THE HITTITES AND THE AEGEAN WORLD, ed. 2022

 ΟΙ ΧΕΤΤΑΙΟΙ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, 2022, 3η επηυξημενη έκδοση

ISBN 978-618-84901-6-1

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 

Σύνοψη ..................................................................................................................................x 

ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ............................................................................................................    

1 1. Η “ανακάλυψη” των Χετταίων, οι πηγές....................................................................1 

ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΝΟΤΗΤΑ .......................................................................................................3 

2. Ο “υπερτονισμός” του Ελληνικού Παράγοντα στην Ερμηνεία του Ιστορικού Παρελθόντος ...3 

ΤΡΙΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ..............................................................................................................                          3. Απησχόλησαν οι Μυκηναίοι το ενδιαφέρον των Χετταίων;......................................9 

ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.....................................................................................................                          4. Εξ Ανατολών το Φώς; ............................................................................................. 13 

ΠΕΜΠΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ......................................................................................................                          5. Οι Χετταίοι: σύντομη σύνοψη...................................................................................17                  

5.1 Γλώσσα - Πολιτική .................................................................................................17                          

5.2 Θρησκεία................................................................................................................ 20                      

5.3 Αντιλήψεις για τον θάνατο...................................................................................23                          

5.4 Μεταλλουργία....................................................................................................... 28 

ΕΚΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ............................................................................................................                            6. Γνώριζαν οι Έλληνες τους Χετταίους;.................................................................... 30                    

6.1 Αιγαίο και Πόντος................................................................................................. 31                      

6.2 Κιλικική ‘Αχαΐα’ - Que..........................................................................................33                        

6.3 Ονοματικές και άλλες αναφορές.........................................................................37                          

6.4 Σχόλια..................................................................................................................... 38 

ΕΒΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.................................................................................................. 40                       

7. Οι Ελλαδίτες και η Μ. Ασία ..................................................................................... 40                        7.1 Κυκλαδίτες – Μινωίτες - Μυκηναίοι και η παράλια Μ. Ασία............................... 42 

                      7.1.1 Μίλητος ........................................................................................ 42                      

7.1.2 Κολοφών (Müsgebi)..................................................................................... 45                          

7.1.3 Μενεμένη (Panaztepe)................................................................................ 45                            

7.1.4 Ιασός................................................................................................................ 46                       

7.1.5 Τσεσμές........................................................................................................... 47                        

7.1.6 Κνίδος.............................................................................................................. 48                        7.1.7 Τροία................................................................................................................ 48                        7.1.8 Έφεσος........................................................................................................... 50                        

7.1.9 Μέγαρσος ........................................................................................................ 51                    

7.1.10 Κλαζομενές .................................................................................................... 51                    

7.1.11 Κιλικία .............................................................................................................53                        

7.2 Οι Αιγαίοι και η Μικρασιατική ενδοχώρα .........................................................55                        

7.2.1 Χατούσα ...........................................................................................................55                      

7.2.2 Δυτική Ανατολία – Εύξεινος Πόντος ..........................................................61                            

7.2.3 Ανατολική Ανατολία – Alişar..................................................................... 65                                

7.3 Συμπερασματικά σχόλια......................................................................................66 

ΟΓΔΟΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.................................................................................................. 70

               8. Η παρουσία των Ελλαδιτών στην Συρο -Παλαιστίνη............................ 70                          8.1 Οι απαρχές της Αιγαιακής παρουσίας............................................................... 70                            8.2 Ugarit..................................................................................................................76                            8.3. Gezer ................................................................................................................ 77

8.4 Tell Arad (Negev)................................................................................................80                          

8.5 Kumidi (Kamid el-Loz) .....................................................................................80                           

8.6 Μινωικές τοιχογραφίες........................................................................................ 82                         

8.7 Φιλισταϊκή μετανάστευση................................................................................... 84                         

8.8 Αιγαιακά κρατίδια στην Συρο – Παλαιστίνη ................................................... 86                            

8.9 Οι Φιλισταίοι κατά την ΥΕΧ............................................................................... 92                        8.10 Οι Φοίνικες και το Αιγαίο.................................................................................. 95                   

8.10.2 Acco ή Ακχώ ............................................................................................... 96                        8.10.1 Arwad ή Άραδος (Αράδην)........................................................................ 98                          8.10.3 Tell Abu Hawam........................................................................................ 98                            8.10.4 Σιδών...........................................................................................................99

8.10.5 Βύβλος.......................................................................................................102                      

8.10.6 Σάρεπτα (Sarepta)....................................................................................106                          

8.10.7 Καταληκτικά σχόλια.................................................................................106                            

8.11 Σύνοψη.........................................................................................................108 

ΕΝΝΑΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.......................................................................................................111                    9. Οι Αιγαίοι και η Ευρώπη κατά την Εποχή του Χαλκού: από τον μύθο στην (προ)ιστορία..........................................................................................................111                      

9.1 Ιβηρική ...........................................................................................................111                   

9.2 Κασσιτερίδες Νήσοι........................................................................................119                        

9.3 Σκανδιναβία ....................................................................................................125                      

9.4 Κεντρική Ευρώπη ...........................................................................................127

9.5 Mαύρη Θάλασσα (πρόσθετα στοιχεία)............................................................132                            

9.6 Η Ηρωική ιδεολογία και η Ευρωπαϊκή Κοινή Αγορά της Εποχής του Χαλκού 135                               9.7 Ex Oriente lux εναντίον Ex Occidente lux: κοινός παρονομαστής............138 

ΔΕΚΑΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ..............................................................................................149

10. Γραφή .................................................................................................................149

10.1 Αιγαιακές γραφές...............................................................................................149 

10.2 Χεττιτική γραφή.................................................................................................157  

10.3 Χεττιτική σφραγιδογλυφία ..............................................................................160 

10.4 Ο Ταρκόνδημος, ο αποδιοπομπαίος τράγος και η Ελληνική σκέψη ..........164 

10.4.1 Η τελετουργία του αποδιοπομπαίου τράγου .........................................168 

ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ................................................................................................ 177 

11. Λυκία – Κιλικία: περιφέρεια των Χετταίων ή ενδιάμεση περιοχή;..................... 177 

11.1 Λυκία......................................................................................................................177

11.2 Kizzuwatna .........................................................................................................179 

11.3 Tarhuntašša .........................................................................................................181 

ΔΩΔΕΚΑΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ...............................................................................................185 

12. Εξειδικευμένοι επαγγελματίες (η περίπτωση των θεραπευτών)......................185 

ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ........................................................................................187 

13. Ομοιότητες μεταξύ Ελλαδικής και Χεττιτικής οικοδομικής και αρχιτεκτονικής ............................................................................................................................................187 

ΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ.................................................................................193 

14. Σχολιασμός ωρισμένων θεωρούμενων ως Χεττιτικών έργων τέχνης.................193 

14.1 Γενικά....................................................................................................................193 

14.2 Ο Πρώϊμος ‘Χρυσούς Αιών’ της τρίτης χιλιετίας και η Μέση Εποχή του Χαλκού .........................................................................................................................194 

14.3 Alaca Hüyük......................................................................................................200 

14.4 Κεραμεικά Αγγεία.............................................................................................202 

14.4.1 Κάνθαροι......................................................................................................204 

14.4.2 Γρύπας........................................................................................................205 

14.5 Ρυτό τάφου IV Μυκηνών..................................................................................208 

14.6 Ο θεός της καταιγίδας.......................................................................................212 

14.7 Ρυτό Schimmel .................................................................................................. 213 

14.8 Σφίγγες................................................................................................................218 

14.9 Απόληξη – λαβή σκήπτρου από τα Μάλια .................................................. 222 

14.10 Καταληκτικά Σχόλια ...................................................................................... 223 

ΔΕΚΑΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ................................................................................ 229 

15. Συμπεράσματα.......................................................................................................... 229 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ................................................................................................................ 239 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..............................................................................................................337 

ΕΙΚΟΝΕΣ ........................................................................................................................460 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ.................................................................................................... 472 

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ......................................................................................... 474  

Σύνοψη 

Ο καθηγητής Muhly* δημοσίευσε τo 1974 άρθρο με τίτλο “The Hittites and the Aegean World”, στο περιοδικό Expedition του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ανθρωπολογίας της Pennsylvania, όπου τότε ήταν επίκουρος καθηγητής. Το άρθρο αναφέρεται στην Χεττιτική αυτοκρατορία, μία των μεγάλων δυνάμεων της περιόδου 1700-1200 π.Χ., όμως αντιμετωπίζει την ιστορική και πολιτιστική παρουσία των Αιγαίων της Εποχής του Χαλκού με υποτιμητικό τρόπο, ο οποίος δεν συνάδει με την αρχαιολογική και ιστορική πραγματικότητα. Οι υποστηριζόμενες στο άρθρο απόψεις εντάσσονται στο ρεύμα των Ανατολιστών, ήτοι εκείνων οι οποίοι υποστηρίζουν το δόγμα της από ανατολών προελεύσεως και διαδόσεως του πολιτισμού (ex oriente lux). Η παρούσα εργασία προέκυψε από την προσπάθεια ανασκευής του παραπάνω άρθρου, όμως ανεπτύχθη περαιτέρω με σκοπό να καλύψει πρόσθετες πλευρές του ίδιου θεματικού πυρήνα. Έτσι περιλαμβάνει ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, ανάδειξη στοιχείων και ερμηνευτικών σχημάτων τα οποία δεν έχουν προβληθεί επαρκώς ή δεν είναι καλώς γνωστά, ενώ, σε κάποιες περιπτώσεις, αποπειράται να παράσχει μια νέα ερμηνεία – προσέγγιση των εγειρόμενων θεμάτων. Οι Χετταίοι, εμφανισθέντες αιφνιδίως στο ιστορικό προσκήνιο κατά την Μέση Εποχή του Χαλκού, δημιούργησαν μιά ισχυρή αυτοκρατορία με πυρήνα την κεντρική Μικρά Ασία, η δε κυριαρχία και επιρροή τους κατά περιόδους επεκτείνετο και άλλοτε συρρικνούτο στην κεντρική και ανατολική Ανατολία. Ανέπτυξαν ένα αξιόλογο σύστημα διοικήσεως και γραφειοκρατίας, κατά περιόδους δε ασκούσαν αυξημένη επιρροή σε μια σειρά υποτελών κρατιδίων της ευρύτερης περιοχής. Η αυτοκρατορία συναποτελείτο από ένα μωσαϊκό φυλετικών και τοπικιστικών κοινοτήτων, οι οποίες ομιλούσαν διάφορες γλώσσες και ενεφάνιζαν σημαντική πολιτιστική διαφοροποίηση. Στα πλαίσια της εργασίας γίνεται κατ’ αρχήν αναφορά στα ίχνη των Αιγαίων στον Πόντο, την παράλια αλλά και την ηπειρωτική Μικρά Ασία, ήδη πρίν xi την εμφάνιση των Χετταίων. Ιδιαίτερα αναπτύσσονται στοιχεία σχετικά με την παρουσία και δραστηριοποίηση των Ελλαδιτών στις ακτές της Ανατολίας και την Συρο – Παλαιστίνη κατά την δεύτερη χιλιετία πρίν από την εποχή μας, ενώ γίνεται επίσης αναφορά στην επίδραση του Αιγαίου στην ανάδυση της Εποχής του Χαλκού στην Ευρώπη. Η πολιτική αλλά και άμεση στρατιωτική εμπλοκή των Μυκηναίων στις αντιπαραθέσεις της Μικράς Ασίας αναδεικνύεται με βάση Χεττιτικές γραπτές πηγές και λοιπά τεκμήρια, ενώ η πολιτιστική αλληλεπίδραση μεταξύ του Αιγαιακού χώρου και του πυρήνος της Μικράς Ασίας αποδεικνύεται ότι ολίγον μόνον υπολειπόταν αυτής με την παράλια Ανατολία.. Ιδιαίτερα σχολιάζονται καλλιτεχνικά έργα τα οποία συνήθως αποδίδονται ή, έστω, συσχετίζονται με τους Χετταίους, παρέχονται δε στοιχεία τα οποία σε άλλες περιπτώσεις ανατρέπουν την καθιερωμένη άποψη, σε άλλες δε εντοπίζουν και υπογραμμίζουν την ύπαρξη σε αυτά Αιγαιακών στοιχείων τα οποία έχουν αποσιωπηθεί! Εκτιμάται ότι η συνοπτική αυτή ανάλυση παρέχει μια περισσότερον ολοκληρωμένη και αντικειμενική εικόνα του Ελλαδικού πολιτισμού, της θέσεώς του στον κόσμο της Εποχής του Χαλκού και των επιρροών που αυτός άσκησε επί του Χεττιτικού, όπως και των επιδράσεων τις οποίες εδέχθη από αυτόν. Σε χωριστές εργασίες, αλλά στα πλαίσια της ίδιας σειράς, αναλύονται οι άλλοι μεγάλοι πολιτισμοί της εποχής: ο πολιτισμός της Βακτρίας – Μαργιανής, της κοιλάδας του Ινδού, ο Αιγυπτιακός και ο Κινεζικός, πάντα εν σχέσει με τις Ελλαδικές επιδράσεις. Ελπίζεται ότι παρέχεται έτσι μια πληρέστερη εικόνα του πολιτισμού του Αιγαίου και των σχέσεών του με τους άλλους μεγάλους σύγχρονους πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού, απηλλαγμένη - στο μέτρο του δυνατού - από προκαταλήψεις και ιδεοληψίες. 

EARLY EGYPTIAN CIVILISATION AND ITS AEGEAN AFFINITIES

 

Ο ΠΡΩΙΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ

β’ επηυξημένη έκδοση

https://archiv.ub.uni-heidelberg.de/propylaeumdok/5337/

Marsia, Platone, Dante, Giovanni di Paolo: alcune considerazioni in merito ad una miniatura dantesca, Giulio Coppola

ΜΑΡΣΥΑΣ, ΠΛΑΤΩΝ, ΔΑΝΤΗΣ: Giovanni di Paolo: ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΜΙΑ ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΔΑΝΤΗ

The aforementioned myth is well known which contrasts Silenus Marsyas, player of the aulòs, with the god Apollo citaredo: the first, collected the double flute made for the first time by Athena, but from this abandoned, is so proud of his art to challenge the god and then be defeated and skinned by him.[34]

This is the famous contrast between auletics (representedνda Marsyas) and the citarodia (under the aegis of Apollo), a dialectic that is part of the Greek reflection on the effects that music causes in the soul of the listener. In the reasoning that Socrates bases in the Republic 35, after having reviewed the various types of ἁρμονίαι (mixolidia, syntolidia, Ionic, Lydia, etc.) with the relative consequences on listeners, access to the ideal city is denied to builders and flute players as the instrument is extremely versatile and capable of creating multiple harmonies capable of upsetting souls 36. Socrates 'closure of his thinking 37 is extremely significant:

Ο προαναφερθείς γνωστός μύθος αντιπαραβάλλει τον Σιληνό Μαρσύα, παίκτη του αυλού, με τον θεό Απόλλωνα Κιθαρωδό: ο πρώτος, περισυνέλεξε τον διπλό αυλό που κατασκεύασε για πρώτη φορά η Αθηνά, αλλά χρησιμοποιώντας αυτό το εγκαταλειμμένο όργανο, είναι ιδιαίτερα υπερήφανος για την τέχνη του ώστε να προκαλέσει τον θεό, ηττώμενος όμως εν συνεχεία και υφιστάμενος την εκδορά του από αυτόν, Hdt. 7.26.3.[34].

Αυτή είναι η περίφημη αντίθεση μεταξύ των αυλητών (αντιπροσωπευομένων από τον Μαρσύα) και των κιθαρωδών (υπό την αιγίδα του Απόλλωνος), μια διαλεκτική που εντάσσεται στον ελληνικό προβληματισμό για τα αποτελέσματα που προκαλεί η μουσική στην ψυχή του ακροατή. Στο σκεπτικό που στηρίζει ο Σωκράτης στην Πολιτεία,[35] αφού εξέτασε τους διάφορους τύπους ἁρμονίας (μειξολυδική, συντονολυδική, ιωνική, λυδική κ.λπ.) με τις σχετικές συνέπειες στους ακροατές, απαγορεύεται η πρόσβαση στην ιδανική πόλη σε οικοδόμους και φλογέρας. όπως είναι το όργανο εξαιρετικά ευέλικτο και ικανό να δημιουργεί πολλαπλές αρμονίες ικανές να αναστατώνουν τις ψυχές.[36] Το κλείσιμο της σκέψεως του Σωκράτους [37] είναι εξαιρετικά σημαντικό:

Οὐδέν γε, ἦν δ᾽ ἐγώ, καινὸν ποιοῦμεν, ὦ φίλε, κρίνοντες τὸν Ἀπόλλω καὶ τὰ τοῦ Ἀπόλλωνος ὄργανα πρὸ Μαρσύου τε καὶ τῶν ἐκείνου ὀργάνων.

ήτοι:

Και δε μου φαίνεται να κάνομε και τίποτα περίεργο πράγμα, φίλε μου, αν προτιμούμε τον Απόλλωνα και τα όργανα του Απόλλωνος από τον Μαρσύα και τα όργανά του.[37a]

Σκαρίφημα παραστάσεων από κρατήρας οίνου hu με ένθετη διακόσμηση περιλαμβάνουσα αυλητή στο β' διάζωμα[900]

The traditional favor accorded to stringed instruments over wind instruments is therefore reaffirmed. In this perspective, Aristotle comes to 'interpret' in this way the particular present in the myth according to which Athena, after having invented the aulos, gets rid of it[38]: ..

Η παραδοσιακή υπεροχή που αναγνωριζόταν στα έγχορδα όργανα έναντι των πνευστών επιβεβαιώνεται εκ νέου. Σε αυτήν την προοπτική, ο Αριστοτέλης έρχεται να «ερμηνεύσει» με αυτόν τον τρόπο το ιδιαίτερο παρόν του μύθου σύμφωνα με το οποίο η Αθηνά, αφού εφηύρε τον αυλό, τον απορρίπτει, Arist. Pol. 8. 1341b:[38]

..εὐλόγως δ᾽ ἔχει καὶ τὸ περὶ τῶν αὐλῶν ὑπὸ τῶν ἀρχαίων μεμυθολογημένον. φασὶ γὰρ δὴ τὴν Ἀθηνᾶν εὑροῦσαν ἀποβαλεῖν τοὺς αὐλούς. οὐ κακῶς μὲν οὖν ἔχει φάναι καὶ διὰ τὴν ἀσχημοσύνην τοῦ προσώπου τοῦτο ποιῆσαι δυσχεράνασαν τὴν θεόν: οὐ μὴν ἀλλὰ μᾶλλον εἰκὸς ὅτι πρὸς τὴν διάνοιαν οὐθέν ἐστιν ἡ παιδεία τῆς αὐλήσεως, τῇ δὲ Ἀθηνᾷ τὴν ἐπιστήμην περιτίθεμεν καὶ τὴν τέχνην.

ήτοι

Και πράγματι υπάρχει μια λογική βάση για την ιστορία που έλεγαν οι αρχαίοι για τον αυλό. Ο μύθος λέει ότι η Αθηνά βρήκε έναν αυλό και τον πέταξε. Τώρα δεν είναι κακό στην ιστορία ότι η θεά το έκανε αυτό από ενόχληση λόγω της άσχημης παραμορφώσεως των χαρακτηριστικών της. αλλά στην πραγματικότητα είναι πιο πιθανό να οφείλεται στο ότι η εκπαίδευση στον αυλό δεν επηρεάζει την νοημοσύνη, ενώ στην Αθηνά αποδίδουμε επιστήμη και τέχνη.[38a]

It should be noted, however, that not all sources speak of a clear opposition between stringed instruments and wind instruments, that is, between Apollo and Marsyas. In fact, according to the words of Ps. Plutarch 39, Apollo would have been the inventor of both the auletics and the citarodia and confirming this there would be the news of a statue of the god in Delos holding the bow in one hand, in the other the Graces each with an instrument: the lyre, the aulòs, the syrinx. Such ἄγαλμα is also mentioned from Pausanias who attributes it to two artists, Angelione and Tetteo, active in the sixth century. B.C. 40. Between VI and V century. B.C. furthermore there are the testimonies of Pindar 41 (according to which the aulos was the invention of Athena who gave it to men) and of Corinna 42 who reports how Apollo was instructed in αὐλεῖν by Athena. In another passage, Athenaeus reports the verses of the dithyramb of Melanippides of Melo (V century BC) entitled Marsyas, in which Athena curses the flute responsible for the deformations of her face, but immediately afterwards Athenaeus quotes the replica of Telestis of Selinunte, another dithyrambograph, according to which the news of the goddess's wrath against was false the instrument: the latter, in fact, devoted to virginity and not very attentive to the care of beauty, why would she ever have to forewarn that her image of her was disfigured by the sound of the instrument 43?

Beyond these disputes which, however, suggest the liveliness of a long-standing debate between poetry and music 44, the mythical figure of Marsyas, however, does not end in the contrast with Apollo (a contrast which, as we have seen, is not even unique). In fact, the Silenus in various legends shows himself to be the depositary of an extra-ordinary knowledge that raises him well above human nature. These are the myths in which Marsyas appears linked to king Midas 45. In fact Midas already appeared in the legend already mentioned of the musical contest between Apollo and Marsyas: in some testimonies it is he who acts as judge, rashly assigning the victory to Silenus and not to the god 46. ​​According to Ovid 47 Midas would have expressed himself not in the contest between Marsyas and Apollo, but in that between Pan and the god 48, and would have provoked the ire of the son of Zeus who would have taken revenge by making him grow donkey ears 49. For our discourse, now very relevant are other details of the legend: we refer to the stories according to which King Midas would have drawn on hidden knowledge thanks to the mediation of the Silenus. The most important testimony is that of Aristotle 50: ..

Of this famous scene - later also taken up by F. Nietzsche in the Birth of Tragedy 51 - which fully expresses the pessimism of Greek thought 52, we are interested in the status of 'wise' that is here assigned to the Silenus in charge of revealing to the king not any notion, but τί ποτ 'ἐστὶ τὸ βέλτιστον τοῖς ἀνθρώποις καὶ τί τὸ πάντων αἱρετώτατον. It is no coincidence that there were those who, on the basis of an ethnographic comparison of this myth, spoke of King Midas as a "questing hero" engaged in an initiatory trial53. Regarding the 'wisdom' dimension of Marsyas, even the 4th century historian B.C. Theopompus54 reports a strange legend according to which the Silenus would have always revealed to King Midas a truth forbidden to mere mortals according to which the true earth would be found beyond the ocean55.

Beyond all that matters the song

Beyond all the questions that Theopompus' passage poses to modern interpreters (meaning and purpose of the passage, influence on subsequent authors) 56, for the purposes of our discourse it is only important to note how here too Silenus interacts with King Midas from a particular position, that of holder of superior knowledge. To what has been said must be added the information that we find in the drains of a verse from Virgil's Bucolics, in which it is stated that the Mantuan poet would have drawn from Theopompus the illustrated myth of the VI Ecloga 57. In the passage virgiliano58 Cromi and Marasilo (probably two shepherds 59) surprise Marsyas drunk in a cave and force him (together with the naiad Egle) to sing for them60. What interests us is that the Silenus - in the Virgilian myth - launches into a cosmogonic song (vv. 31 et seq.) Of Lucretian inspiration61 capable of enchanting more than the voice of Orpheus 62. If the links with the legends above appear evident reported (Marsyas surprised drunk and forced to pronounce himself), it should not be forgotten that cosmogonic chant is the prerogative of θεολόγοι such as Orpheus, Museum, Epimenides, Hesiod63, whose task is "to guide human 'cosmological' action, narrating the foundation of the order" 64. In other words, the knowledge that Silenus is in possession of is certainly not just any knowledge, but something that ensures him a position of primacy. Before closing this section, it seems appropriate to recall how according to some ancient authors Marsyas would have been the pedagogue of Dionysus as a child65, while Midas would have received initiations from Orpheus 66. Ultimately, from the examination of the data at our disposal, the figure of Marsyas cannot be 'crushed' exclusively into that of Apollo's antagonist and a symbol of a punished hubris: in fact, there are numerous testimonies that presented him as possessor of superior knowledge. . In this regard, rather than enhancing the differences between the two Marsyas to the point of thinking of two completely different characters, the position of D. Lanza appears to be shared, bringing the discrepancies back to the "very nature of the only, for us ambiguous, figure of the Silenus" 67: transgression and superior knowledge are two sides of the same coin. As we have already said, it is atopy, this moving at the same time between a divine reality and a feral one, that explains the paradoxical praise of Socrates by Alcibiades through Marsyas. Therefore, if the challenge between Marsyas and Apollo (with the consequent judgment of condemnation) is inevitably implied in the re-evaluation of Socrates by his 'school' (in common they have a process that ended badly), it is on Silenus as the holder of a exceptional knowledge that focuses the attention of Plato (as well as of the other exponents of the Socratic circle): Marsyas is put to death like Socrates, but both are able to 'transform' their listeners. The terms used by Alcibiades in this case leave no doubts in this regard. The 'fascination' of which both are capable is indicated by the technical verb κηλεῖν68 (Plat. Symp. 215c: ὁ μέν γε δι 'ὀργάνων ἐκήλει τοὺς ἀνθρώπους τῇ ἀπὸ τοῦ σότματος and the same can be used to say σόματος) state of 'possession' suffered by bystanders: κατέχεσθαι 69 and ἐκπλήσσειν 70 (ibid. 315d: ἐκπεπληγμένοι ἐσμὲν καὶ κατεχόμεθα). Even more explicitly, Alcibiade states that when you listen to Socrates the shocking effect that receives it is higher than that produced by the rites of the Coribanti (Ibid. 315E: ὅταν ὰὰρ ἀἀύΩ, πούύ μοι ύύΩ, πἢῶῶ μορρβύύνώώῶῶῶ κοεββατώώώωῶῶ τἥε ατώώώωωἥ τεε δίία πηΔᾷ κΑὶ Δάκρυα ἐκχεῖται ὑπὸ ῶῶῶῶῶῶ λόγων τῶν τούτου, ὁρῶ δὲ καὶ ἄλλους παμπόλλους τὰ αὐτὰ πάσχοντας). εὖ μὲν ἡγούμην λέγειν, τοιοῦτον δ 'οὐδὲν ἔπασχον). Therefore, if the 'initiatory' process 71 that Alcibiades could have lived thanks to the old Socrates has not been completed, it is only due to his guilty lack of constancy: instead of remaining with the master and letting himself be completely ensnared by him, Alcibiades runs away, blocking his ears as if by Sirens (ibid.316a: βίᾳ οὖν ὥσπερ ἀπὸ τῶν Σειρήνων ἐπισχόμενος τὰ ὦτα οἴχομαι φεύγν, ἵνα μὴ αὐτοῦ καθήμενος πανα τούτῳ καταγηράσω). Ultimately, the Marsyas / Socrates analogy is all played on this function of 'mediation' carried out by one and the other between a degraded reality and a divine one and in doing this Plato or, better said, the Socratic circles, recover the positive side of the Silenus.

An extraordinary ability that deserves our attention: we noted above how Plato condemned the use of aulòs precisely because it is an instrument characterized by παναρμόνιον, the ability to create multiple harmonies. Without arriving at excessively risky conclusions on the type of knowledge that Dante might have had of Greek musical theories, it seems, however, that we can say with some foundation that even he attributed particular qualities to the sound of the flute (Silenus' instrument). And this is what he explicitly states shortly after the aforementioned verses86:

https://library.oapen.org/bitstream/id/1a9beb93-9f9c-4a82-834f-4cc3ad0f8025/354650.pdf
Adagiorum chiliades, OPERA OMNIA DESIDERII ERASMI ROTERODAMI RECOGNITA ET ADNOTATIONE CRITICA INSTRVCTA NOTISQVE ILLVSTRATA

Από την διερεύνηση που διεξήχθη προέκυψε ότι στην αρχαία παράδοση η μορφή του Σιληνού Μαρσύα φαίνεται να έχει έντονα διφορούμενα χαρακτηριστικά: αφενός, η «αρνητική» φλέβα του χαρακτήρα που εμπλέκεται σε μια θανατηφόρα σύγκρουση με τον Απόλλωνα Κιθαρωδό είναι ζωτικής σημασίας και γόνιμη; αφ' ετέρου μια άλλη εξίσου παρούσα είναι η αντίθετη ερμηνεία in bono ως μια εξαιρετική μορφή προικισμένη με μιαν «άλλη» γνώση και εξαιρετικές ικανότητες. Είναι αυτή η δεύτερη προοπτική που χρησιμοποιήθηκε τον 4 αι. π.Χ. από τους κύκλους

που ασχολήθηκαν με την αποκατάσταση του Σωκράτους. Και οι δύο δυνατότητες του Μαρσύα (αρνητικό παράδειγμα τιμωρημένης ύβρεως και εικονικό υπόδειγμα «απελευθερώσεως από το κόσκινο της θνητότητας [114]»)

βρίσκουν στις αρχικές γραμμές του πρώτου κάντο του Παραδείσου του Δάντη. Ανεξάρτητα από το ποιες ακριβείς πηγές ενέπνευσαν τον Δάντη, αυτό που φαίνεται αναμφισβήτητο είναι ότι η σύγκλιση της παγανιστικής μυθικής κληρονομιάς και της χριστιανικής θρησκευτικής ερμηνείας μπορεί να εξηγήσει αυτό το διπλό όραμα, που αποδόθηκε από τον διαφωτιστή Giovanni di Paolo με τον τρόπο που είδαμε. 

111. Ad. 2201 s.v. “Sileni Alcibiadis”. After recalling the passage from the Platonic Symposium on which we have dwelt above and noting how it is all played out in the contrast between an exterior to be despised and a divine interior, the Renaissance author clearly states: An non mirificus quidam

Silenus fuit Christus?

114. Rigo 1994, p. 119.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[34]. .. στην αγορά αυτή [των Κελαινών] είναι κρεμασμένο ψηλά και το ασκί από το δέρμα του Σιληνού Μαρσύα, για τον οποίο οι Φρύγες διηγούνται πως τον έγδαρε και κρέμασε ψηλά το τομάρι του ο Απόλλων.

[35]. Pl. Resp. 398c κ.ε.

[36] .

[37]. Pl. Resp. 399e.

[37a]. https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/library/browse.html?text_id=111&page=38

[900]. Fong et al. 2013, p. 316, fig. 107, cat. no. 91. Το ορειχάλκινο αγγείο προέρχεται από τον τάφο Μ10 στο Σχολείο του Baihuatan -  Chengdu και χρονολογείται στήν πρώιμη περίοδο των Αντιμαχομένων Κρατιδίων. Η αρχική ανακοίνωση έγινε στο Wenwu 1976 (3): 43-46.

[38]. Βουλιώτη 2017 , σελ. 42.

[38a]. Το Ελληνικό κείμενο προέκυψε από το Αγγλικό κείμενο του perseus μέ μετάφραση στην Ελληνική.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://polygraphia.it/wp-content/uploads/2021/06/Marsia-Platone-Dante-Giovanni-di-Paolo.pdf?fbclid=IwAR017XptpPHVqs71HaTPRSAXzeCegC3HmVOnGHbTTNDaUm5siktNGe-iJUE

Coppola, G. 2021. "Marsia, Platone, Dante, Giovanni di Paolo: alcune considerazioni in merito ad una miniatura dantesca,"  Polygraphia 2021, n. 3, pp. 277-296.

https://scholarworks.bgsu.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=1116&context=honorsprojects

Carbone, C. 2014. "Ancient Greek Music: The Aulos and the Kithara" (Honors Projects 129, Bowling Green State University).

https://scholarworks.bgsu.edu/honorsprojects/129 

p. 12: .. yet in spite of this it was still the principal instrument chosen for religious ceremonies. 

p. 13: .. The religious use of aulos music is particularly noted in the Dionysian mystery cult.

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2238615

Van Keer, E. 2008. "Integrating Music and Religion in the Study of the Ancient Greek Aulos and Mousikè. Musical Perceptions - Past and Present. On Ethnographic Analogy and Experimental Archaeology in Music Archaeological Research. 6th Symposium of the International Study Group on Music Archaeology, 2004

https://classics-at.chs.harvard.edu/classics17-tully/

Tulley, C. 2019. "Exploring the “Flute Girls” of Ancient Greece through Multimodality," <https://classics-at.chs.harvard.edu/classics17-tully/> (1 April 2022).

https://jguaa2.journals.ekb.eg/article_6042_eb4bad8e3f35201a99ebd4aefaf08980.pdf

Dr. Marwa Abd el-Maguid el-Kady. "Aulos and Crotals in Graeco-roman Egypt," Journal of the General Union OF Arab Archaeologists (3), pp. 70-106.

https://books.google.gr/books?id=_N56Rnsm1DUC&pg=PA437&lpg=PA437&dq=religious+significance+of+ancient+aulos&source=bl&ots=Bvq_Mcit42&sig=ACfU3U0DFM-uuGdy6VHEjbzqZcLZCoUtHA&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjd5vDEl_L2AhVPsaQKHXe9CDQ4ChDoAXoECAwQAw#v=onepage&q=religious%20significance%20of%20ancient%20aulos&f=false

Zangenberg, J., H. W. Attridge, D. B. Martin, eds. 2007. Religion, Ethnicity, and Identity in Ancient Galilee: A Region in Transition, Tubingen. 

https://dspace.uowm.gr/xmlui/bitstream/handle/123456789/714/%CE%92%CE%9F%CE%A5%CE%9B%CE%99%CE%A9%CE%A4%CE%97%20%CE%A3%CE%A4%CE%A5%CE%9B%CE%99%CE%91%CE%9D%CE%97.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Βουλιώτη, Στ. 2017. "Η Εκπαίδευση των παιδιών σύμφωνα με την Αριστοτελική θεωρία" (πτυχ. Παν. Μακεδονίας).

https://books.google.gr/books?id=vJAK1qI6MVgC&printsec=frontcover&redir_esc=y#v=onepage&q=wind%20instrument&f=false

Fong, W. C., R. W. Bagley, J. F. So, M. K. Hearn, eds. 2013. The Great Bronze Age of China: An Exhibition from the People's Republic of China, Metropolitan Museum of Art. 

LYRE PLAYER SEALS

 Η ΟΜΑΔΑ  ΣΦΡΑΓΙΔΩΝ ΤΟΥ ΛΥΡΑΡΗ

Ο Franklin σε σχετική εργασία του παρέχει μιαν ολοκληρωμένη ανάγνωση ενός πολύ γνωστού αρχαιολογικού υλικού, της λεγομένης Ομάδας Σφραγίδων του Λυράρη.[1] Το άρθρο συγκεντρώνει πενήντα πέντε διαφορετικά δείγματα που δείχνουν τον Λυράρη σε δεκαεπτά διαφορετικές σκηνές και υποστηρίζει ότι αποτελούν ένα ενιαίο συνεκτικό εικονογραφικό υποσύστημα, με κάθε τύπο να παίρνει την σημασία του από τους άλλους. Προτείνεται ότι αυτό το υλικό, του οποίου η προέλευση μπορεί τώρα να τοποθετηθεί με σιγουριά στην Κιλικία του ογδόου αι. π.Χ., προσφέρει τα μέγιστα για ενδελεχείς εικονογραφικές μαρτυρίες αναφορικά με την ύπαρξη μιάς θείας λύρας, μορφής που είναι γνωστή τόσον από τον Kinnaru, ήτοι την θεοποιημένη λύρα της Ουγκαρίτ της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όσον και από τον Κινύρα της Κύπρου, τους οποίους ένα σύνολο παραδόσεων συνδέει με την Κιλικία και την Συρία.

Ομοίωμα ιερού με χορευτές & λυράρη[2]

Την σχετική σύλληψη ο ίδιος συγγραφέας εντάσσει στην λεγομένη Μουσική Κοινή, συνιστώσα υπαρκτή ήδη από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού, θεωρεί δε ως Ελληνικά αντίστοιχα του 'ήρωος λύρας' και μάλιστα όψιμα (?!) πρόσωπα όπως οι Ορφεύς, Αμφίων, Κάδμος και Λίνος, τους οποίους θεωρεί ως αρχαϊκές επιβιώσεις της Μυκηναϊκής τελετουργίας-ποιητικής.[3] Άλλωστε αναφορά στον Κινύρα φαίνεται ότι πιστοποιείται και σε πινακίδες της Γραμμικής Β από την Πύλο (PY Qa 1301, PY Vn 865)![4] παρέχοντας στην ίδια σύλληψη μεγάλο ιστορικό βάθος και στον Ελλαδικό χώρο.

Οι σφραγίδες της ομάδος εκτιμάται ότι αποτελούν έργα ενός και του αυτού εργαστηρίου του ογδόου αι. π.Χ.,[5] ανευρίσκονται δε στην Ρόδο (περί τα 45 τεμάχια στην Ιαλυσό, Κάμειρο & Λίνδο),[6] την Ταρσό & εν γένει την Κιλικία, την Συρία, Φοινίκη, Κύπρο και την ηπειρωτική Ελλάδα,[7] τις Πιθηκούσες (περίπου 100),[8] ενώ το πλέον ακραίο γεωγραφικώς δείγμα προέρχεται από την Huelva![9]

Θέσεις ευρέσεως τεκμηρίων της Ομάδος του Λυράρη[10a]

Θέσεις ευρέσεως τεκμηρίων της Ομάδος του Λυράρη[10b]

Αξιοσημείωτο είναι ότι, όπως ανεφέρθη, από σειρά ερευνητών το εργαστήριο τοποθετείται στην Κιλικική 'Αχαΐα’ - Que/Hiyawa και μάλιστα επί βασιλείας του Urikki - Ρακίου,[11] ενώ σε κάποιες σφραγίδες αναγνωρίζονται πιθανώς Ελληνικά θέματα,[12] ή Ελληνικά ονόματα.[13] Μάλιστα η λύρα η παριστώμενη στην ομάδα σφραγίδων είναι συχνά του Αιγαιακού τύπου,[14] γεγονός όχι μοναδικό και για την ευρύτερη εικονογραφία της περιοχής περί το Karatepe. Η υπόθεση για την ύπαρξη του εργαστηρίου στην Κιλικική Αχαΐα ενισχύεται από το γεγονός ότι πλείστες σφραγίδες της ομάδας είναι κατασκευασμένες από σκούρο κόκκινο ή πρασινωπό σερπεντίνη, πέτρωμα το οποίο αφθονεί στην περιοχή.[15]

Κρατικές οντότητες κατά τον όγδοο αι. π.Χ. στην Κιλικία, Σύρο - Παλαιστίνη[16]

Αναφορικά με τα Ορφικά κείμενα σημειώνουμε ότι κατά την Μαραβέγια[17]: 

οι ιδέες τους προέρχονται από αρχαιότερο παρελθόν (περ. 14ος αι. π.Χ.) από την πρώτη ταξινόμηση και επίσημη ομαδοποίηση τους (6ος αι. π.Χ.).

Τήν χρονολόγηση τοῦ Κ. Χασάπη ότι ο Ορφεύς έδρασε τουλάχιστον κατα τα μέσα της δευτέρας χιλιετίας π.Χ. ἀναφέρει ἡ ἀρχαιολόγος Ἔφη Πουλάκη-Παντερμαλῆ, σημειώνοντας μάλιστα ὅτι 'καί τό Πάριο Χρονικό χρονολογεῖ τόν Ὀρφέα γύρω στό 1400 (π.Χ.)'.[18] 

Εγχάρακτος σκαραβαίος της Ομάδος του Λυράρη[19]

Αξιοσημείωτο είναι εν προκειμένω ότι η πολιτική οντότης της Que/Hiyawa μαρτυρεί την ιδιαίτερη σχέση του Αιγαίου με την Κιλικία όπως επιβεβαιώθηκε με την ανακάλυψη και ανάγνωση των δύο δίγλωσσων πινακίδων του Cinekoy και Karatepe. Οι παραπάνω λίθινες επιγραφές αναφέρονται στην ύπαρξη στην Κιλικία του 9ου-8ου αιώνος π.Χ. κρατιδίου το οποίο οι Ασσύριοι αποκαλούσαν Quwê ή Que στην δε Λουβιανή ιερογλυφική αποδιδόταν ως Hiyawa,[19] με αμφότερες τις ονοματικές εκδοχές να συσχετίζονται σαφώς με τον όρο Ahhiyawa, χρησιμοποιούμενο από τους Χετταίους για τους Αχαιούς![21]

Στις λίθινες αυτές στήλες ο ηγεμών αποκαλείται βασιλεύς των Δαναών[22] (στην Φοινικική: DNNYM), ενώ η βασιλική δυναστεία του κρατιδίου διακηρύσσεται ότι έλκει την καταγωγή της από τον Μόψο (M-p-š στα Φοινικικά και Mukšuš στα Λουβιανά), παρέχοντας έτσι πρόσθετο έδαφος για συσχετίσεις με το Αιγαίο,[23] του οποίου η επιρροή αναγνωρίζεται ως εξέχουσα επί του κρατιδίου τουλάχιστον κατά την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου.[24] Η επικράτεια της ανωτέρω πολιτικής οντότητος φαίνεται χονδρικά να ταυτίζεται με της Kizzuwatna,[25] αυτή δε η χώρα των Αδάνων αποκαλούμενη και *Hwa (ή Kawa, Qawe, Quwe, Que, Hiyawa ή Hume) αναφέρεται ήδη στην συνθήκη  του Šunaššura με τον Tuthaliya I/II (CTH 41), με την οποία η χώρα κατέστη και πάλι υποτελής των Χετταίων.[26] Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά την Ασσυριακή περίοδο ο Tiglat-Pilesers III (‎745–727 π.Χ.) θα στραφεί κατά αυτού του Ελληνικής συσχετίσεως πολυεθνικού κρατιδίου της Qwe ή Κιλικικής Αχαΐας,[27] με τους ηττηθέντες Έλληνες να προβαίνουν στην συνέχεια σε επιθετικές επιχειρήσεις διά θαλάσσης εναντίον του, απειλώντας την Τύρο και άλλες παράλιες θέσεις της Συρο – Παλαιστίνης ελεγχόμενες από την Ασσυρία. Από την ίδια περίοδο παρέχονται επίσης ενδείξεις για την ύπαρξη Ιωνικού οικισμού στην Ασσυριακή επικράτεια.[28] Τεκμήρια επαφών, και μάλιστα συγκρουσιακών, υπάρχουν και κατά την ακολουθήσασα περίοδο του Sargon II, αξιοσημείωτη δε είναι εδώ αναφερόμενη Ιωνική εξέγερση στην Άζωτο - Ashdod κ.λπ.[29] Οι επαφές των Ασσυρίων με τους Έλληνες συνεχίστηκαν καθόλη την διάρκεια της Ασσυριακής αυτοκρατορίας,[30] ιδιαίτερα δε κατά την βασιλεία του Nabonidus - τελευταίου βασιλέως της νέο – Βαβυλωνιακής περιόδου (556 - 539 π.Χ.) – φαίνεται ότι Έλληνες τον υπηρέτησαν ως μισθοφόροι, μερικοί δε δραστηριοποιήθηκαν με εξέχουσες θέσεις στα ανάκτορά του στην Tayma της ΒΔ Αραβίας,[31] όπου ο μονάρχης κατέλυσε επί δέκα περίπου χρόνια.[32]  

Διακοσμημένο Φιλισταϊκό αγγείο πόσεως με λυράρη[33]

Όμως ο Κινύρας εμφανίζεταιστην Κύπρο της πρώτης χιλιετίας να αναλαμβάνει συχνά και άλλες εξωμουσικές ιδιότητες, ενώ σχετικοί υπαινιγμοί παρέχονται και από τις πινακίδες της Πύλου.[34] Πράγματι από τον J. P. Brown και άλλους έχει υποστηριχθεί η συγχώνευση του θεού της λύρας με τον Kothar, θεό των τεχνών.[35]  

Σε ιερατικά κείμενα της Ευαγορίτιδος (Ugarit) ο θεός Kothar, με τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά του Ηφαίστου, εμφανίζεται ως διαθέτων την έδρα του στην Κάτω Αίγυπτο (Μέμφιδα) και τον θρόνο του στην Caphtor (Κρήτη ή Κάτω Αίγυπτο;),[36] χωρίς να είναι σαφές εάν πρόκειται για το ίδιο μέρος ή, απλώς, για διαφορετικά μεν αλλά με έντονη και στενή συσχέτιση. Επί του θέματος άλλοι μελετητές ομιλούν για ασάφεια της Ευαγοριτικής φιλολογίας,[37] άλλοι ερμηνεύουν ελεύθερα ότι ο θεός ευρίσκεται στην έδρα του τόσον στην Κρήτη όσον και στην Αίγυπτο, ήτοι στα δύο σημαντικότερα κέντρα της τέχνης και τεχνολογίας της εποχής,[38] ενώ άλλη άποψη αποδίδει την διπλή κατοικία του θεού στο γεγονός ότι το εμπόριο μετάλλου και τεχνολογικών προϊόντων εν γένει πρός την Ugarit είχε προέλευση τόσον από την Κρήτη όσον και από την Αίγυπτο (!).[39] 

Σημειώνεται εδώ ότι ο μυθικός κύκλος του Βάαλ, από όπου οι αναφορές στον Kothar, χρονολογείται περί τις αρχές του 14ου αιώνος, περίοδο κατά την οποία στην Ευαγορίτιδα (Ugarit) εβασίλευε ο Έλλην Niqmaddu II ή Νικομήδης.[40] Άλλωστε ο Αιγύπτιος θεός Ptah αναγνωρίζεται ως ανάλογος του Ηφαίστου (ή και του Δαιδάλου) και βεβαίως του Kothar.[41]

Σφραγίδες του Λυράρη από διάφορες θέσεις[42]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Franklin 2015.
[2]. Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, fig. 18. Louvre AO 22.221.
[3]. Franklin 2006, p. 39.
[4]. Κονιδάρης 2020, σελ. 318, σημ. 1352; Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, pp. 47, 274, 429, 431, 432, n. 42 .
[5]. Franklin 2015, p. 406, n. 10.
[6]. Dominguez 2017, p. 222, n. 80.
[7]. Franklin 2015, pp. 406-407.
[8]. Dominguez 2017, p. 222, n. 79.
[9]. Dominguez 2017, p. 221, n. 76.
[10a]. Scardina 2010, fig. 1.
[10b]. Serrano et al. 2012, fig. 1.
[11]. Poncy et al. 2001, p. 11; Franklin 2015, p. 408, n. 21; Κονιδάρης 2016, σελ. 78, σημ. 48; Κονιδάρης 2020, σελ. 56, σημ. 138. Όμως ο Mikrakis αποδίδει τα τεκμήρια σε Φοινικικό εργασήριο εγκατεσημένο στην Κύπρο (Mikrakis 2015, p. 849).

[12]. Poncy et al. 2001, p. 16, cat. nr. 51.
[13]. Poncy et al. 2001, pp. 18-19, cat. nr. 79.
[14]. Franklin 2015, p. 408; Winter 1979, p. 120, n. 21; Porada 1956, p. 204. Πάντως στο Karatepe, όπου ως γνωστόν πιστοποιείται το όνομα του Μόψου, μάντη της ελληνικής μυθολογίας, παρουσιάζεται μουσική σκηνή στην οποία Αιγαιοπελαγίτικα και δυτικοσημιτικά υποδείγματα παρίστανται δίπλα-δίπλα στο ίδιο ανάγλυφο .. (Franklin 2006, p. 45).[15]. Poncy et al. 2001, p. 11.
[16]. ASOR, MID000032 – Download Image, <https://www.asor.org/resources/photo-collection/maps/mid000032>.
[17]. Maravelia 2019, p. 35, 42, n. 14.
[18]. Πουλάκη Παντερμαλή 2022.
[19]. Εγχάρακτος σκαραβαίος της Ομάδος του Λυράρη του δευτέρου ημίσεως του ογδόου αι. π.Χ. (Getty Museum Collection 85.AN.370.3).
[20]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 124.
[21]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 125.
[22]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 126. Ο όρος απαντά επίσης στην επιστολή Αμάρνα ΕΑ 151, στην Ακκαδική (KBo 28.25), καθώς και σε Αιγυπτιακά κείμενα (d3-jnjw-n3 ή or d3-jnjw), ως όνομα φύλου των Ανθρώπων της Θάλασσας (Oreshko 2018, pp. 30-31).
in Egyptian texts as one of the “Sea Peoples”, on the other)
[23]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 127.
[24]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 128.
[25]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 129.
[26]. Κονιδάρης 2020, σελ. 52-53, σημ. 130.
[27]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 193.
[28]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 194.
[29]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 195.
[30]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 196.
[31]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 197.
[32]. Κονιδάρης 2021, σελ. 48, σημ. 198.
[33]. Keel 1994, p. 32. Body Beer Jug Philistine, Painted, Iron I, Megiddo, Procession of animals and a bearded man holding a lyre "Orpheus Jug", <https://www.antiquities.org.il/t/item_en.aspx?CurrentPageKey=927>.
[34]. Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, p. 443.
[35], Franklin, Heimpel, Fawkes 2015, p. 443.
[36]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_6.
[37]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_7.
[38]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_8
[39]. Κονιδάρης 2022, σελ. 6, σημ. 2_6.
[40]. Κονιδάρης 2022, σελ. 13, σημ. 2_37.
[41]. Κονιδάρης 2022, σελ. 13, σημ. 2_38.
[42]. Serrano, Gonzalez de Canales, Llompart and Montano 2012, fig. 7.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.academia.edu/7860988/_Lyre_Gods_of_the_Bronze_Age_Musical_Koine_The_Journal_of_Ancient_Near_Eastern_Religions_6_2_2006_39_70
Franklin J. C. 2006. “Lyre Gods of the Bronze Age Musical Koine”, Journal of Ancient Near Eastern Religions 6 (2), 2006, pp. 39–70.

https://www.persee.fr/doc/gaia_1287-3349_2015_num_18_1_1676
Franklin, J. C. 2015. "THEIOS AOIDOS. A New Reading of the Lyre-Player Group of Seals," Gaia : revue interdisciplinaire sur la Grèce Archaïque 18, pp. 405-418.

Franklin, J. C. 2016. Kinyras: The Divine Lyre (Hellenic Studies Series 70), Washington, DC: Center for Hellenic Studies. http://nrs.harvard.edu/urn-3:hul.

https://www.academia.edu/12968837/Kinyras_The_Divine_Lyre_Hellenic_Studies_70_Full_electronic_text
Franklin, J. C., W. Heimpel, G. Fawkes. 2015. Kinyras: The Divine Lyre (Hellenic Studies 70), Washington.

https://www.academia.edu/38803499/Eckhard_Siemer_Der_hethitisch_mykenische_Zinnhandel_in_Europa_und_der_Untergang_ihrer_Reiche_1430_1130_BC_sowie_Vincent_von_Beauvais_De_plumbo

Siemer, E. 2019. Der hethitisch-mykenische Zinnhandel in Europa und der Untergang ihrer Reiche (1430 - 1130 BC), Oldenburg.

https://bora.uib.no/bora-xmlui/bitstream/handle/1956/24180/Dominguez.pdf?sequence=1&isAllowed=y

https://www.academia.edu/33646146/Introduction_AN_ISLAND_BETWEEN_TWO_WORLDS_The_Archaeology_of_Euboea_from_Prehistoric_to_Byzantine_Times_PAPERS_AND_MONOGRAPHS_FROM_THE_NORWEGIAN_INSTITUTE_AT_ATHENS

Dominguez, A. J. 2017. "Euboeans in the Far West? New data and interpretations," in Papers and Monographs from the Norwegian Institute at Athens 6. An Island between two Worlds. The  Archaeology of Euboea from Prehistoric to Byzantine Times, ed. Ž. Tankosić, F. Mavridis, and M. Kosma, pp. 216-234.

https://www.academia.edu/4777525/I_sigilli_del_Lyre_Player_Group_Tracce_di_archeologia_musicale_tra_l_Etruria_e_il_Mediterraneo_orientale

Scardina, P. 2010. "I sigilli del Lyre Player Group. Tracce di archeologia musicale tra l’Etruria e il Mediterraneo orientale,"  La Musica in Etruria, ed. E. Li Castro, Tarquinia, pp. 67-78.

https://www.persee.fr/docAsPDF/anata_1018-1946_2001_num_9_1_954.pdf

Poncy, H., O. Casabonne, J. De Vos, M. Egetmeyer, R. Lebrun, A. Lemaire. 2001. "Sceaux du musée

d'Adana. Groupe du "Joueur de lyre" (VIIIe siècle av. J.-C) - Sceaux en verre et cachets anépigraphes d'époque achéménide - Scaraboïdes inscrits - Scarabées et sceaux égyptisants," Anatolia Antiqua 9, pp. 9-37.

Κονιδάρης, Δ. 2020. Οι Χετταίοι και ο κόσμος του Αιγαίου, Αθήνα.

Κονιδάρης, Δ. 2021. Ιστορία των θετικών τεχνών και επιστημών κατά την Αρχαιότητα: αποσιώπηση και μεροληψία, Αθήνα.

 

Κονιδάρης, Δ. 2022. Ο πρώιμος Αιγυπτιακός πολιτισμός και οι αλληλεπιδράσεις με το Αιγαίο (β' έκδ.), Αθήνα.

https://cdf05b7c-944f-4b1c-8ea3-e8ad720b7353.filesusr.com/ugd/f5bc9f_feb8159ea21b44d982a359d46c77cc2f.pdf?fbclid=IwAR0OpLCFIKty5eHeGtBCZzBhxjuSaRbxOdvyJmKi2L7DAQdr7zqe3vdFs7I

Maravelia, A. 2019. "The Conception of the Cosmic Egg (Swḥt) in the ancient Egyptian and in the Orphic cosmovision," Shodoznavstvo 83, pp. 25–52. 

https://www.leivithrapark.gr/%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B2%CE%B7%CE%B8%CF%81%CE%B1/%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CF%82-%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B2%CE%AE%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD/?fbclid=IwAR2LPaFCSjilHYY_yZ0-CRfrO1oKf9uTOErFFO8aZ6NV_HQ7vTFgOZuHrjI

Πουλάκη Παντερμαλή, Ε. . "Μύθος Λειβήθρων," Ἰστότοπος: Πάρκο Λειβήθρων, <https://www.leivithrapark.gr/%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B2%CE%B7%CE%B8%CF%81%CE%B1/%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CF%82-%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B2%CE%AE%CE%B8%CF%81%CF%89%CE%BD/?fbclid=IwAR2LPaFCSjilHYY_yZ0-CRfrO1oKf9uTOErFFO8aZ6NV_HQ7vTFgOZuHrjI> (5 Μαίου 2022).

https://www.academia.edu/4669096/SCARABOID_SEAL_OF_THE_LYRE_PLAYER_GROUP_AT_THE_HUELVA_MUSEUM_By_L_Serrano_F_Gonz%C3%A1lez_de_Canales_J_Llompart_and_A_Monta%C3%B1o

Serrano, L., F. Gonzalez de Canales, J. Llompart and A. Montano. 2012. "Scaraboid seal of the “Lyre-Player Group” at the Huelva Museum," Actas do V Encontro de Arqueologia do Sudoeste Peninsular,  Almodôvar: Digital Edition, pp. 279-288. 

https://www.jstor.org/stable/27926332
Keel, O. 1994. "Philistine 'Anchor' Seals," Israel Exploration Journal 44 (1/2), pp. 21-35. 

https://www.academia.edu/1785302/Cross_cultural_interaction_in_the_Eastern_Mediterranean_during_the_Early_Iron_Age_A_View_from_Seal_Engraving_with_Special_Reference_to_the_Lyre_Player_Group

Mikrakis, M. 2015. "Cross-cultural interaction in the Eastern Mediterranean during the Early Iron Age: A View from Seal Engraving, with Special Reference to the Lyre-Player Group," in Nostoi, ed. N. Stambolidis, C. Maner, K. Kopanias, pp. 849-871.

https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/18001/Ahhiyawa_and_Danu_na_Greek_ethnic_groups.pdf?sequence=1

Oreshko, R. 2018. "Ahhiyawa - Danu(na). Aegean ethnic groups in the Eastern Mediterranean in the Light of Old and New Hieroglyphic-Luwian Evidence," in Change, Continuity, and Connectivity. North-Eastern Mediterranean at the turn of the Bronze Age and in the early Iron Age, ed. Ł. Niesiołowski-Spanò and M. Węcowski, Wiesbaden, pp. 23-56.

Porada, E. 1956. "A Lyre-Player from Tarsus and his Relations,: in The Aegean and the Near East: Studies presented to Hetty Goldman, ed. S. Weinberg, Locus Valley, pp. 185-211.

https://doi.org/10.2307/3642735

Winter, I. J. 1979. “On the Problems of Karatepe: The Reliefs and Their Context,” AnatSt 29, pp. 115-151.

https://www.academia.edu/1785302/Cross_cultural_interaction_in_the_Eastern_Mediterranean_during_the_Early_Iron_Age_A_View_from_Seal_Engraving_with_Special_Reference_to_the_Lyre_Player_Group

https://www.aegeussociety.org/en/new_book/nostoi-indigenous-culture-migration-and-integration-in-the-aegean-islands-and-western-anatolia-during-the-late-bronze-and-early-iron-age/

Mikrakis, M. 2015. "Cross-cultural interaction in the Eastern Mediterranean during the Early Iron Age: A View from Seal Engraving, with Special Reference to the Lyre-Player Group," in Nostoi. Indigenous Culture, Migration and Integration in the Aegean Islands and Western Anatolia during the Late Bronze and Early Iron Age, ed. Stampolidis, N. Chr., Ç. Maner & K. Kopaniaspp. 849-870.

DOI: 10.13140/RG.2.2.17362.22724

ΠΛΕΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ - ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ: 261123