_Myth_Reality_and_Transmission
Ren Congcong. 2021.
"Making Modern Knowledge of Traditional Carpentry in China and Japan:
Myth, Reality and Transmission," HoST - Journal of History of Science
and Technology 15(2), pp. 34-62.
Chiara Ghidini. 2013. "A
'confucian' Epaminondas in Meiji Japan," Varia 18, pp. 47-58.
https://journals.openedition.org/anabases/4337?lang=es
Chiara Ghidini. 2024.
"Bridging Wor(l)ds: the “Grand Theme” of Greece and Japan’s
Modernity," Annali Sezione Orientale 84(2), pp. 1-14.
DOI: 10.1163/24685631-12340149
https://classicsforall.org.uk/rostra/are-creation-stories-ancient-japan-and-ancient-greece-more-similar-we-expect
Laila Omar Abbas. 2023.
"Are the creation stories of ancient Japan and ancient Greece more similar
than we expect?," Classics for All, < https://classicsforall.org.uk/rostra/are-creation-stories-ancient-japan-and-ancient-greece-more-similar-we-expect>
(7 May 2025).
https://archive.org/details/dli.ministry.01952
Fenollosa, E. [1912] 2000. Epochs
of Chinese and Japanese Art, New York, repr. New York.
Manning, J.
2021. “Orpheus
and Izanagi: How Japan and Greece Overlap in Love and Death,” Academus
Education, <https://www.academuseducation.co.uk/post/orpheus-and-izanagi-how-japan-and-greece-overlap-in-love-and-death>
(8 May 2025).
https://homsy-staging.cambridgecore.org/core/journals/diogenes/article/abs/japanese-mythology-and-the-indoeuropean-trifunctional-system/39922C4BB674797C4D8AF8D55C6FA771
Atsuhiko Yoshida. 1977. “Japanese
Mythology and the Indo-European Trifunctional System,” Diogenes 25 (98), pp. 93-116.
Christopoulos,
L. 2025. “Demetrios
of Bactria as Deva Gobujo and other Indo-Greek Myths of Japan,” Sino
Platonic Papers #368, pp. 1-56.
https://www.jstor.org/stable/24617979
János Kárpáti. 1993. “Amaterasu
and Demeter: About a Japanese – Greek Mythological Analogy,” International Journal
of Musicology 2, pp. 9-21.
https://www.totetu.org/assets/media/paper/j028_122.pdf
Zhang Yuanlin. 2018. “An Echo
from the Ancient Past: Depictions of the Lotus Sutra in Dunhuang Murals and
Their Message for the
Contemporary World,” Translated by Ho Chiew Hui, The Journal of Oriental
Studies 28 (Institute of Oriental Philosophy), pp. 122-149.
https://thesis.unipd.it/retrieve/8e1a637e-c36b-4517-87b2-802b96b71b4c/An_Yuheng.pdf
The similarities and
differences between Italy and China are seen from the characteristics of large
mural clusters in art and cultural relics protection——Take the ancient city of
Pompeii and Dunhuang Mogao Cave as an example
https://journals.openedition.org/epopee/356
Mina Isotani. 2023. “La Pierre
et le Sabre, roman épique japonais. Musashi as Japanese Epic Novel,” Épopées
d’Asie: du Moyen-Orient à l’Asie centrale 9, pp. 1-13.
https://www.degruyterbrill.com/document/doi/10.1515/9783111307534-014/pdf?licenseType=open-access
https://www.degruyterbrill.com/document/doi/10.1515/9783111307534/pdf?licenseType=open-access
Akihiko Watanabe. 2025.
"Mercury and the Argonauts in Japan: Myths and Martyrs in Jesuit
Neo-Latin," in New Perspectives in Global Latin, ed. E.
Della Calce, P. Mocella and S. Mollea, DeGruyter, pp. 241-250.
10.13140/RG.2.2.25235.80164 (α’ έκδ.)
ΠΛΕΟΝ
ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: 131125
https://www.researchgate.net/publication/391566000_DIAMORPHOSE_IAPONIKES_TAUTOTETAS_KATA_TEN_PERIODO_NARA_060525
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου