ΧΡΥΣΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΟΥ VANI ΚΑΙ ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΕΝΗ ΚΟΛΧΙΔΑ (ΓΕΩΡΓΙΑ)
Μωσαϊκό από την Ζάλισσα που απεικονίζει την Αριάδνη και τον Διόνυσο[0]
Golden graves[1]
Archaeological evidence has shown that Vani was in existence from at least the 8th century BC. The twenty-eight graves discovered thus far are from a later period, about 450-250 BC, when Vani was at the height of its prosperity. In the richest of these graves, a vast array of objects was buried with the deceased - from large quantities of locally produced gold jewellery to exotic imports from both western and eastern neighbours.
Of the twenty-eight graves excavated to date, only four (Graves 6, 7, 8 and 11), date to the earliest period (450-350 BC). All four were surrounded by habitation layers. It seems therefore that the dead were buried within or in the vicinity of their homes (a practice held in common with their Near Eastern neighbours). Unlike in the Greek world, where the deceased were buried outside the city limits.
The graves themselves were cut into the bedrock and covered with mounds of pebbles. The discovery of iron nails in some graves has raised the possibility that some sort of wooden constructions were set into the pits, serving as containers for the remains. Both single and group burials have been discovered.
Ορειχάλκινη Ελληνική επιγραφή από το Vani[3]
Grave 6, About 400-350 BC
Grave 6 was excavated in 1961 and found to contain the body of a young woman between twenty and thirty years old. She was buried with precious gold jewellery and a rich array of grave goods. Many of these highlight Vani’s interactions with Greece and the Near East, including glassware which was probably made on the island of Rhodes and a pectoral of Persian origin, which had been modified later in Colchis. In contrast, the grave contained distinctively Colchian jewellery in the form of so-called temple ornaments (decorative elements which were suspended from a diadem in such a way that they fell on either side of the wearer’s head, next to the temples). The temple ornaments in this grave are decorated with figures of horsemen.
This is the only grave in this exhibition that shows no trace of secondary burials.
Glass Amphoriskos, GNM: 11-974:4
Glass Kohl Tube, GNM: 11-974:51
Glass Oinoichoe, GNM: 11-974:50
Glass Amphoriskos, GNM: 11-974:487
Grave 9, About 330-300 BC
The objects found in this tomb, including armour, suggest that it belonged to a warrior. It was found during excavations on the central terrace at Vani in 1969.
The burial consisted of a rectangular pit with a north-south orientation, cut into bedrock and overlaid by a small stone mound. The grave owner lay in the centre while two servants and a dog, who seem to have been sacrificed, lay on a raised platform along the southern wall. There had originally been a wooden structure of some sort inside the grave, which had disintegrated in the damp soil.
The main pit contained fifty-three spearheads and two daggers, as well as an iron shield and arrowheads made of bronze and iron. Near the main body there were two deliberately arranged groups of arrowheads, which may originally have been in a wooden or leather arrow case; a fragment of sheet bronze with repoussé decoration may be part of this.
The dead warrior wore bronze leg armour and a variety of personal adornments made of silver and gold, including a bracelet with an inscription in Greek that reads Δεδατος (Dedatos), which may have been his name. Near his head lay a single openwork temple ornament.
Several objects found in the burial had been imported into Colchis, where there is evidence of increased Greek influence by this period. The inclusion of a coin found by the warrior’s mouth, which was probably placed there to enable him to pay Charon, the ferryman of Greek mythology, to allow him to cross over to the underworld.
Whetstone, Stone and Gold, GNM: 10-975:8
Gold Coin of Philip II of Macedon, GNM: 14646
Three Amphorae, Solokha-type (Scythian), GNM: 10-975:21
Colchian Amphora, GNM: 10-975:23
Grave 11, About 460-430 BC
This tomb was found on the central terrace at Vani and excavated in 1969. It consisted of a rectangular pit, cut into the bedrock and covered over with a mound of pebbles. A series of iron nails found there suggests that there was originally some kind of wooden structure inside. Four skeletons were found in the grave. The main tomb owner was a woman and she can be identified by the richness of the jewellery and other adornments she wore. The skeleton of a horse was found outside the wooden structure.
The woman’s body was adorned with gold and silver jewellery and her garments had also been decorated with valuable ornaments. A shroud, decorated with gold bosses, lay over her body and a large amount of silver jewellery had been placed by her right side. A striking number of valuable imported objects were placed in the grave around her head, including several from Attica (Greece) and others showing influence of Persian art. These demonstrate the extent of Vani’s contact with the world beyond the Black Sea at this time and reflect a taste for luxury wares imported from the West.
The other three skeletons are thought to be the remains of servants. Although they also wore gold jewellery, there were far less richly adorned than the main tomb owner.
Gilded Silver Kylix, GNM: 10-973:99 Small Silver Kylix, GNM: 10:973:100 Silver Situla with Animals and Base Decorated in Lotus Patterns, GNM: 10:975:102 Silver Beads with Granulation, GNM: 10-975:84
Μεταλλικός κύλιξ[7]
Grave 24, About 350-300 BCGrave 24, excavated in 2004, was situated near a sanctuary on the eastern part of the upper terrace. It was in the form of a rectangular pit, covered by a pebble mound, with a platform of rough sandstone running along the pit’s south wall. The presence of iron nails indicates the existence of some kind of wooden structure, now rotted away. There had been some damage to the grave in the past caused by the cutting of a channel and the construction of a wall in the northeast corner.
The grave seems to have contained five individuals and a horse. The main tomb owner lay in the middle of the grave. He or she wore a great quantity of gold jewellery, a robe covered with gold appliqués and a shroud decorated with brightly colour glass and gold beads, as well as an elaborate headdress, consisting of an openwork decorative element, eight appliqués in the form of stylized griffins, a forehead band and other ornaments. A silver coin lay close to the head.
The tomb owner also wore at least three necklaces and numerous pendants, and his or her body seems to have worn a garment decorated with faience and jet beads. Several rings, made of gold, silver and iron were found near the right wrist. The dead person’s clothing was also lavishly embellished with gold elements, including appliqués in the shapes of eagles and ducks, and a large circular gold brooch.
The remaining four bodies also wore jewellery, but it was made of silver, iron, bronze, glass, faience and carnelian rather than gold.
Ελληνιστικός ορειχάλκινος κορμός[9]
Metal working[10]
In antiquity, Colchis was described by commentators as “rich in gold” (πολύχρυσος), a label long thought to have been due to the wealth of gold mines in the area. However, the excavations of ancient Colchian sites (especially Vani) have brought to light many beautifully-wrought examples of the goldsmith’s art that have challenged previous views, and show that ancient Colchis was rich in craftsmanship as well as raw materials.
The ready availability of precious metals (gold and silver) was a driving force in Colchian gold working. Other factors include a long-standing tradition of artistic metalworking, as well as cultural and economic contacts with the Hellenic and Near Eastern worlds.
Three chronological stages of stylistic development in gold working have been identified as a result of the Vani excavations: a) about 500 BC – 350 BC; b) about 350 BC – 300 BC; c) about 300 BC – 1 BC.
The graves at Vani have yielded many examples of gold work from the earliest chronological phase. The gold diadems with fighting animal scenes from graves 6 and 11 (Cases 13 and 20 respectively) are typical of this period. This style of diadem is confined to the territory of Colchis, but the fighting animal scenes clearly show the influence of Near Eastern as well as Greek art.
Colchian gold work changed greatly during the second half of the 4th century BC. The earlier diadems with rhomboid plaques disappeared to be replaced by new forms, such as the diadem made up of pendants in the form of horsemen, birds, beads and tubes from grave 9 (see Case 11). However, despite the changes in style, the imagery still has much in common with older engraved representations, such as the Colchian axe from the 8th century BC displayed in Case 1.
The most dramatic changes in the goldsmith’s art occurred in period (c), with the introduction of new artistic trends from throughout the Hellenistic world. A new style of gold working emerged in this period incorporating ideas such as polychromy, dynamism and an increased ornateness. This was sometimes used in imitation of Hellenistic styles, but despite this the objects always retained a distinctive Colchian character.
Αττικός μελαμόρφος από το Pichvnari (Κολχίδα) με αφιέρωση στον ΔΙΟΝΥΣΙΟΝ ΛΕΩΔΑΜΑΝΤΟΣ
Viticulture[20]
Wine production and consumption have held an important place in Georgian culture and history for centuries. Jars dating to the 6th millennium BC have been discovered at Shulaveri in south eastern Georgia, with the residue of wine still preserved on their inner surfaces. These provide some of the earliest evidence of the consumption of wine in ancient societies. Grape pips dating from the 7th to the 5th millennium BC found at the same site also suggest the very early cultivation of vineyards in ancient Georgia. Both locally produced and imported vessels were found in the graves at Vani; often side by side within the same grave. The inclusion of an imported vessel in a burial would indicate the wealth and status of the deceased. Imports such as Attic kantharoi (drinking vessels) provide evidence of active commerce with mainland Greece; while silver vessels, such as situlae (buckets) and phialai (shallow drinking cups), show a strong stylistic connection from Persia. These vessels were often also made of precious materials, such as gold and silver. Objects of this kind, found in graves, provide valuable information about local wine drinking practices. For example, the absence of larger containers, such as kraters, commonly used for mixing wine with water, suggests that wine was served in the Persian, rather than the Greek, manner; undiluted and in smaller situlae. Wine vessels were also found in religious contexts at Vani. Examples include amphorae found in a small sanctuary near the city gate and in the sanctuary dedicated to viticulture and (by the Hellenistic period) to Dionysos.
Μυκηναικές (?) οφθαλμόσχημες χάνδρες από το Pichvnari (Κολχίς),[30] Eye beads, Pichvnari.jpg
Ελληνικό κιονόκρανο (Otar Lordkipanidze Vani Archeological Museum)[35]
Μαρμάρινο κορινθιακό κιονόκρανο από την Θόλο[40]
Appliqué of a Pan: bronze, second half of the 2nd century BC, probably imported from Asia Minor. IMAGE: Georgian National Museum.[45]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[0]. Chologauri 2021, fig. 18. Την πόλη Ζάλισσα (Zalissa), αναφέρει ο Κλαύδιος Πτολεμαίος, ως μια από τις κύριες πόλεις του αρχαίου γεωργιανού Βασιλείου της Ιβηρίας (Γεωγραφική Υφήγησις, (§ 10, 3), <"Ariadne and Dionysus", a floor mosaic from Dzalisi, Georgia>.
[1]. <https://golden-fleece.fitzmuseum.cam.ac.uk/explore/golden-graves>.
[3]. Tsetskhaldze 1994, fig. 11.
[7]. Sideris, A. 2021, p. 26, fig. 216a, b. Two of the silver kylikes have been found together
in the rich female burial of grave 11 in Vani, Georgia. The larger one has a
relatively deep bowl with an almost straight lip distinguishable by an incision
on the outside and by a ridge on the interior of the bowl. Its slightly conical
stem widens to a discoid base, decorated on its edge with a row of beads.
The U-shaped handles are curved upwards and their attachments consist
of a series of gilded tongues disposed like a rosette around the root of each
shaft of the grip (FIG. 216.a).2
The second Vani exemplar is somewhat smaller,
with a shorter stem/foot, but with longer handles rising above the rim. Their
attachments, similar to those of the first cup, are less carefully executed.
The discoid base of the foot has a slightly raised and plain edge. The wide
concave lip of the cup forms a sharp carination with the convex-profiled
bottom of the bowl.3
They are considered Attic imports and have been
assigned different dates between the end of the first quarter to the middle
of the 5th century BC.4 Another silver exemplar comes from ancient Colchis, today’s Georgia. It has been found in Sairkhe (FIG. 216.b); its shape, although
shallower, is closer to the first Vani cup.5
[9]. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Van_bronze_Torso.jpg/330px-Van_bronze_Torso.jpg.
[10]. <https://golden-fleece.fitzmuseum.cam.ac.uk/explore/metal-working>.
[20]. <https://golden-fleece.fitzmuseum.cam.ac.uk/explore/Viticulture>.
[30]. Eye beads, Pichvnari.jpg.
[35].
https://www.facebook.com/pages/Vani/109601609066082?__cft__[0]=AZUAHO8OeM_vK8-Kn_gRXW0GYkNpBmEqfBUh4RJWQqThS5-KcSUYm_G9we2rK9Zc3sN7G_syaqGshO78I7Q6FkHUEuLAY-ijm3MivCwiWH-8X6bS-UEnhPSUY6j5ns9qboP3SgCjfrpMh6S1QlwRX6kql6ZGM5fJ8Kd1LvaJAGJ7-CrLwE9grO-w7Ajd8gIlBJc&__tn__=%2CP-R
[40]. https://www.searchculture.gr/aggregator/edm/TAPA/000054-11631_17384
[45]. https://the-past.com/review/museum/georgias-treasures-from-the-land-of-the-golden-fleece/
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
From the Land of the Golden Fleece, The Fitzwilliam Museum, Cambridge, <> (17 December 2021).
https://www.persee.fr/doc/rea_0035-2004_1994_num_96_3_4587
Tsetskhaldze, C. R. 1994. "Archaeological investigations in Georgia in the last ten years and some problems of the ancient history of the Eastern Black Sea region," Revue des Études Anciennes 96-3-4 pp. 385-414.
https://archive.nyu.edu/bitstream/2451/60943/1/dscc_000026.pdf
Gamqreliże, G. 2012. Researches in Iberia-Colchology, Georgian National Museum.
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=188336239606274&id=100052896971032&__cft__[0]=AZWmEatP80no-2lHKpJLvmU9xVTKbczceJd99Xb0YuttiKRtWxdVCcd2aXzDy-QXnfNvIknMT9R4bzAFG9UDirewFtjWAWPPF-e8J6EYFI8Ewg&__tn__=%2CO%2CP-R
ΥΑΛΙΝΕΣ ΧΑΝΔΡΕΣ ΜΕ ΠΡΟΕΞΟΧΕΣ Ή ΟΦΘΑΛΜΟΣΧΗΜΕΣ (ΕΛΛΑΔΑ / ΚΙΝΑ)
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=411587410614488&id=100052896971032&__cft__[0]=AZWzFTLKf1FVBHPsLbzsYPX4rVvN-iTQrrXH5J1GOBilEkm0umRqg9CuL2Hy8_py_HNIBYYmuU979MXdrdJCJoWPUcE9U4G4DYifRt0E73V_kg&__tn__=%2CO%2CP-R
ΑΝΑΓΛΥΦΕΣ ΜΥΚΗΝΑΪΚΕΣ ΥΑΛΙΝΕΣ ΧΑΝΔΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΩΛΚΟ
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=401707364935826&id=100052896971032&__cft__[0]=AZXlh68Tg80BRS55bLexLFiRWMQ8r0mSiLeDa8Am3yHdocYHr5rhgWwL1pp5qM3zFcHR22fhYER0cnNraTh6vIgCPyHSKv2PRA-1m_MEjhlFhQ&__tn__=%2CO%2CP-R
ΧΡΥΣΟΙ ΤΑΦΟΙ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ VANI (ΚΟΛΧΙΔΟΣ, πιθανώς η ΛΕΥΚΟΘΕΑ του Στράβωνος) - ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ ..
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=406030584503504&id=100052896971032&__cft__[0]=AZU6S2k3EN1K30YSfIGi0uN5ulTyEg9_2pHgkUN_sgrkckVTjFkTDl7CZT8o8Yq2S-Jg_JxYfEmi4XUuDKB6-tdqk_qkulLOwbSJnjUUBRMxDWUzCcnspYAMKTMt26g1CaQ&__tn__=%2CO%2CP-R
ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΜΙΘΡΙΔΑΤΟΥ IV ΕΥΠΑΤΟΡΟΣ
https://www.academia.edu/51478087/METAL_VASES_and_UTENSILS_in_the_Vassil_Bojkov_Collection_vol_2_Thrace_Foundation_Sofia_2021
Sideris, A. 2021. Metal Vases & Utensils in the Vassil Bojkov Collection II. Thrace Foundation, Sofia 2021.
https://www.academia.edu/35358504/The_Hoard_from_the_City_Site_of_Vani
Lordkipanidze N., Saunders D., Tsereteli M. & Walton M., 2016. “The Hoard from the City-Site of Vani”, Bulletin of the Georgian National Academy of Sciences 10.2, pp. 182–191.
https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/349479/1/Iberia_Kolkheti_2021_N16.pdf
Chologauri, L. 2021. "Cult of Dionysys in the Caucasus (BC 4th c. – AD 4th c.)," Iberia-Colchis. Researches on the Archaeology and History of Georgia in the Classical and Early Medieval Period 16, pp. 119-133.
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=550335050073056&id=100052896971032&__cft__[0]=AZXtopBSxMGr7ut8DfYPpRpY3W7ZDSukG1IBU8DgODi0A-79ziJV0T7PmC_lHrb_zK7Dbi45OAGtDJ2R5xNOzW7IqFCxPBohZINEOvslTbIwb-ZlSFiLcYDanTKy6Z889Q0&__tn__=%2CO%2CP-R
ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΣΕ ΧΡΥΣΗ ΠΟΡΠΗ ΑΠΟ ΤΟ VANI - ΚΟΛΧΙΔΑ (THE REFLECTION OF GREEK MYTHOLOGICAL THEMES ON VANI GOLDEN BUCKLE)
https://www.academia.edu/65435097/Iberia_Colchis_N14
Chkonia, A. 2018. "The Reflection of Greek Mythological Themes on Vani Golden Buckle," Iberia- Colchis 14, pp. 64-76.
http://geonumismatics.tsu.ge/public/home/en
Online English-Georgian Catalogue of Georgian Numismatics
https://www.academia.edu/3276304/Unterwegs_zum_goldenen_Vlies_Arch%C3%A4ologische_Funde_aus_Georgien
Winfried Orthmann. Unterwegs zum goldenen Vlies. Archäologische Funde aus Georgien: Catalogue of the exhibition held in Saarbrücken (Στο δρόμο για το χρυσόμαλλο δέρας. Αρχαιολογικά ευρήματα από τη Γεωργία: Κατάλογος της έκθεσης που πραγματοποιήθηκε στο Saarbrücken), Munich and Dresden in 1995.
https://www.academia.edu/80352222/ON_THE_IMPORTANCE_OF_THE_MISIMIAN_S_KODORI_ROUTE_IN_THE_1ST_6TH_CENTURIES
Bagaturia-Kner, E. 2006."On the Importance of the 'Misimian’s'Kodori Route in the 1st - 6th Centuries," ĒRĀN UD ANĒRĀN, ed. M. Compareti, P. Raffetta, G. Scarcia, pp. 75-86
https://spartokos.wordpress.com/2024/02/29/greek-and-latin-inscriptions-from-classical-antiquity-for-history-of-georgia/
Phiphia,N., E. Kobakhidze et T. Dundua. 2023. ანტიკური ხანის ბერძნულ-ლათინური წარწერები, როგორც საქართველოს ისტორიის წყარო / Greek and Latin Inscriptions from Classical Antiquity for History of Georgia, Tbilissi.
https://ajaraheritage.ge/files/downloads/2024/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%AD%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98VIII.pdfKakhidze, A. et N. Surmanidze, éd. (2023) :ფიჭვნარიVIII / Pichvnari VIII, Batoum.
PONTIKA 2008
Recent Research on the Northern and Eastern
Black Sea in Ancient Times
Proceedings of the International Conference,
21st–26th April 2008, Kraków
https://www.persee.fr/doc/ista_0000-0000_1995_mon_546_1
Vani : une Pompéi géorgienne [monographie]
Préface de Pierre Lévêque
sem-link Otar Lordkipanidze
Traducteur : sem-link Téa Khartchilava sem-link Marine Mizandari
Éditeur intellectuel : sem-link Evelyne Geny
Collection de l'Institut des Sciences et Techniques de l'Antiquité Année 1995 546
--
https://abkhazworld.com/aw/analysis/1989-greeks-and-georgians-in-ancient-colchis-by-philip-l-kohl-and-gocha-r-tsetskhladze
"Greeks and "Georgians" in ancient Colchis," by Philip L. Kohl and Gocha R. Tsetskhladze
Εθνικισμός, πολιτική και πρακτική της αρχαιολογίας , από τους Philip L. Kohl και Clare Fawcett (επιμ.). Cambridge University Press (1996).
Ο εθνικισμός στην κλασική αρχαιολογία του Καυκάσου : Έλληνες και «Γεώργιοι» στην αρχαία Κολχίδα (σελ. 162-168)
Η ερμηνεία της μεταγενέστερης αρχαιολογικής καταγραφής στον Καύκασο είναι επίσης γεμάτη με εθνικιστικά αισθήματα. Το δεύτερο μέρος αυτής της εργασίας παρουσιάζει ένα λεπτομερές παράδειγμα αυτής της πρακτικής: την άρνηση σημαντικών ελληνικών επιρροών στους τοπικούς αρχαιολογικά πιστοποιημένους πολιτισμούς της δυτικής Γεωργίας (αρχαία Κολχίδα). Παρά τις ιστορικά καρό σχέσεις τους, Γεωργιανοί και Έλληνες δεν αλληλοσκοτώνονται επί του παρόντος για αντικρουόμενες προγονικές αξιώσεις. Αυτή η μελέτη περίπτωσης δεν αντιπροσωπεύει ούτε το μοναδικό, ούτε το πιο αηδιαστικό παράδειγμα εθνικιστικής αρχαιολογίας στη μεταγενέστερη ιστορική αρχαιολογία του Καυκάσου. Ωστόσο, απεικονίζει όμορφα τη διάχυτη έκταση της εθνικιστικής προκατάληψης: απίθανες αρχαιολογικές ανακατασκευές, που εξυμνούν τη δόξα όλων των γηγενών πραγμάτων ενώ απαξιώνουν την επιρροή των εξωτερικών επαφών, κυριαρχούν σε λιγότερο επιμέρους, πιο νηφάλια και αντικειμενικά «αναγνώσεις» του ίδιου πλούσιου σώματος αρχαιολογικών και γραπτών πηγών.
Στη Δύση ο όρος «κλασική αρχαιολογία» αναφέρεται στις ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες. στην πρώην Σοβιετική Ένωση, η ρωσική λέξη antichnaya χρησιμοποιείται για αυτήν την περίοδο. Αν και η χρήση αυτού του όρου είναι συνήθως σαφής και χωρίς προβλήματα, πρόσφατα προτάθηκε ότι ο όρος antichnaya arkheologiya είναι ακατάλληλος για την αρχαιολογία της Γεωργίας και θα έπρεπε να αντικατασταθεί από τον όρο "Ιβηρο-Κολχική περίοδος" που επεκτάθηκε σε τρεις υποπεριόδους από τον έβδομο αιώνα π.Χ. έως τον τέταρτο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο λόγος αυτής της αντικατάστασης ήταν ότι ο όρος antichnaya arkheologiya χρησιμοποιείται σε σχέση με ελληνορωμαϊκές τοποθεσίες, ενώ στην επικράτεια της αρχαίας Γεωργίας υπάρχουν μόνο ελληνικές και ρωμαϊκές εμπορικές αποικίες - δεν υπήρξε ποτέ μόνιμος ελληνορωμαϊκός πληθυσμός (G. Gamkrelidze 1985:123-6). Αυτό το άρθρο δεν προκάλεσε απαντήσεις ή σχόλια από γεωργιανούς ειδικούς στον τομέα, αν και η έλλειψη ανταπόκρισής τους δεν σημαίνει ότι δεν συμφωνούσαν με τον συγγραφέα. Ερωτήματα σχετικά με την παρουσία των Ελλήνων στην αρχαία Κολχίδα, τον ελληνικό αποικισμό αυτής της περιοχής και την επιρροή του ελληνικού πολιτισμού στους αυτόχθονες κατοίκους της Κολχίδας συζητούνται έντονα μεταξύ των Γεωργιανών αρχαιολόγων και η μόνη πειστική εξήγηση για τη διαμάχη για το τι θα έπρεπε να είναι μη προβληματικό είναι η εθνική υπερηφάνεια.
Ομοίως, τα εθνικιστικά συναισθήματα κυριαρχούν στα γραπτά των τοπικών ιστορικών. Τον Ιούλιο του 1991 ένα άρθρο εμφανίστηκε σε μια εφημερίδα της περιοχής στην πόλη Kobuleti σχετικά με το όνομα του οχυρωμένου οικισμού της Πέτρας (Kontselidze 1991), ενός από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στη δυτική Γεωργία. Τον έκτο έως τον δεύτερο αιώνα π.Χ. υπήρχε εκεί κολχικός/ελληνικός οικισμός. Κατά τους πρώτους αιώνες μ.Χ. υπήρχε ρωμαϊκός στρατιωτικός οικισμός. και στα μέσα του έκτου αιώνα μ.Χ. οι Βυζαντινοί οχύρωσαν τον προϋπάρχοντα οικισμό και τον ονόμασαν Πέτρα. Ο Kontselidze πιστεύει ότι αυτό το φρούριο πρέπει να μετονομαστεί, καθώς το όνομα Πέτρα είναι ελληνικό και το είχαν χτίσει όχι οι Γεωργιανοί αλλά οι Βυζαντινοί για τους ίδιους. Είναι εκνευρισμένος που επαγγελματίες αρχαιολόγοι και ιστορικοί δεν μπορούν να βρουν το γεωργιανό όνομα αυτού του φρουρίου.
Ο Καύκασος: πολιτικά και διοικητικά όρια το 1991
Η συντριπτική πλειοψηφία των Γεωργιανών (και ορισμένων Αμπχαζίων) αρχαιολόγων δεν θέλει να αποδεχτεί τον ελληνικό αποικισμό της Κολχίδας ή την επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στην Κολχίδα. Ορισμένοι μελετητές τοποθετούν ακόμη και τον όρο αποικισμός σε εισαγωγικά (π.χ. Kaukhchishvili 1979:274). Σύμφωνα με αυτούς, οι Έλληνες δεν ίδρυσαν ανεξάρτητες ελληνικές αποικίες (πόλεις), αλλά εργοστάσια για εμπόριο που δεν είχαν χώρα (ή αγροτική ενδοχώρα). Αυτά τα εργοστάσια βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των τοπικών Κολχικών ηγεμόνων και είτε ήταν μικροί οικισμοί είτε αποτελούσαν συνοικίες των τοπικών πόλεων. Προκειμένου να τεκμηριωθούν αυτά τα συμπεράσματα, υποστηρίζεται ότι υπήρχε ισχυρό τοπικό κράτος με βασιλιά στην Κολχίδα και ότι αυτό το κράτος στάθηκε εμπόδιο στην ανάδυση ανεξάρτητων ελληνικών πόλεων. Η ελληνική επιρροή στον υλικό και μη υλικό πολιτισμό της Κολχίδας αρνείται επίσης (τουλάχιστον τον έκτο έως τον τέταρτο αιώνα π.Χ.) λόγω του γεγονότος ότι ο κολχικός πολιτισμός ήταν πολύ ανεπτυγμένος και δεν χρειαζόταν να δεχτεί τίποτα από τον ελληνικό πολιτισμό που του ήταν ξένο (Lordkipanidze 1989:256-72).19 το ανατολικό τμήμα της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας τον έκτο έως τον τέταρτο αιώνα π.Χ. (για περισσότερες πληροφορίες, βλ. Tsetskhladze 1994).
Τα προβλήματα του κολχικού κράτους και της βασιλικής εξουσίας στην Κολχίδα
Οι περισσότεροι γεωργιανοί μελετητές θεωρούν ότι ένα ισχυρό τοπικό κράτος είχε εμφανιστεί στην Κολχίδα τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του έκτου αιώνα π.Χ. Η αφήγηση του Ηροδότου φαίνεται ότι υποστηρίζει αυτήν την άποψη:
Οι Πέρσες ζουν μέχρι τη Νότια Θάλασσα, γνωστή ως Ερυθρά Θάλασσα [δηλαδή Περσικός Κόλπος]. πέρα από αυτούς προς Βορρά ζουν οι Μήδοι, πέρα από αυτούς οι Σάσπιροι, πέρα από τους Σάσπιρους είναι οι Κόλχοι, των οποίων η γη φτάνει μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα [Μαύρη Θάλασσα], στην οποία ρέει ο ποταμός Φάσης. Αυτοί είναι οι τέσσερις λαοί που τα εδάφη τους απλώνονται από τη μια θάλασσα στην άλλη. (IV.37)
Από αυτό το απόσπασμα εξάγεται το εξής συμπέρασμα:
Μέσα σε αυτή την εκτεταμένη επικράτεια ο «πατέρας της Ιστορίας» [Ηρόδοτος] τοποθετεί μόνο τέσσερις λαούς: τους Πέρσες. οι Μήδοι? το Saspiri? και οι Κολχοί. Είναι γνωστό ότι τα κράτη των Μήδων και των Περσών εκείνη την εποχή ήταν ισχυρά, και το γεγονός ότι οι Κόλχοι αναφέρονται με την ίδια πνοή μπορεί να θεωρηθεί πιθανώς ως έμμεση ένδειξη του γεγονότος ότι υπήρχε και τότε ένα κράτος της Κολχίδας που ήταν μια μεγάλη πολιτική οντότητα. (Lordkipanidze 1989:220-1).
Τέτοιες ευχές, ωστόσο, δεν είναι πραγματικά εύλογες. Η αναφορά των Κολχών μαζί με τους Πέρσες και τους Μήδους δεν χρειάζεται να υποδηλώνει ότι οι Κόλχοι είχαν μια ισχυρή πολιτειακή δομή. Αν ακολουθηθεί περαιτέρω η ίδια λογική, θα αναγκαζόταν κανείς να υποθέσει ότι και οι Σάσπιροι είχαν ισχυρό κράτος. Πιο αποκαλυπτικό είναι το σημείωμα του ίδιου μελετητή που αναφέρεται στους Σασπίρι ως «φυλές της Ανατολικής Γεωργίας [ sic! ]» (Lordkipanidze 1989:221, σημ. 20). Στην πραγματικότητα, ο Ηρόδοτος απαριθμούσε απλώς αυτούς τους λαούς σύμφωνα με τη γεωγραφική τους θέση και όχι με βάση την έκταση του πληθυσμού τους, ούτε με τον έλεγχο των μεγάλων πολιτικών κρατών. Οι αρχαίοι συγγραφείς δεν αναφέρονται για την τεκμηρίωση της βασιλικής εξουσίας στην Κολχίδα. Αντίθετα, πληροφορούμαστε ότι οι απόγονοι του βασιλιά Αιήτη κυβέρνησαν στην Κολχίδα και ότι μεταγενέστεροι ηγεμόνες κληρονόμησαν τον θρόνο του (Lordkipanidze 1989:223-4). Η υποτροφία εδώ μεταβιβάζεται στη μυθολογία.
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι συγγραφείς έδειχναν πάντα ενδιαφέρον για την Κολχίδα, κυρίως ως τη χώρα του χρυσόμαλλου δέρας και την πατρίδα της Μήδειας, και γι' αυτό συνέχιζαν να επαναλαμβάνουν μέρη του μύθου των Αργοναυτών. Απλώς υπάρχουν ελάχιστες αξιόπιστες και συγκεκριμένες ιστορικές πληροφορίες για την Κολχίδα στην ελληνική λογοτεχνική παράδοση. Δεν μπορεί κανείς να ανασκευάσει την κοινωνική δομή του «παλαιότερου ισχυρού Κολχικού Βασιλείου», όπως βασίζεται, για παράδειγμα, στην Αργοναυτική του Απολλώνιου Ρόδιου (Lordkipanidze 1989:229), αλλά μόνο να αξιολογήσει όσο πιο κριτικά και αντικειμενικά γίνεται το αρχαιολογικό αρχείο και τις πιο αξιόπιστες ιστορικές πηγές.
Αρχαιολογικά υλικά, κυρίως νεκροτομικά στοιχεία, αποκαλύπτουν σημαντική κοινωνική διαφοροποίηση και την εμφάνιση μιας τοπικής κολχικής ελίτ στα τέλη του έκτου και στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. Το ερώτημα τότε γίνεται: πόσο συγκεντρωτικό και ισχυρό ήταν αυτό το κράτος; Οι γραπτές πηγές είναι χρήσιμες και υποδεικνύουν ότι η Κολχίδα δεν ήταν ένα συγκεντρωτικό κράτος. Ο Στράβων, του οποίου οι πληροφορίες για την Κολχίδα είναι πάντα αξιόπιστες, έγραψε ότι «οι βασιλιάδες, κυβερνώντας μια χώρα χωρισμένη σε σκεπτούς, απολάμβαναν μέτριας δύναμης» (XI.2.18). Αυτό το απόσπασμα μαρτυρεί το γεγονός ότι η Κολχίδα ήταν χωρισμένη σε διοικητικές/εδαφικές ενότητες ( σκεπτούχοι ) με επικεφαλής τους σκεπτούχους (τίτλος που βασίζεται στην αρχαία ελληνική λέξη που σημαίνει « σκεπτοκράτης »), οι οποίοι ήταν εκπρόσωποι της τοπικής αριστοκρατίας με βάση τις φυλές. Η ίδια η "Κολχίδα" δεν ήταν εθνοτικός αλλά πολιτικός όρος. ήταν μια συμμαχία πολυάριθμων κολχικών φυλών και όχι ένα ενιαίο, συγκεντρωτικό βασίλειο.
+
+ The value of the past: myths, identity and politics in Transcaucasia, by Victor A. Shnirelman
+ In Defence of the Homeland: Intellectuals and the Georgian-Abkhazian Conflict, by Bruno Coppieters
+ Nation-building in the Post-Soviet Borderlands: The Georgian-Abkhazian confrontation, by Graham Smith
Το ζήτημα του ελληνικού αποικισμού
Σύμφωνα με τους κλασικούς συγγραφείς, τρεις πόλεις ιδρύθηκαν από τους Έλληνες στην περιοχή που είναι γνωστή ως Κολχίδα: η Φάσις, η Γυηνός και η Διοσκουρία. Ομολογουμένως, τα αρχαιολογικά στοιχεία είναι προβληματικά: Φάσις δεν έχει βρεθεί. Ένα μέρος της Διοσκουρίας βρίσκεται κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα και το υπόλοιπο βρίσκεται κάτω από τη σύγχρονη, τώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο πόλη Σουχούμι. και ο Γυηνός δεν έχει ερευνηθεί συστηματικά. Εντούτοις, η εξέταση της σχετικά ξεκάθαρης και ουσιαστικής ιστορικής καταγραφής αποκαλύπτει ότι δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει σοβαρά την ύπαρξη αυτών των πόλων στην Κολχίδα, ούτε να προσποιηθεί ότι οι Έλληνες έκαναν εμπόριο μόνο εκεί.
Γνωρίζουμε ότι η Φάσις ιδρύθηκε από Μιλήσιους (Heraclides Ponticus, XVIII· Pomponius Mela, 1.108· Anon. PPE, 44· Stephen of Byzantium sv Ethnika). Γραπτές πηγές παρέχουν το όνομα του ιδρυτή - Φεμισταγόρας από τη Μίλητο (Pomponius Mela, 1.108), ο αρχηγός των αποίκων. Ο Ψευδο-Σκύλαξ την αναφέρει ως ελληνική πόλη (81). Ένα απόσπασμα ενός «Αριστοτελικού Συντάγματος των Φασίων» (FGr Hist. II, σελ. 218) είναι μια ιδιαίτερα σημαντική ελληνική πηγή. Αν και η ερμηνεία αυτού του κειμένου και η μετάφραση ορισμένων λέξεων είναι αμφιλεγόμενες, ένα γεγονός είναι αδιαμφισβήτητο: η πόλη της Φάσης ήταν μια μιλησιακή αποικία που είχε το δικό της σύνταγμα, το οποίο τράβηξε την προσοχή του Αριστοτέλη, του οποίου τα γραπτά περιλαμβάνουν περιγραφές των συνταγμάτων τέτοιων πόλεων όπως η Αθήνα, η Σπάρτη και η Μίλητος. Στη Φάση οι άποικοι ήταν υπεύθυνοι για την εισαγωγή της λατρείας του Απόλλωνα και ένας ναός αφιερωμένος σε αυτόν τον Έλληνα θεό υπήρχε στην πόλη. Η πόλη έκοψε επίσης τα δικά της ασημένια νομίσματα - τα λεγόμενα Kolkhidki (Dundua 1987:9-33).
Τσεκούρι με σκύλο και γεωμετρικό σχέδιο
Τσεκούρι με σκύλο και γεωμετρικό σχέδιο. Πολιτισμός Κολχίδας. 8ος - 7ος αιώνας π.Χ. Βρέθηκε στο χωριό Anukhva της Αμπχαζίας ( Ερμιτάζ ).
Ο Γυηνός ήταν και Ελληνική δημοσκόπηση (Ψευδο-Σκύλαξ, 81). Τα αρχαιολογικά υλικά αποκαλύπτουν ότι ιδρύθηκε και αυτή από τους Μιλήσιους. Η ίδια ελληνική πόλη ίδρυσε επίσης τη Διοσκουρία, της οποίας η χώρα έχει επίσης τεκμηριωθεί. Ο Appian (101), ο Charax of Pergamum (Frg. 36, 37 v), ο Pliny (Natural History, VI.61), ο Pomponius Mela (I, III) και ο Ammianus Marcellinus (XXII.8.24) συνδέουν το όνομα της πόλης "Dioscuria" με το όνομα των Dioscuri που είχαν βρεθεί σε τιμή και είναι η γνώμη των Dioscuri - και είναι οι Dioscuri - και είναι προς τιμήν τους. Όλες οι προαναφερθείσες ελληνικές πόλεις ιδρύθηκαν στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. και λειτουργούσαν ως εμπορικά κέντρα των ντόπιων φυλών. Εκτός από αυτές τις πόλεις, υπήρχαν και ελληνικοί οικισμοί στο Tsikhisdziri και στο Pichvnari (Tsetskhladze 1994).
Είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί η τοπική βασιλική εξουσία στην Κολχίδα θα εμπόδιζε την εμφάνιση ανεξάρτητων ελληνικών πόλων . Ο βασιλιάς και η τοπική ελίτ είχαν κάθε λόγο να έχουν καλές σχέσεις με τους Έλληνες. Ο εξελληνισμός της ελίτ ξεκίνησε αμέσως, μια διαδικασία που αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα αρχαιολογικά υλικά, τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στο Βάνι, μια πόλη που κατοικείται από πολλούς ευγενείς. Ακριβώς σε κέντρα όπως αυτά συγκεντρώνονταν η βιοτεχνική παραγωγή, ιδιαίτερα σε εκείνες τις σφαίρες παραγωγής που κάλυπταν τις ανάγκες της κυρίαρχης ελίτ της κολχικής κοινωνίας, όπως, πάνω απ' όλα, η παραγωγή δαχτυλιδιών σφραγίδων ως διακριτικών εμβλημάτων της ελίτ. Στα εργαστήρια εργάζονταν Έλληνες - γεγονός καθολικά αποδεκτό, ακόμη και από εθνικιστές γεωργιανούς αρχαιολόγους. Αν και επί του παρόντος είναι αδύνατο να ανιχνευθεί με ακρίβεια και συνέπεια η ανάπτυξη της γεωργιανής γλυπτικής ή να μιλήσουμε για ένα συγκεκριμένο «κολχικό» ή «γραικοκολχικό» στιλ στη γλυπτική, η συστηματική μελέτη ορισμένων χαρακτηριστικών ομάδων ραβδώσεων έδωσε τη δυνατότητα να διακρίνουμε ορισμένα χαρακτηριστικά και να διακρίνουμε προκαταρκτικά μεταξύ των κολχικών και των ελληνο-Κολχικών.
Ο επόμενος «εκλεκτός» κλάδος της καλλιτεχνικής δεξιοτεχνίας που εξυπρετούσε τους τοπικούς άρχοντες ήταν η χρυσοχοΐα. Οι γραπτές και οι αρχαιολογικές πηγές μαζί επιβεβαιώνουν ότι αυτού του είδους η βιοτεχνική παραγωγή δεν ήταν εισαγόμενη. Είναι δύσκολο να πούμε ποιος ασχολούνταν με αυτά τα εργαστήρια χρυσού. Η τυπολογία των χρυσών ειδών (π.χ. σκουλαρίκια, διαδήματα) δείχνει ότι οι ντόπιοι τεχνίτες έπαιξαν τον κυρίαρχο ρόλο, αλλά είναι εμφανής και η ελληνική επιρροή. Η κοκκοποίηση ήταν ευρέως διαδεδομένη τόσο στον κλασικό κόσμο όσο και πιο ανατολικά, και η καλλιτεχνική ανάλυση αποκαλύπτει ανατολίτικες επιρροές (π.χ. απεικονίσεις μαχόμενων ζώων σε διαδήματα). Η προτίμηση της άρχουσας ελίτ όσον αφορά τα χρυσά κοσμήματα ήταν η ίδια παντού. Μερικά αντικείμενα από χρυσό ήταν δώρα από τους βασιλείς των Αχαιμενιδών και είναι σαφές ότι άλλα είχαν ληφθεί από τους τοπικούς ηγεμόνες ως δώρα από Έλληνες εμπόρους, ένα σχέδιο που φαίνεται επίσης στα διακοσμητικά μεταλλικά ανάγλυφα. Επιπλέον, η ελίτ άρχισε αμέσως να χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα. Η μελέτη του γκράφιτι αποκαλύπτει ότι η ελίτ έγραφε στα ελληνικά (Tsetskhladze 1994· για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με προβλήματα με την ερμηνεία των υλικών των Αχαιμενιδών, βλέπε Tsetskhladze 1992).
Η επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στον κολχικό πολιτισμό
Ορισμένες γεωργιανές αρχές υποστήριξαν ότι δεν υπήρχε σημαντική ελληνική επιρροή στον υλικό πολιτισμό της Κολχίδας τον έκτο έως τον τέταρτο αιώνα π.Χ., όπως στην παραγωγή χειροτεχνίας, τις τεχνικές οικοδομής, τις ταφικές τελετές, την οικιακή ζωή και τα παρόμοια (Lordkipanidze 1989:261). Αντί να εξετάζουμε όλες αυτές τις εκδηλώσεις του υλικού πολιτισμού, ας στρέψουμε την προσοχή μας σε μια μόνο πτυχή: τις ταφικές τελετουργίες που εφαρμόζει ο τοπικός πληθυσμός. Αυτό το φαινόμενο είναι πιο αποκαλυπτικό καθώς η ιδεολογία και η θρησκεία είναι πάντα συντηρητικές μορφές υλικού και μη υλικού πολιτισμού. αν η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού έγινε αισθητή εδώ, τότε αυτό υποδηλώνει έντονα ότι η ελληνική παρουσία στην Κολχίδα ήταν σημαντική.
Ενδιαφέροντα υλικά έχουν φέρει στο φως οι ανασκαφές ενός κολχικού νεκροταφείου που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ. που ανακαλύφθηκε στο Kobuleti-Pichvnari. Ο προσανατολισμός των 103 από τις 160 δημοσιευμένες ταφές έχει καθιερωθεί, και σαράντα δύο από αυτές παρουσιάζουν προσανατολισμό προς τα ανατολικά, όπως ήταν χαρακτηριστικό για τους Έλληνες. Συναντάμε επίσης το τελετουργικό «οβολός του Χάρωνα»: σαράντα εννέα νομίσματα βρέθηκαν σε δεκαεννέα από τις 160 ταφές, η μία από αυτές ήταν από τη Σινώπη ενώ τα υπόλοιπα ήταν Κολχικά. Η ελληνική επιρροή χρησιμεύει επίσης για να εξηγήσει την παρουσία αμφορέων σε έξι ταφές. Οι αμφορείς είναι από τη Χίο και τη Φάσο, εκτός από έναν που είναι πρωτοφασιακός. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι παρόμοια υλικά από το Tsikhisdziri δείχνουν ότι το νεκροταφείο του Pichvnari δεν είναι το μόνο μέρος που τεκμηριώνει την πραγματική φυσική παρουσία των Ελλήνων στην Κολχίδα.
Τέλος, ενώ τίποτα δεν είναι γνωστό για την τοπική γλώσσα, έχει ήδη διαπιστωθεί ότι η επίσημη γλώσσα για τις θρησκευτικές τελετές και την κρατική διοίκηση στην Κολχίδα ήταν η ελληνική. Αυτό έχει αποδειχθεί από το εύρημα επίσημων πολιτικών και θρησκευτικών διαταγμάτων γραμμένων σε άψογα ελληνικά σε χάλκινα φύλλα στο Eshera και στο Vani (Tsetskhladze 1994).
Εν ολίγοις, αυτό που για όλους τους άλλους ανθρώπους και κράτη θεωρείται πηγή υπερηφάνειας - δηλαδή η άμεση επαφή μεταξύ του πολιτισμού τους και του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού - είναι απαράδεκτο για ορισμένους Γεωργιανούς αρχαιολόγους. Τα γεγονότα, ωστόσο, θα πρέπει να υπερισχύουν των εθνικιστικών συναισθημάτων. Οι μελετητές, που θα πρέπει να υπηρετούν την Clio και όχι τη σύγχρονη πολιτική, πρέπει να απελευθερωθούν από προκαταλήψεις που αντανακλούν εθνικιστικά συναισθήματα και επικαιρότητα. Σήμερα κανείς δεν αμφιβάλλει ότι στην πρώτη χιλιετία π.Χ. υπήρχε ένας πολύ ανεπτυγμένος πολιτισμός στην επικράτεια της σημερινής δυτικής Γεωργίας, ένας πολιτισμός που απολάμβανε ταυτόχρονα στενούς πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς τόσο με τον Μεσογειακό όσο και με τον Ανατολικό (ιδιαίτερα την Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία) κόσμο. Όπως κάθε άλλος πολύ ανεπτυγμένος πολιτισμός, η Κολχίδα απορρόφησε και αναμόρφωσε τα επιτεύγματα του ελληνικού και του Αχαιμενιδικού πολιτισμού. Αυτό πρέπει να θεωρείται πρόοδος και όχι το αντίθετο.
Πλήρες κεφάλαιο: Ο εθνικισμός στην κλασική αρχαιολογία του Καυκάσου
Περισσότερη Ανάλυση
ΠΛΕΟΝ ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: 300723
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου