Ο ΠΡΩΙΜΟΣ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ
(THE EARLY EGYPTIAN CIVILISATION AND ITS AEGEAN AFFINITIES)
ΣΥΝΟΨΗ
Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός ανεπτύχθη κατ’ αρχήν στην Άνω Αίγυπτο για να περιλάβει, αργότερα, και την Κάτω, όταν οι γεωλογικές συνθήκες έγιναν φιλικώτερες. Θεωρείται από τους αρχαιότερους στην ιστορία και περιλαμβάνεται μεταξύ αυτών οι οποίοι ήσκησαν την εντονώτερη και διαρκέστερη επίδραση στους λοιπούς πολιτισμούς. Ο κλάδος της Αιγυπτιολογίας εκτιμάται ότι ιδρύθηκε από τον Petrie, στην συνέχεια δε κοσμήθηκε από μια ολόκληρη σειρά ανασκαφέων και μελετητών. Η ίδρυση ενός ενιαίου πολιτικού συστήματος οργανώσεως της χώρας, η εγκαθίδρυση φορολογικού συστήματος, η υιοθέτηση του ημερολογίου των 365 ημερών, η γραφή και η τήρηση βασιλικών αρχείων, καθώς και η λήψη μέτρων για την θρησκευτική - ιδεολογική ομογενοποίηση της χώρας περιλαμβάνονται μεταξύ των σημαντικότερων επιτευγμάτων του. Ως αποτέλεσμα ο πολιτισμός αυτός ανεπτύχθη σε έξοχο επίπεδο, χαρακτηρίσθηκε δε από υψηλό καλλιτεχνικό αίσθημα, το οποίο αποτυπώθηκε στην ιδιαίτερη εικονογραφία του.
Ο Δημήτριος Ν. Κονιδάρης γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1954, όμως η καταγωγή του κρατά από την Λευκάδα και την Ναυπακτία. Είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, Δρ. Ε.Μ.Π. και Οικονομολόγος του Οικονομικού της Νομικής του Ε.Κ.Π.Α. Εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας Μηχανικός καθώς και στην Δ.Ε.Η. Στα πλαίσια της ερευνητικής δραστηριότητάς του στον κλάδο του Ενεργειακού Μηχανικού έχει συμμετάσχει σε πλήθος συνεδρίων και έχει δημοσιεύσει σειρά ερευνητικών εργασιών. Είναι μέλος του ΤΕΕ και του Ινστιτούτου Ηλ/γων και Ηλ/κών Μηχανικών (SM IEEE), διατηρεί δε ιστοσελίδες στην θέση https://independent.academia.edu/dimkonidaris και https://dnkonidaris.blogspot.com/. Το παρόν βιβλίο, τρίτο από μια σειρά εργασιών για την σχέση του Αιγαίου με τους μεγάλους πολιτισμούς της Εποχής του Χαλκού, ακολουθεί τα: Οι Χετταίοι και ο Κόσμος του Αιγαίου (Ινφογνώμων 2016) και Ο Κινεζικός Πολιτισμός και οι Ελλαδικές επιδράσεις (αυτοέκδοση 2019), αποτελεί δε καρπό του ενιαφέροντός του για την γνώση του παρελθόντος και μάλιστα των προγόνων. Υπογραμμίζεται ότι η κριτική και η υποβολή σχολίων για το παρόν έργο ενθαρρύνεται σφόδρα, με σκοπό την βελτίωσή του και την προσέγγιση στην επιστημονική αλήθεια (διεύθυνση επικοινωνίας konidaris@ieee.org).
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ vi
Σύνοψη ix
1. Ο γεωγραφικός δυισμός της Αιγύπτου 1
2. ‘Ονομάτων επίσκεψις’ 5
3. Αγγειοπλαστική 11
3.1 Badari και Κνωσσός της Μέσης Νεολιθικής 11
3.2 Naqada και Κνωσσός της Πρώιμης και Τελικής Νεολιθικής 13
3.3 Κεραμεική της Βασιλικής 16
3.4 Μελανοστεφής κεραμεική 17
3.5 Κύλικες και σκευομορφισμός 18
3.6 Κεραμεική με πλαστική διακόσμηση κομβίων 21
3.7 Κεραμεική της Αβύδου 22
3.8 Κεραμεική με αυλακωτή επιφάνεια 25
3.9 Μικροσκοπικά αγγεία 26
3.10 Σύνοψη 27
4. Λιθογλυπτική 31
5. Κυκλαδική Συσχέτιση 41
5.1 Γενικά 41
5.2 Ομοιότητα ναυτικών σκαφών και παραστάσεων 41
5.2.1 Το σύμβολο ιχθύος επί πλοίου 42
5.2.2 Οικισμός Στρόφιλα Άνδρου 44
5.2.3 Οικισμός Κεφάλας Πετρά 45
5.2.4 Διακοσμητική πλοίων 46
5.2.5 Η πολλαπλή προεξοχή πρύμνης/πλώρης, η οριζόντια διαγράμμιση λέμβων 48
5.2.6 Εμβλήματα επί στυλίδων 53
5.3 Neith και Αθηνά 56
5.4 Σχόλια 59
6. Όψεις πρώιμης Αιγαιακής ολοκληρώσεως & Αιγυπτιακή συσχέτιση 61
6.1 Γενικά 61
6.2 Το σπήλαιο του Ευριπίδου 62
6.3 Το σπήλαιο της Αμνισού 63
6.3.1 Το όνομα της Ειλειθυίας 65
6.4 Το ιερό της Ελευσίνος 67
6.5 Καταληκτικά σχόλια 73
7. Υαλώδη υλικά – Καινοτομία, απομίμηση, διασυνδέσεις 79
7.1 Εφυάλωση στεατίτη 79
7.2 Χρωστική Αιγυπτιακού κυανού 81
7.3 Φαγεντιανή 83
8. Θρησκευτικές Ομοιότητες 87
9. Η Ιατρική στην Αίγυπτο και το Αιγαίο 97
10. Καλλιτεχνική έκφραση και Λοιπές Συσχετίσεις 101
10.1 Ειδώλια 101
10.2 Ένδυση 113
10.3 Tehenu 115
10.4 Σφραγίδες 116
10.5 Θολωτοί τάφοι 121
10.6 Κάνθαροι ή σκαραβαίοι 123
10.7 Λίθινες σκάφες και μικροαντικείμενα 125
10.8 Το σύμβολο του όρους 127
10.9 Εμπόριο μετάλλων και λοιπών πρώτων υλών 128
10.10 Ολίγα περί τοιχογραφιών 134
10.11 Αρχιτεκτονική συσχέτιση 136
11. Κλωστοϋφαντουργία 143
12. Πρώτη Ενδιάμεση Περίοδος και Μέσο Βασίλειο 151
12.1 Πολιτική και θρησκεία 151
12.2 Σφίγγες 156
12.3 Θησαυρός Tôd 156
12.4 Διακοσμητικά θέματα 163
12.5 Κεραμεική 166
12.6 Ξένοι στην Αίγυπτο 167
12.6.1 Αιγαίο και Σινά - Αραβία 170
12.7 Ο θυριδωτός πέλεκυς στο Αιγαίο και την Αίγυπτο 180
12.8 Σχόλια 182
13. Καταληκτικές παρατηρήσεις και σχόλια 185
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 197
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 288
ΕΙΚΟΝΕΣ 398
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ 407
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ 409
